De beschikbaarheid van hemelwater is voor een aantal gewassen minder dan de totale waterbehoefte van het gewas, terwijl er druk ligt op het gebruik van grondwater. Hierdoor moeten telers op zoek naar alternatieve waterbronnen, of de watervraag moet verlaagd worden.
In een onderzoek is met behulp van modelberekeningen onderzocht of het mogelijk is jaarrond tomaten te telen zonder gebruik te maken van aanvullend water, door het beperken van verdamping, het terugwinnen van verdampingswater of gebruik van water afkomstig van de productie van energie via waterstof.
De onderzoekers kozen voor hun scenariostudie voor een droog weerjaar (885 mm/jaar, 2019; geen lage totale hoeveelheid, wel heel slechte spreiding met van januari tot juni nauwelijks neerslag) om extreme situaties eerder te ontdekken. Daarnaast is een scenario omschreven met een belichte teelt van september tot juli zodat deze
ook als referentie is te gebruiken.
Groter hemelwaterbassin
Een groter hemelwaterbassin tot 3000 m3/ha verlaagt de behoefte
aan aanvullend water sterk, zagen de onderzoekers. Schermen vanaf een instraling van 600 W/m2 en aanhouden van hogere RV(maatregelen uit Het Nieuwe Telen) beperken de vraag naar water. Maatregelen om verdampingswater terug te winnen (balansventilatie, actieve ontvochtiging en gesloten kas) leiden ook tot een verlaging van het gebruik van aanvullend water.
De water use efficiency (WUE) ofwel het aantal liters water dat nodig is om 1 kg product te produceren wordt met alle scenario’s verbeterd. In de referentie wordt 13,6 L/kg tomaat verbruikt, in een gesloten kas
5,1 L/kg.
Ontvochtigen
Bij een volledig gesloten kas is geen aanvullend water nodig, maar neemt het energiegebruik voor ontvochtiging fors toe. Investeringen hierin zijn financieel alleen interessant als ook het plaatje voor energie
klopt, stellen de onderzoekers. Waterstof als brandstof heeft potentie, maar de productie van water hieruit moet worden gezien als bijvangst en niet als hoofdreden voor toepassing van deze technologie.
Marktprijzen voor het product en kostprijzen voor gas, elektriciteit en meststoffen lijken nu de economische haalbaarheid te gaan bepalen. Berekeningen zijn gedaan voor de sterke verhoging van energieprijzen (2022) zodat nog enigszins sprake is van een stabiele situatie. Waar het heen gaat is niet te voorspellen en daarom niet opgenomen.
De scenariostudie om het gebruik van aanvullend water te minimaliseren is gepubliceerd door de WUR. Het onderzoek is mede tot stand gekomen door de bijdrage van TKI Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, Greenport West-Holland, Stimuleringsbudget emissiebeperking glastuinbouw (STOWA) en Stichting Kennis in je
Kas.
