Tholen - De eerste kas achter de buffertank, dat is de routebeschrijving om aan de Kreekrug bij een van de locaties van tomatenteeltbedrijf Greenway te komen. Niet te missen ook, een grote witte buffertank met Groenewegen erop. Veel makkelijker te missen zijn kleine plaaginsecten in de kas. Telers zijn ze liever kwijt dan rijk. Eric Volkering, de locatiemanager van Greenway I, zet daarom feromonen in om Tuta absoluta en Nesidiocoris tenius te signaleren en de populatieontwikkeling te volgen.
Eric Volkering geflankeerd door Eric Kerklaan en Lennart Simonse van HortiPro
De locatie van Greenway aan de Kreekrug bestaat uit twee keer net geen drie hectare, wat samen bijna zes hectare kas maakt. Dit seizoen staat de kas voor het eerst vol met twee ToBRFV-resistente cocktailtomatenrassen uit het assortiment van Rijk Zwaan. Het gaat om Lucioso en Amelioso.
Daarnaast vallen in de kas, voor wie er oog voor heeft, de feromoonvallen op. Of de bordjes op de diverse goten, die aangeven waar de feromonen te vinden zijn. Boven in de kas, voor het signaleren en monitoren van Nesi, en onderin de kas, voor het signaleren en monitoren van Tuta. Die feromonen zijn van HortiPro, dat op de tweede woensdag van juni bij Eric op bezoek is met Eric Kerklaan en Lennart Simonse. Die laatste komt net de kas uit gelopen met een vangplaat met, gelukkig, vooral watervliegjes en geen Tuta.
Drie rondjes
De feromonen, ingezet vanaf het begin van de teelt, en zelfs al voordat de planten in de kas stonden, hebben hun werk gedaan. Dat constateren teler Eric en Lennart tevreden als ze een schemaatje met cijfers bespreken. Cijfers die aangeven hoeveel mannetjes en hoeveel vrouwtjes van Tuta gevonden zijn op de diverse plekken waar geteld wordt. En er is ook Isonet T gewogen geeft Lennart aan. Op die manier houden de teler en HortiPro zicht op hoeveel feromoon er nog is voor er weer een nieuwe serie Isonet T wordt opgehangen.
In de kas zijn twee weegpunten. Daarmee is het makkelijk om het verloop van het vrijkomen van het feromoon bij te houden. Isonet T gaat doorgaans drie tot vier maanden mee. Zomers is er altijd het risico dat de verdamping iets sneller gaat. Een wekelijks controlerondje voorkomt problemen. Isonet T is ook een feromoon, maar dan een verwarringsferomoon uit de keuken van ShinEtsu, waarvoor HortiPro de distributie in Nederland verzorgt.
Telers zetten dit verwarringsferomoon, in om de paring van de tomatenmineermot te voorkomen. “Tegenwoordig zien we dat telers van twee keer Isonet T naar drie keer per jaar zijn gegaan.” Daarmee zetten telers eigenlijk jaarrond Isonet T in. Greenway is één van die telers. Teler Eric is stellig: “Drie rondjes Isonet T hoort er gewoon bij.”
Populatieopbouw monitoren
Bij Greenway volgde de reguliere tomatenteelt van dit seizoen op een herfstteelt. Daarin was er al een kleine aantasting met Tuta aanwezig. Ook in de huidige teelt hadden de tomatentelers er aan de Kreekrug last van. Begin juni komt het moment in beeld waarop de kas Tuta-vrij is. In week 23 wordt nog maar één vrouwtje geteld. Het stemt teler Eric tevreden. “Als de kas vrij van Tuta is, kunnen we misschien toch nog biologie in gaan zetten.” Dat kon eerder nog niet, omdat de teler ook moest spuiten om Tuta de baas te worden. Een nadeel daarvan is dat roofwants Macrolophus daarmee ook aangepakt wordt, terwijl telers deze roofwants juist ook als biologische bestrijder inzetten. De andere kas van Greenway op deze locatie is al wel Tuta-vrij. Daar is ook Macrolophus uitgezet.
Sinds vorig jaar is ook PheroTuta op de markt. Greenway was één van de eerste gebruikers. “Met dit feromoon houd je de opbouw van de populatie in de gaten en kun je op tijd anticiperen”, zegt teler Eric. Het doel van dit feromoon is telers waarschuwen, benadrukt Lennart. Het idee voor de ontwikkeling van het feromoon kwam op toen er voor tomatenexport op Japan strikte eisen aan telers werden opgelegd omtrent Tuta. Het motje mocht niet aanwezig zijn. Een fytosanitaire-eis van de Japanners, weet Eric van HortiPro. Hij herinnert zich net als teler Eric nog goed de eerste inzet in de kas aan de Kreekrug. “Toen zat het valletje snel vol.” Nu is dat niet meer zo. In week 23 is er nog nauwelijks Tuta te vinden.
Tuta absoluta is nog een relatief nieuwe plaag in de tomatenteelt. Telers hebben langer dan vijf, maar minder dan tien jaar pas mee te maken. Bestrijding is lastig. De middelen die er zijn, bestrijden zoals gezegd ook Macrolophus. Het beestje zelf is van oorsprong afkomstig uit tropische gebieden. In Nederland heeft het plaaginsect zich echter ook meer en meer gevestigd. Het resultaat is dat telers bevreesd zijn voor het ‘inwaaien’ van het beestje in hun kas. “Bij tropische temperaturen vermenigvuldigd Tuta zich vervolgens razendsnel”, waarschuwt feromonenspecialist Eric.
Het beste is dus met feromonen monitoren, maar als Tuta toch toeslaat, dan is dat te zien aan gangen van de larven in de tomatenbladeren of gaatjes onder het kroontje, weet teler Eric. Dat laatste komt vooral bij de teelt van grove trostomaten voor. Op vakantie in Schotland dit jaar zag hij bij tomaten in een restaurant ook Tuta-schade. “Niemand maalde er daar om, maar ik heb die tomaat toch maar laten liggen”, lacht hij. Dergelijk Tuta-schade is voor hem al even verleden tijd, net als ‘wolken’ met motten. “Zonder Tuta het jaar uit gaan, dat zou mooi zijn.”
Voor meer informatie:
Eric Kerklaan en Lennart Simonse
HortiPro
[email protected]
www.hortipro.net