Tholen - Coöperatie Growers United ging tien jaar terug van start met 35 ondernemers met een gezamenlijk areaal van 270 hectare; tegenwoordig bestaat de coöperatie uit 32 ondernemingen met een totaal areaal van 650 hectare. In dit decennium ontwikkelde de coöperatie door tot een coöperatie op aandelen en startte het met een tweetal nieuwe verpakkingsbedrijven. Algemeen directeur Jan Opschoor blikt in dit interview terug op de start van het seizoen, de belangrijkste trends voor de toekomst en het contact met de maatschappij.
"De energiecrisis zorgde de afgelopen anderhalf jaar voor een opschudding binnen Tuinbouw Nederland en dat resulteerde erin dat een groot deel van de lampen uitbleven. Dat is ook bij ons gebeurd, hoewel wij ook met onze leden afspraken hebben gemaakt om een deel van de klanten toch in de winterperiode te kunnen blijven bedienen, voornamelijk dankzij de inzet van LED-belichting", vertelt Jan. "Hierdoor keek iedereen toch met gefronste wenkbrauwen aan tegen de start van het seizoen, omdat de vrees bestond dat alles nu tegelijk op de markt zou arriveren. Bij paprika's en aubergines - waar in de winter traditioneel weinig product van beschikbaar is - zijn we dat patroon al gewend, maar met name voor de tomaten- en komkommertelers was dit een reden tot zorg."
Vertraagde opstart Holland-seizoen
"Tegelijkertijd zagen we dat door het donkere voorjaar en de latere aanplant van de telers de productie van met name de tomaten en paprika's veel trager op gang kwam dan normaal, waardoor ook deze prijsvorming redelijk tot goed is te noemen. Wat hierbij wel heeft meegespeeld, is dat er minder product vanuit Zuid-Europa en Noord-Afrika kwam in de staart van het Spaanse en Marokkaanse seizoen, als gevolg van de droogte en het watertekort, maar ook vanwege de druk van ziekten en plagen in die teeltgebieden. Voor paprika's is de prijsvorming tot op heden prima geweest. Ook bij aubergine is de prijs dit voorjaar goed geweest, maar de opbrengst per m2 was tot voor kort laag. De hoge producties momenteel geven wel een druk op de prijsvorming. De prijsvorming voor tomaten is tot begin juni redelijk tot goed te noemen, waarbij er wat verschillen per segment zitten. Overigens betekent het lang niet altijd dat de hogere prijzen de lagere producties per m2 compenseren. Ik ben dan ook benieuwd hoe het vervolg van het seizoen zich zal ontwikkelen als de producties op een hoger niveau liggen."
"Bij de komkommers was bij de opstart het volume beperkt en lagen de prijzen nog op een goed niveau. Daarna is echter het volume fors toegenomen, waardoor we op de markt met een stuk overaanbod te maken kregen. Op een aantal klokken leidde dit zelfs de afgelopen weken tot doordraai." Ook de switch van tomatentelers naar de komkommerteelt zorgde voor extra aanbod op de markt. Ook binnen Growers United schakelden enkele tomatentelers over. "Je ziet grotere bedrijven vanuit het oogpunt van risicospreiding kijken naar kansen in de markt en kansen zien in de komkommerteelt. Zelf hebben we onze telers hierin gefaciliteerd door op het verpakkingsbedrijf een sorteer- en sealinstallatie te plaatsen, zodat telers hier niet zelf in hoeven te investeren", vertelt de algemeen directeur.
'Continuïteit in de tent' dankzij jonge ondernemers
Gevraagd naar de grootste ontwikkelingen van de teeltbedrijven in de afgelopen 10 jaar, antwoordt Jan dat vooral de ondernemingen sterker zijn geworden. "We hebben inmiddels binnen de coöperatie behoorlijk wat fusies gezien. Hierdoor zien we dat bedrijven sterker worden. Nu is groot worden geen doel op zich, maar je ziet bij fusies dat bedrijven meer financiële slagkracht krijgen, dat het managementteam sterker wordt, dat er ruimte komt voor specialisten en dat er bijvoorbeeld ook meer mogelijkheden ontstaan om internationaal actief te worden. Ook hebben enkele telers vanuit hun kracht de keuze gemaakt om het bedrijf te verkopen. Dat kan wat mij betreft een prima strategie zijn. Gedwongen verkopen zijn bij ons niet aan de orde geweest. Persoonlijk ben ik er trots op dat we binnen de club veel jonge ondernemers hebben. Bedrijfsopvolging is binnen de agrarische sector breed toch een punt. Wij hebben een grote groep jonge ondernemers 'van onder de veertig' en dat is voor de continuïteit van onze tent ontzettend belangrijk. Naast de kennisbijeenkomsten die we speciaal voor hen faciliteren, zie je dat deze jonge ondernemers elkaar opzoeken en stimuleren. Indirect heeft dat zelfs tot fusies geleid."
"Als coöperatie hebben we geïnvesteerd in marktdata en retailkennis, zodat we veel marktgerichter zijn gaan produceren en samen met onze serviceproviders een professionele leverancier en gesprekspartner zijn voor de retail. De afnemers zijn niet zozeer veranderd, maar we zijn wel veel dichter naar de klant toegegroeid. Europa vormt verreweg onze grootste afzetmarkt. Ook in Oost-Europese landen hebben we onze afzet de afgelopen tien jaar verder doorontwikkeld", vervolgt Jan. Hij noemt richting de toekomst internationalisering, verdere verduurzaming en digitalisering als de belangrijkste ontwikkelingen. "Een mooi voorbeeld is de Horti Footprint, waarmee we de data van al onze teeltlocaties in beeld hebben. Hiermee sorteren we ook alvast voor op de duurzaamheidsrapportages volgens de CSRD-richtlijnen die binnen enkele jaren verplicht worden."
Brug naar de maatschappij
Ook het contact met de maatschappij heeft volgens de algemeen directeur de nodige aandacht. "We zijn de afgelopen jaren als sector veel klantgerichter geworden, maar we zijn er tegelijkertijd onvoldoende in geslaagd om de brug te slaan met de maatschappij en de NGO's. Inmiddels zijn we hier binnen FVO-verband wel mee bezig en dat is erg belangrijk. Met onze gezonde vruchtgroenten hebben we hele gezonde producten in huis om op een technisch hoogwaardige wijze veel consumenten te voorzien, maar de productiewijze zullen we nog verder moeten verduurzamen. Daarbij zullen we de maatschappij duidelijk moeten uitleggen waar we mee bezig zijn en ook waar we nog stappen moeten zetten, denk aan het gebruik van de fossiele energie en de reductie van chemische middelen."
De ontwikkelingen met betrekking tot bundeling binnen de leden van Growers United heeft niet stilgestaan. "Voor de sector zou het goed zijn als er verdere bundeling van de afzet plaatsvindt voor een krachtigere positie van de telers. Ik zie wel wat beweging van telers die niet bij producentenorganisaties waren aangesloten, die zich aansluiten bij coöperaties, al dan niet GMO-gedreven", constateert Jan. "Het is voor onze sector van groot belang dat er een beperkt aantal producentenorganisaties overblijven van voldoende omvang om de juiste gesprekspartner te zijn voor andere ketenpartijen, maar die ook kunnen investeren in onder andere een verdere verduurzaming."
Voor meer informatie:
Jan Opschoor
Growers United
Honderdland 899
2676 LV Maasdijk
[email protected]
www.growersunited.nl