Groenten en fruit zijn gezond, dat is algemeen bekend. Ze zitten vol vezels, vitaminen en mineralen. Groente- en fruittelers willen de consument graag vertellen over hoe voedzaam en gezond hun komkommers, blauwe bessen en broccoli zijn. Dit kan via voedings- en gezondheidsclaims, maar dat is bij groenten en fruit nog een flinke uitdaging. Het project Food Screening EMR wil telers hierbij ondersteunen, zo meldt Brightlands Campus Greenport Venlo.
Iedere groente- en fruitteler wil de lekkerste en gezondste producten telen. Maar hoe mooi zou het zijn als je als paprika- of aardbeienteler ook kunt aangeven welke gezondheids- en voedingswaarde jouw producten kunnen leveren?
Brightlands Campus Greenport Venlo is partner in het project Food Screening EMR. Binnen dit project wordt een slimme sensortechnologie ontwikkeld voor snelle, eenvoudige en goedkope detectie van vitaminen in voedingsmiddelen. Met deze meettechnologie kunnen telers via state-of-the-art teelttechnieken sturen op het duurzaam en stabiel verhogen van het vitaminegehalte in gewassen. Daarnaast wordt gekeken hoe deze sensortechnologie ingezet kan worden bij de onderbouwing van juridisch juiste claims over de voedingswaarde van producten en de mogelijk daarmee samenhangende gezondheidsvoordelen.
Kansen voor de teler
Volgens Max Vogel van Brightlands Campus Greenport Venlo heeft het project als doel om het concurrentievermogen van regionale bedrijven in de agrifood te verbeteren. "Er zitten duizenden stofjes in groenten en fruit die de gezondheid van de mens kunnen bevorderen. Dit is ook echt iets waar een teler zich mee kan onderscheiden. Alleen dat gebeurt nu nog te weinig omdat het bij telers nog niet bekend is wat er precies in hun product zit en ze niet weten wat ze ermee kunnen als het gaat om voedings- en gezondheidsclaims."
Samenstelling van een product
Een voedingsclaim zegt iets positiefs over de samenstelling van een product. Een aantal versproducten is al voorzien van zo’n voedingsclaim. Op de verpakking van bijvoorbeeld blauwe bessen staat dat ze rijk aan vezels zijn en snoeptomaatjes worden aangeprezen als een natuurlijke bron van vitamine C. Gezondheidsclaims gaan een stapje verder en zeggen dat een (voedings)stof voordelig is voor je gezondheid, bijvoorbeeld "calcium is goed voor de kalkhuishouding’ en ‘vitamine C ondersteunt de afweer van je lichaam."
Strenge regelgeving
Telers mogen dit soort claims niet zomaar verzinnen en op hun product zetten. Er is strenge regelgeving over en claims moeten op de Europese lijst van goedgekeurde claims staan. Wil een teler een nieuwe gezondheidsclaim vermelden, dan moet hij eerst de Europese voedselveiligheidsorganisatie EFSA laten zien hoe deze claim wetenschappelijk is onderbouwd. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt in de gaten of deze regels worden nageleefd.
Er zijn volgens Max wel standaardlijsten beschikbaar met inhoudsstoffen in groenten en fruit. "Maar dit zijn algemene waarden over een gewas, bijvoorbeeld in tomaten zitten vitamine C, zink, calcium en ijzer en komkommers bevatten vitamine C. Maar wij willen weten wat er echt zit in de tomaat van teler A en de komkommers van teler B, want dan kunnen ze zich echt onderscheiden."
Prototype
De afgelopen twee jaar is er binnen het project hard gewerkt aan een handzaam prototype die metingen kan verrichten. Dit prototype is voorzien van sensoren die vitamine C en folaat kunnen meten. Er is veel onderzoek gedaan naar het goed werkend krijgen van deze sensoren zodat deze de juiste hoeveelheden meten en er ook tijdens de teelt bijgestuurd kan worden. Daarnaast is een start gemaakt met het bouwen van een platform met een database waarop de data uitgelezen kan worden.
Max is voorzichtig positief over de eerste resultaten: het prototype is er, de sensor werkt en er wordt nu volop geëxperimenteerd met teeltsturing. "Bij het telen van groenten en fruit moet je rekening houden met enorm veel variabelen die allemaal invloed hebben op de teelt, denk aan water, licht, bodem, kunstmest, gewasbescherming etc. Het is best even zoeken, ook voor een teler, om te ontdekken aan welke knoppen je moet draaien om het vitaminegehalte in bijvoorbeeld komkommers te verhogen."
Expertises van diverse partijen nodig
Binnen het project zijn alle disciplines vertegenwoordigd: van sensor- en softwareontwikkelaars en onderzoeksinstellingen tot aan een kenniscentrum op het gebied van voeding en voedselwetgeving, telers en veredelaars. "We hebben de expertise van al deze partijen nodig om uiteindelijk tot een goed werkend fysiek apparaat te komen dat inhoudsstoffen kan meten en waarmee telers zelf aan de slag kunnen. We willen na de zomer met het prototype dat we nu hebben ook in de praktijk testen: we zijn nog op zoek naar telers waarbij we langs mogen komen."
Coachingsessies
Er is veel kennis opgedaan en deze kennis wordt binnenkort ook gedeeld. Universiteit Maastricht gaat vanuit het Food Claims Centre een aantal coaching sessies organiseren voor iedereen die iets wil weten over claims. "Tijdens deze sessies helpen we de deelnemers met het beantwoorden van vragen zoals kent u de samenstelling van uw product? Aan welke wettelijke drempelwaarde moet het product voldoen om de verschillende soorten claims te kunnen voeren? Dus, wilt u meer weten over de samenstelling van uw product en aan de slag met een voedings- of gezondheidsclaim? Kom dan vooral naar een van deze sessies."
Het project loopt nog tot eind van dit jaar. Max hoopt dat er dan een goed werkend apparaat beschikbaar is waarmee telers snel kunnen meten wat er in hun product zit en dit ook, via voedings- en gezondheidsclaims, kunnen communiceren naar de consument. "De consument heeft steeds meer behoefte aan informatie over wat er in een product zit. Als je als teler inzicht kan geven in wat er allemaal voor goede dingen in jouw aardbei, tomaat of wortel zitten, sta je echt 1-0 voor."