Minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft maandag een pakket samenhangende maatregelen voor de arbeidsmarkt aan de Tweede Kamer gestuurd. Dit pakket zorgt ervoor dat mensen meer zekerheid krijgen over hun inkomen en hun rooster en dat zelfstandigen zich bij tegenslag beter beschermd weten. Tegelijkertijd leiden de maatregelen tot meer wendbaarheid voor ondernemers. Hierdoor wordt goed werkgeverschap aantrekkelijker en kunnen bedrijven makkelijker inspelen op veranderingen in hun omgeving.
In deze factsheet staan de belangrijkste maatregelen op een rij.
Er zijn al lange tijd zorgen over de werking van de arbeidsmarkt. Het geheel aan regels, verzekeringen, rechten en plichten leidt tot teveel werkenden die onzeker werk en daarmee een onzeker inkomen hebben. Werkgevers ervaren op hun beurt niet genoeg wendbaarheid om in te spelen op veranderingen. Onder andere de commissie Borstlap, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en Sociaal Economische Raad wezen hierop en gaven hier advies op. Het SER-advies voor de middellange termijn vormde daarbij de basis voor het coalitieakkoord. Samen met de vakbonden en werkgeversorganisaties heeft het kabinet nu afspraken gemaakt over een samenhangend maatregelenpakket dat moet zorgen voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt.
Meer zekerheid voor werkenden
Voor structureel werk is een (vast) contract het uitgangspunt. Daarom krijgen werkenden met een oproepcontract voortaan een vast basiscontract voor het aantal uur waarvoor ze ten minste standaard worden ingeroosterd. Zo weten werknemers beter waar ze aan toe zijn. Nulurencontracten gaan we verbieden. Wie werkt via een uitzendbureau krijgt sneller een contract met meer zekerheid. Ook worden de regels voor tijdelijke contracten strenger, zodat tijdelijk werk ook echt tijdelijk wordt ingezet. Na drie aaneengesloten tijdelijke contracten bij dezelfde werkgever, mag pas na vijf jaar een nieuw contract worden gegeven in plaats van na zes maanden. Zo maken we een einde aan draaideurconstructies, waarbij werkenden langdurig van tijdelijk contract naar tijdelijk contract gaan. Voor zelfstandigen komt er een verplichte, betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering, zodat ze een vangnet hebben als ze arbeidsongeschikt worden.
Meer wendbaarheid voor ondernemers
Het is van groot belang dat ondernemers de ruimte hebben om te ondernemen. Vooral kleine ondernemingen zijn minder wendbaar als één van de werknemers onverhoopt langdurig ziek wordt. Deze werkgevers blijven nu lang in onzekerheid of een zieke werknemer nog terugkeert, waardoor zij lange tijd geen vervanger in (vaste) dienst kunnen nemen. Daarom kunnen kleine werkgevers na één jaar ziekte van een medewerker duidelijkheid krijgen over de vraag of ze een medewerker structureel kunnen laten vervangen. Ook komt er een Crisisregeling Personeelsbehoud voor werkgevers die worden getroffen door een crisis of calamiteit die buiten het ondernemersrisico valt (zoals de coronacrisis). Gedurende maximaal 6 maanden kunnen werknemers tijdelijk op een andere plek in het bedrijf aan het werk of tijdelijk minder werken met behoud van hun ww-rechten. Zo behoudt de werknemer een baan en inkomen en kan de werkgever de crisisperiode overbruggen. Daarnaast worden de kosten in de ww-premie voor overwerk beperkt bij grote vaste contracten. Ook het vaste basiscontract gaat onder de lage ww-premie vallen.
Eind aan ‘beschikbaar voor alles, maar recht op niets’-contract
Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW-voorzitter, is in haar nopjes met de gemaakte afspraken. "De polder levert, ook in deze moeilijke tijd. De afspraken van anderhalf jaar geleden zijn gestand gedaan en samen met het kabinet hebben we laten zien dat we tot oplossingen voor lastige vragen kunnen komen. Het SER-advies dat nu is uitgewerkt kent een goed evenwicht tussen de belangen van enerzijds vaste dienstverbanden voor werknemers en anderzijds wendbaarheid voor werkgevers. Zo komt er bijvoorbeeld een einde aan contracten die het karakter hebben van ‘beschikbaar voor alles, maar recht op niets’ en een goede crisisregeling voor werkgevers om mensen toch in dienst te kunnen houden bij zeer onvoorziene omstandigheden."
Goed in balans
Jacco Vonhof, MKB-Nederland-voorzitter: ‘Rond de loondoorbetaling bij ziekte krijgen met name kleinere werkgevers eerder – na een jaar - duidelijkheid of ze met iemand verder kunnen of dat wordt ingezet op re-integratie elders. Na jaren van discussie is dat een goede stap vooruit. Verder helpen lagere WW-premies – die ook gelden bij basiscontracten voor onbepaalde tijd - vast werk aantrekkelijker te maken en wordt de bewijslast bij mogelijke schijnzelfstandigheid omgekeerd. Conform het SER-advies zijn de maatregelen voor werkgevers en werknemers in dit integrale pakket goed in balans.’
Onderbrekingstermijn seizoenarbeid
Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO: ‘Met dit arbeidsmarktpakket zet het kabinet in op het vaste contract als norm waarbij een eerste stap gezet wordt om de werkgeverslasten te verminderen. Een belangrijk winstpunt voor agrarische werkgevers is het behoud van de onderbrekingstermijn bij seizoenarbeid. Op de noodzakelijke uitzondering van boeren en tuinders op de verzekeringsplicht tegen arbeidsongeschiktheid blijft werk aan de winkel.’
bronnen: Rijksoverheid en VNO-NCW
