Ondanks de recent sterk gedaalde groothandelsprijzen van gas en elektriciteit verwachten we dat deze volgend jaar toch weer oplopen. Zonder Russisch gas wordt het waarschijnlijk moeilijker om de gasvoorraden ook in 2023 volledig te vullen. Dit resulteert voor de voedingsindustrie in druk op marges en volumes. Consumentensectoren als de detailhandel en de horeca worden door de hoge inflatie geconfronteerd met een consument die extra op zijn uitgaven let, zo meldt ING in een sectorupdate.
Gas- en elektriciteitsprijzen blijven hoog in 2023
Gas- en elektriciteitsprijzen op de groothandelsmarkt zijn de afgelopen maand sterk gedaald naar circa 40 euro/MWh voor gas en 100 euro/MWh voor elektriciteit. Dat is nog ‘maar’ 2 tot 2,5 keer zo hoog als voor de energiecrisis. Goed gevulde gasopslagen, extreem warm weer voor de tijd van het jaar, een constant hoge aanvoer van LNG en Europees beleid om energie te besparen verklaren de daling. Toch lijkt dit van korte duur. Dit jaar had de Europese Unie nog een paar maanden Russisch gas beschikbaar om de gasvoorraden te vullen. Volgend jaar moet Europa het waarschijnlijk zonder stellen. De markt verwacht voor 2023 daarom gasprijzen van 135-140 euro/MWh en elektriciteitsprijzen van 300-450 euro/MWh en dat is respectievelijk 7 tot 10 keer zo hoog als in de jaren voor de energiecrisis. Het blijft dan ook van groot belang dat bedrijven en huishoudens flink energie besparen.
Voedingsindustrie: Druk op marges en volumes
Het producentenvertrouwen in de voedingsindustrie is recent omgeslagen van overwegend positief naar negatief. Hogere energieprijzen zullen in 2023 verder doorsijpelen in de keten doordat meer en meer oudere gunstige contracten aflopen. Verder liggen veel grondstofprijzen nog steeds op een relatief hoog niveau. Afzetprijzen zijn momenteel ruim 25% hoger dan begin 2020 en de meerderheid van de voedingsproducenten is van plan om verkoopprijzen verder te verhogen. Hoewel de omzet van de sector in 2023 stijgt als gevolg van hogere prijzen verwachten we druk op marges en volumes doordat consumenten naar goedkopere producten op zoek gaan. Een indicator hiervan is dat het aandeel huismerken in de omzet van supermarkten niet eerder zo groot was. Tot slot is de uitwerking van de energiesteunmaatregelen relevant, omdat een deel van de voedingsfabrikanten, zoals bakkerijen en conservenfabrikanten, energie-intensief is en direct concurreert met buitenlandse bedrijven die soms wel, maar soms ook niet, steun krijgen.
Transport & logistiek: Volume vertraagt flink en hoge voorraden
Na turbulente tijden met forse krimp- en vervolgens groeicijfers, remt de transport- en logistieksector over de hele linie af. Consumenten hebben bestedingen teruggedraaid naar diensten en de uitgaven staan ook vanwege fors hogere prijzen onder druk. Dit zien we terug in wegzakkende containeroverslagcijfers in de havens van Rotterdam en Antwerpen-Brugge en daarmee de activiteit in de transport- en logistieke sector. Voorraden zijn door vroegtijdige bestellingen en afnemende leveringsvertraging relatief hoog en regie blijft in de volatiele internationale omgeving essentieel, wat gunstig is voor logistieke dienstverleners. Tegelijkertijd maakt pakketvervoer en e-logistiek na een groeigolf een correctie door en kampen opdrachtgevers in de industrie met tegenwind (zie boven). Dit jaar worden de groeicijfers van de sector nog opgestuwd door herstel van reizigersverkeer in de luchtvaart en het OV (+10%), volgend jaar is dit veel minder en blijft er met een pas op de plaats van het goederenvervoer lichte groei over (2,5%).
Detailhandel: Krimp door dalende consumentenbestedingen
De detailhandel wordt geconfronteerd met de dalende koopkracht van consumenten en net als andere sectoren met oplopende kosten voor energie, inkoop, transport en lonen. De volumeontwikkeling tussen het food, non-food en internet-segment is dit jaar groot, vooral door de lockdowns in 2021 en begin 2022. Supermarkten en voedingsspeciaalzaken krimpen naar verwachting met 4% dankzij heropening van de horeca. Webwinkels zetten 8% minder spullen af nu shoppen overal weer fysiek kan. De totale volumeontwikkeling in de detailhandel is daarmee nihil in 2022. Door de hoge inflatie is er dit jaar wel omzetgroei in de winkelstraat (bijna 4% voor supermarkten, gemiddeld 10% voor non-food winkels), maar pure webshops realiseren waarschijnlijk een omzetkrimp van 3% (na twee jaren met uitzonderlijk hoge groei). Voor 2023 is het beeld dankzij forse koopkrachtreparaties minder ongunstig dan eerder verwacht. We gaan echter wel uit van een lichte volumekrimp (1%) en - vanwege verder oplopende prijzen - een geringe omzetgroei.
Horeca: Gematigd positief beeld in 2023
De horeca maakt dit jaar een grote inhaalslag met een verwachte volumegroei van rond de 30%. Desondanks is de horeca eind 2022 qua volume nog altijd niet terug op het pre-coronaniveau van eind 2019. De vooruitzichten voor de sector voor 2023 zijn gematigd positief met een volumegroei van circa 5%. Dit betreft deels nog herstel van de coronapandemie, aangezien de horeca in de eerste twee maanden van 2022 nog met beperkingen te maken had. Met een historisch laag consumentenvertrouwen, hoge inkoop- en energiekosten en stijgende lonen blijven het uitdagende tijden voor de sector. Veel huishoudens zullen bij de aanhoudend hoge prijzen vroeg of laat gaan bezuinigen op minder essentiële consumptie, zoals etentjes en uitstapjes buiten de deur. Dankzij het omvangrijke financiële steunpakket van de overheid blijft de koopkracht volgend jaar nog enigszins op peil. Dit zal de vraaguitval in de horeca naar verwachting enigszins dempen.
Bron: ING