Aan de coronamaatregelen kwam begin 2022 een einde. Daarentegen kampen we met een verergerde energiecrisis en een hoge inflatie, waardoor kosten stegen. Heeft de tuinbouwsector de hogere kosten kunnen compenseren met de prijzen?
Door de energiecrisis daalde het aandeel belichte glasteelten en gebruikte glastuinders vele verschillende teeltstrategieën. Het algemene beeld qua prijsvorming is, wellicht mede daardoor, sterk wisselend. Gemiddeld genomen zien we gaandeweg het seizoen de prijsvorming verbeteren.
Glasgroenten
De tomaten begonnen heel sterk, zowel voor het staartje van de herfstteelt trostomaten als bij de reguliere (belichte) teelt. Tot en met april was zelfs sprake van een erg goede prijsvorming. In mei en juni vlakte dit wel wat af, maar bleef boven de prijsvorming van de afgelopen twee jaar liggen. In juli en augustus vielen de prijzen tegen.
De prijsvorming van de komkommers lag in januari iets lager dan in 2020, maar op een vergelijkbaar niveau als het afgelopen jaar 2021. De maanden daarna bleef de prijsvorming goed en per saldo beter dan in de afgelopen twee jaar. In juli en augustus waren de prijzen heel goed.
Voor zowel tomaten als komkommers lijkt het erop dat er dat er voldoende rendement te behalen was in de eerste helft van 2022.
De paprika’s daarentegen, kenden een heel slechte eerste jaarhelft. Juli en augustus waren niet heel veel beter. Het lijkt erop dat het lastig wordt om in 2022 voldoende rendement te halen uit sec de productomzet.
De aubergines gingen niet bijzonder goed van start in maart. Dit trok in april en mei wat bij en daarna was de prijsvorming vergelijkbaar tot licht hoger in vergelijk met de afgelopen twee jaar. Op zich geen al te beste ontwikkeling, maar met de forse prijsstijging vanaf medio augustus lijkt ook voor aubergines teeltjaar 2022 voldoende rendement te generen.
De glasaardbeien tot slot kenden geen goede voorjaarsteelt. De najaarsteelt begon door de goede weersomstandigheden eerder. De prijsvorming kende een goede start. Het is nog te vroeg om een indicatie op jaarbasis te kunnen geven voor de glasaardbeienteelt. De aanhoudende energiecrisis zorgt wederom bij ieder teeltbedrijf voor de nodige afwegingen en kan leiden tot (hernieuwd) leegstaan, andere teeltstrategiëen en nog minder belichte teelten.
Vollegrondsgroenten
Bij de vollegrondsgroenten is het prijsbeeld eigenlijk altijd wisselend. De preiteelt verliep erg slecht en dat is al zo sinds de zomer van 2021. In augustus lijkt (gelukkig) sprake van een (duidelijke) kentering. Houdt dit aan, dan kan geheel boekjaar 2022 toch nog niet zo verkeerd eindigen.
Bij witlof viel de prijsvorming vanaf eind januari terug tot een (erg) laag niveau, dat ook nog eens lang laag bleef. Het eerste halfjaar was daarmee gewoon slecht. Pas in augustus zien we een goed prijsherstel richting prima, maar noodzakelijke prijzen.
Kassla was qua prijsvorming in 2022 niet heel slecht, maar ook niets bijzonders tot medio april. Dit prijsherstel was echter van erg korte duur en mei en juni waren daarna ook weer niets bijzonders. Vanaf medio juni zien we weer enig prijsherstel, maar ook nu weer van korte duur: tot eind juli. De kassla had dus geen bijzonder goed eerste halfjaar. IJsbergsla in de vollegrond deed het wel best prima.
De prijzen van verwarmde asperges (kas en buiten) startten het jaar nog best goed. Eind april viel de prijsvorming echter ver terug en die verbeterde daarna niet meer. De onverwarmde aspergesteelt had daarmee geen goede start.
Champignons/paddenstoelen
Ook bij de champignonteelt valt een duidelijke kostenstijging te noteren, met name voor de benodigde energie en de doorgroeide compost. Hiervoor rekenen de compostleveranciers sinds eind 2021 energietoeslagen om de hogere (energie)kosten van hun productieproces te dekken. Bij de champignons is periodiek sprake van stijging van de prijzen, maar dit lijkt na de kostenstijgingen te gebeuren. Pas nu krijgen we signalen uit de markt dat dit verandert. Dat is ook meer dan noodzakelijk, want de rendementen lagen veelal sterk onder druk.
Fruit
De prijsvorming binnen het zachtfruit is wisselend. Het lijkt erop dat de blauwe bessen een goede start hebben. De aanloop naar het seizoen had goede weersomstandigheden voor de teelt. Prijzen blijven hoog.
De glasaardbeien kenden, zoals eerder aangegeven, geen beste voorjaarsteelt. Bedekte en beschermende teelten laten een wisselend beeld zien, afhankelijk van de afzetweken. Prijzen fluctueerden sterk en de vollegrondsteelt is slecht geweest.
Voor het hardfruit was in de eerste jaarhelft sprake van een gelijke afzet van de oogst als in 2021. De prijsontwikkeling was matig, zeker voor appels.
Voor het komend afzetseizoen werd een gematigde prijsvorming verwacht, omdat de oogstramingen niet tegenvielen. Dit beeld veranderde door de weersomstandigheden in de zomer, waardoor de oogstprognoses naar beneden zijn bijgesteld. Uiteraard blijft het afwachten hoe de prijsvorming hierop reageert, maar de eerste signalen zijn hoopgevend.
Sierteelt (onder glas)
De energiecrisis heeft veel gevolgen voor snijbloemenondernemers. Zij zoeken naar de juiste strategie, waarbij steeds vaker het (gedeeltelijk) stilleggen van het bedrijf overwogen wordt. Omschakeling van traditionele belichting naar led-belichting nam een vlucht, maar levert ondanks de besparing op de elektrakosten nog onvoldoende kostenbesparingen op om volledig in productie te blijven. Aan de prijsvorming van de bloemen heeft het nog niet gelegen. Richting de winterperiode zal de opbrengstprijs echter onrealistisch hoog moeten zijn om nog break-even te kunnen draaien. Een verdere verschuiving naar onder andere Afrika lijkt niet te vermijden.
Bij de groene en bloeiende kamerplanten (onder glas) is de markt sinds het voorjaar steeds meer gaan stabiliseren en zelfs te stagneren. Sinds de zomerperiode zijn de eerste bedrijven begonnen hun producties af te schalen om afdelingen leeg te gaan laten liggen richting de winterperiode en voorjaar 2023.
De grootste klappen vinden momenteel plaats in de teelt van de phaleanopsis. De hoge energievraag in deze teelt is niet meer op te brengen en diverse bedrijven zijn daarom aan het leegdraaien.
Het perk- en voorjaarsgoed liep tot eind maart redelijk. Daarna zakte de vraag in, waardoor er een overschot in de markt was. De huisverkopen zorgden er voor verschillende ondernemers voor dat de aansluitende periode nog redelijk bleef, terwijl de klokprijzen onderuit gingen.
Boomkwekerij
Ondanks dat de omzet over seizoen 2021-2022 nog redelijk gelijk bleef aan het voorgaande seizoen, stijgen de grondstofkosten ook in deze sector flink. In het voorjaar van 2022 begint de ommekeer in de markt langzaam duidelijker te worden. De vraagmarkt begint langzaam richting een aanbodmarkt te draaien. Het goed onderhouden van contacten met vaste afnemers is hier erg belangrijk bij. Met name de kortlopende teelten merken dit als eerste (zoals containerteelt). Voor het komende seizoen is de verwachting dat ook de vraag naar haagplanten zal stabiliseren. Pluspunt van deze sector is de continue verduurzaming en vergroening van de maatschappij, waardoor de vraag (zeker op lange termijn) aanwezig zal blijven.
Voor meer informatie:
ABAB Accountants en Adviseurs
www.abab.nl
info@abab.nl