Tholen - In maart 2009 werden de eerste Britse komkommers, tomaten en paprika's op Thanet Earth geoogst door de bedrijven Kaaij, A&A en Rainbow Growers. We vroegen Pleun van Malkenhorst, Managing Director van Rainbow UK Trading & Growing Ltd en Thanet Growers naar de ontwikkelingen op de Brits markt. Hoe is het kasgroentenseizoen verlopen? Wat is er sinds Brexit veranderd? Hoe groot zijn de gevolgen van de gascrisis voor de Britse tuinders? En zijn er nog veel groeimogelijkheden in het Verenigd Koninkrijk?
Pleun van Malkenhorst
"Ook wij hebben dit jaar natuurlijk de nodige uitdagingen voor de kiezen gehad, en dat is nog steeds het geval. Naast de reguliere dagelijkse zaken waarmee elke teler te maken heeft, zijn arbeid en energie de twee hoofdtopics die nu de grootste uitdagingen geven. Maar gelukkig kan ik zeggen dat we het afgelopen jaar redelijk goed hebben gepresteerd. Thanet Earth is een bedrijf dat naast eigen teelt in tomaten, komkommers en paprika’s ook nog een aanzienlijke importbusiness heeft, en als ik praat over onze eigen gewassen dan mogen we zeker niet klagen", vertelt Pleun. "De producties zijn goed geweest alsook de kwaliteit, in alle drie de productgroepen. Onze klanten zijn ook tevreden met wat we doen en aanleveren en dit is altijd een prima indicatie of je het als bedrijf goed doet. We hebben weinig afkeuringen of klachten gehad en voeren constructieve gesprekken over het verder uitbouwen van duurzame samenwerkingen met retailers."
Brexit
De Brexit zorgde voor Thanet Earth volgens Pleun wel voor de nodige uitdagingen, met name op arbeidsvlak. "Al moet ik zeggen dat er voor ons eigenlijk direct na de uitslag van het referendum in juni van 2016 veel veranderde. Het gebied waar wij zitten in het Zuidoosten van het VK, in het graafschap Kent, is van oudsher een echt land– en tuinbouw gebied. Wie Kent binnenrijdt ziet op de naamborden al ‘Garden of England’ staan. Dit heeft te maken met het vele hard- en zachtfruit, maar ook de akkerbouwproducten die hier verbouwd worden. Er was eigenlijk altijd voldoende arbeidscapaciteit beschikbaar en net als veel collega’s van ons waren we erg afhankelijk van Poolse - en in mindere mate Letse - werknemers. Deze mensen zijn óf terug gegaan naar hun thuisland (wat in de tussentijd moderne economieën zijn geworden) óf zijn andere (beter betalende) banen gaan betrekken. Na de Brexit-uitslag veranderde het klimaat in het VK en voelden veel immigranten zich niet meer welkom. Het is natuurlijk geen geheim dat het overgrote deel van de Britse bevolking die voor uittreding stemde dit vooral deed met het oog op reductie van (arbeids)immigratie naar het VK. ‘Take back control of the borders’ was een veelgehoorde slogan en sprak veel mensen erg aan met de massastromen vluchtelingen die rond die zelfde tijd richting Europa kwamen nog vers in het geheugen."
"Als grote werkgever zijn wij nu voor een heel groot deel afhankelijk van een overheidsinitiatief rond een 'Seasonal Worker Scheme' waarbij mensen zes maanden mogen komen werken in de land- en tuinbouwsector, waarna ze zes maanden terug moeten alvorens ze weer mogen terugkeren om wederom zes maanden te mogen komen werken. Het moge duidelijk zijn dat de zes maanden niet goed aansluiten met de lengte van onze teelten. Tevens is het lastig plannen en zijn de kosten van participatie hoger dan het landelijke minimumloon. We zien dus een directe arbeidskostenstijging als gevolg. Bij toeval zijn veel van onze mensen van Oekraïense afkomst en als gevolg van de oorlog in hun thuisland zijn ze in aanmerking gekomen voor een driejarige humanitaire visum waarvan gelukkig veel mensen gebruik van hebben gemaakt. Dit geeft veel van onze mensen wat rust en stelt ons in een betere positie om beter vooruit te kunnen kijken", stelt Pleun.
"Naast de beschikbaarheid van arbeid zien we ook dat de bureaucratie ten aanzien van het importeren van goederen en spullen veel omslachtiger is geworden na Brexit. De douaneformaliteiten en papierwerk, wat nu gedaan moeten worden voor bijvoorbeeld de aanschaf van steenwol of meststoffen is er zeker niet beter op geworden. Zaad en planten hebben zelfs een keer dusdanige vertragingen opgeleverd dat we voor een teelt later hebben moeten planten dan dat we in de planning hadden staan. Dan besef je als ondernemer dat vrij verkeer van mensen, goederen en kapitaal toch best wel handig is..."
Nog altijd lage zelfvoorzieningsgraad glasgroenten VK
Potentie voor de teelt in het Verenigd Koninkrijk is er volgens de directeur echter volop. "Wij zijn een lokale producent voor de interne markt. Het Verenigd Konikrijk is een groot land met een populatie van ongeveer 67 miljoen mensen. Al deze mensen eten graag tomaten, komkommers en paprika’s. De zelfvoorzieningsgraad van het Verenigd Koninkrijk in glasgroenten is nog erg laag. Er zijn de laatste paar jaar toch wel wat kassen bijgebouwd na een lange periode van stilstand. Thanet Earth is nu actief sinds 2009 en gedurende deze periode werd er om ons heen maar mondjesmaat bijgebouwd. Nu lijkt er meer activiteit te zijn. Alles wat er in het VK word gebouwd zal een mindering van import teweegbrengen verwacht ik, al moet er wel direct bij gezegd worden dat de kostprijs natuurlijk moet kloppen."
Volgens de directeur van het Britse teeltbedrijf is het bijna onmogelijk om de Britse glastuinbouw onder één noemer te scharen, vanwege de grote verschillen tussen bedrijven en gebieden. "In Nederland zie je deze verschillen een stuk minder. Elke serieuze teler daar heeft betrouwbare en vaak redelijk moderne opstanden en teelttechnieken en besteedt veel aandacht aan verduurzaming van de teelt, maar ook het optimaliseren van de kostprijs. In het Verenigd Koninkrijk zie je dit veel minder. Er zijn bijvoorbeeld nog veel telers die telen in kasopstanden die meer dan dertig jaar oud zijn en zo lek als een mandje. Maar ik verwacht niet dat deze bedrijven nog eens tien jaar doorgaan. Er zal dus wel wat areaal gaan wegvallen, maar daar tegenover zijn er ook nieuwe bedrijven die gebouwd zijn en zullen gaan worden. De grootste ontwikkeling voor ons bij Thanet Earth is gespitst op het verduurzamen van onze teelttechnieken en het reduceren van onze energieconsumptie. Wij doen dit door investeringen in LED-lampen en energieschermen. Dit stopt niet simpelweg met het installeren van nieuwe lampen en doeken, maar ook hoe we dit via onze teeltstrategieën het beste kunnen inzetten. Wij hebben dit reeds in gang gezet voordat de energiecrisis toesloeg en staan dus gelukkig al voor een groot deel gesteld om de huidige energiesituatie zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden."
Schade gascrisis voor onbelichte teelt redelijk beperkt
Want ook voor de Britse telers is de impact van de hoge gasprijs groot, stelt Van Malkenhorst. "Voor een aantal Engelse telers die nog volledig afhankelijk zijn van een gasketel zal het snel einde oefening zijn, ben ik bang. Net als in Nederland hebben wij ook te maken met een gigantische hoge gasprijs ten opzichte van korte tijd terug. Het enige verschil met Nederland is dat het Verenigd Koninkrijk een erg groot stroomverbruikend land is. De prijs van elektriciteit volgt vaker als niet de prijs van gas. De sparkspread is vaak wat beter dan in Nederland. Als we dus praten over de onbelichte teelten waarbij de warmte gebruikt wordt en de stroom terug geleverd wordt, dan blijft de schade redelijk beperkt. De teelten met belichting ligt dit natuurlijk iets anders. Het is hierbij belangrijk dat er op het juiste moment posities zijn ingenomen en dat bedrijven goed inzicht hebben wat de markt wil. Zeer belangrijk daarbij om om goed contact met de klanten te houden en transparant te zijn als het gaat om wat de consequenties zijn voor de betrokken partijen."
Voor meer informatie:
Pleun van Malkenhorst
Thanet Earth
Barrow Man Road
Birchington, Kent
Tel: +44 (0)7596 020606
pleun@rainbowukltd.co.uk
www.thanetearth.com