Tholen – Komkommerteler Hans Kik kwam in 1983 van school, maar volgde geen tuinbouwopleiding. Die ‘achterstand’ heeft hij sindsdien in de praktijk méér dan goed gemaakt. In het familiebedrijf in Sirjansland ontdekte de teler dat hij er plezier in heeft creatieve oplossingen voor teeltproblemen te verzinnen. Zijn ervaring gaat hij nu delen met telers als adviseur. Kijk de komende tijd dus niet gek op als na een telefoontje Hans Kik Hogedraadadvies met zijn motor aan komt gereden. Lachend: “Ik ben de vliegende voorlichter.”
Hans voor het familiebedrijf waar vorig najaar de laatste komkommers werden geoogst
Tomaten
Hans maakte in zijn lange telersbestaan veel mee. Zo teelde hij jarenlang ook tomaten. De huidige ontwikkelingen in de markt, waarin telers omschakelen van tomaat naar komkommer, komen hem dan ook bekend voor, zij het andersom. “Eind jaren negentig zijn wij gestart met de teelt van herfsttomaten. Dan plantte je in september en ging je door tot half januari. Dat hebben we een jaar of tien gedaan. Toen de belichte tomatenteelt echt in opmars kwam, was er niet echt ruimte meer voor in de markt.”
Hoge draad
Komkommers teelde Hans met zijn broers altijd al. Eerst alleen in een kas uit 1978 met de destijds ‘vooruitstrevende’ poothoogte van 3 meter. “De kassen waren toen vaak nog een stukje lager.” Vanaf 2000 op in totaal een goede 5 hectare, na de bouw van een nieuwe, hogere kas. In die kas begonnen de telers in 2008 met de teelt aan hoge draad. Tot dan toe teelden de komkommertelers traditioneel. “De beschikbaarheid van een nieuw allround ras maakte de hogedraadteelt opeens goed mogelijk. Het ras bleek een compacte groeier met een korte behanglengte.”
Lage kas
De komkommers van de hoge draad werden vermarkt via Green Diamonds. De telersvereniging werd in 2010 opgericht door de gebroeders Kik en samen met collegatelers. Om ook uit de ‘oude’, lagere kas hogedraadkomkommers aan te kunnen bieden besloot Hans ook in die kas de gok te wagen en de hoge draad te spannen. “In 2013 hebben we een proef gedaan. Iedereen zei: ‘Dat kan eigenlijk niet, hogedraadteelt in zo’n lage kas.’ Toch hebben we jarenlang succesvol gedaan.”
Hogedraadteelt in de lage kas bij de gebroeders Kik
Nét wel of nét niet
Niet zonder passen en meten, dat moet Hans toegeven. “Wij hebben uiteraard wel aanpassingen moeten maken, zoals een ruimere plantafstand en iets later planten. In plaats van begin februari deden we dat half februari. Daarmee paste het nét wel of nét niet. Met gebruik van gewasklemmen in plaats van de traditionele hogedraadhaak kon het echter wel. En konden we van ons totale areaal hoge kwaliteit komkommers leveren, zoals we binnen Green Diamonds voor ogen hadden.”
De stengels gaan door de bak voordat er perliet op gaat bij herbewortelen
Herbewortelen
Het introduceren van de hogedraadteelt in een lage, oudere kas was niet het enige creatieve kunstje van Hans. “Op een gegeven moment viel mijn oog op stengels die boven de blokken lagen. Die bleken in perliet spontaan opnieuw te wortelen, zeker als je er een laagje perliet overheen deed. Dat had ik in een oude proef op het proefstation in Horst al eens in 1993 gezien. Toen we dat opnieuw ontdekten samen met de andere telers van Green Diamonds hebben we die proef nieuwe leven ingeblazen en het jaren met succes gedaan, zonder er veel ruchtbaarheid aan te geven. Omdat ik ermee begonnen was, gaf ik hierin advies aan collegatelers binnen de groep. Het was collegateler Floris van der Linden die wat dat betreft het balletje opwierp en mij vroeg advies te geven, specifiek over dat herbewortelen.”
Nieuwe wortels uit de stengel gegroeid bij het herbewortelen in een speciale bak
In rol gegroeid
Gaandeweg groeide Hans in zijn adviseursrol. “De interesse bij andere telers in hogedraadteelt komkommer nam met de introductie van het nieuwe ras toe. Hierdoor kregen wij er ook telers bij in de groep die overstapten vanuit de traditionele komkommerteelt. De laatste jaren gaat dat in een stroomversnelling vanwege de virusproblemen in tomaat en komen er ook telers uit tomaat bij die nu komkommers aan de hogedraad (gaan) telen. Daarmee is mijn adviestaak een uit de hand gelopen hobby geworden, eigenlijk. Ik doe het graag.”
Met een inschrijving bij de Kamer van Koophandel werd die ‘hobby’ in 2020 al geformaliseerd. “Op die manier kwam mijn advies in het pakket voor telers die zich aansloten bij Green Diamonds.” Hans moest er wel een bedrijfsnaam voor verzinnen. Lang had hij niet nodig. De naam Hans Kik Hogedraadadvies is duidelijk en kort, maar krachtig. Internationale ambities, buiten Nederland en België, heeft hij niet direct. “En anders is Hans Kik High Wire Consultancy of iets dergelijks ook een prima naam volgens mij.”
Komkommer aan de hoge draad. In de lage kas in Sirjansland slaagde Hans erin toch aan de hoge draad te telen, zonder haken zoals hier, maar met gewasklemmen.
Overschakelen
In zijn ‘nieuwe’ rol gaat de ‘praktijkman pur sang’ dagelijks met zijn motor de weg op om telers te bezoeken. Daarbij komt Hans zowel telers tegen die van traditionele komkommerteelt naar hogedraadteelt wisselen als telers die tomaat inruilen voor komkommer aan de hoge draad. In beide gevallen zijn er voor- en nadelen. “Komkommertelers die overschakelen hebben doorgaans het voordeel van het hebben van een goede sorteerlogistiek. Je hebt een flinke schuur nodig. Die ruimte hebben niet alle tomatentelers. Daarom is, om ruimte te maken voor omschakelaars, ook het centraal sorteren opgeschroefd binnen Green Diamonds. Op die manier kunnen telers (tijdelijk) overstappen van tomaat naar komkommer.”
Andersom ziet Hans dat het voor tomatentelers dan weer makkelijker is om met de arbeidsfactor om te gaan. Het is algemeen bekend dat hogedraadteelt komkommer meer arbeid vergt. “Met hun vaak grotere bedrijven zijn tomatentelers hier over het algemeen al goed op ingericht. Bovendien hebben zij al hogedraadkarren. Daarvan heb je er toch wel minimaal 3 per hectare nodig. Traditionele komkommertelers hebben die karren niet.”
En dan is er uiteraard nog het teelttechnische aspect. “Kort door de bocht zeg ik altijd: in komkommer loop je per week ‘gewoon’ een rondje extra ten opzichte van in tomaat. Maar zo simpel is het natuurlijk niet. Ik kom bij telers over de vloer om ze in ieder geval bij de basiszaken die er bij omschakelen komen kijken te helpen. De finesses komen later en die vormt de teler vaak ook zelf gaandeweg. En anders help ik daar ook graag bij. Ik heb immers toch een voorliefde voor het vinden van antwoorden op onmogelijkheden.”
Voor meer informatie:
Hans Kik
Hans Kik Hogedraadadvies
0610922644