De energiecrisis waarin Nederland zich nu bevindt, raakt de glastuinbouwsector hard. De gasprijs is al door de niet eerder bereikte grens van € 1,00 per kubieke meter gas gegaan. Hoewel de prijs iets gestabiliseerd is de afgelopen week, lijkt het einde nog niet nabij. De verwachting is dat de hoge energiekosten nog de gehele winterperiode aanhouden. Glastuinbouwbedrijven hebben er meer dan ooit baat bij om inzicht te hebben in hun actuele en toekomstige bedrijfssituatie.
“Door de hoge gas- en elektriciteitsprijs en de eveneens stijgende olieprijs komen veel bedrijven in de knel”, legt Peter Nugteren uit. Als bedrijfskundig adviseur glastuinbouw bij Flynth spreekt hij elke dag tuinbouwondernemers en merkt hij dat de onrust bij zijn klanten toeneemt. “In hoeverre glastuinders worden geraakt door de hoge kosten, hangt sterk af van hun energiecontract. Wie in het verleden tegen scherpe prijzen heeft ingekocht, heeft nu nog relatief goedkope energie. Wie dat niet heeft gedaan, kan worden geconfronteerd met een verviervoudiging van de energiekosten. Ik schat in dat meer dan de helft van de Nederlandse glastuinbouwbedrijven te maken krijgt met fors hogere energiekosten. Naast een stijging van de energiekosten zien we ook een toename van de kosten voor plantmateriaal, folies, plastics en meststoffen. Kortom, iedereen krijgt te maken met hogere kosten.
Maatregelen nemen
Nugteren ziet dat glastuinders de kosten proberen te verlagen door bijvoorbeeld een teelt uit te stellen of te vertragen door minder te belichten. Ook worden bepaalde teelten koud gezet. “De maatregelen zijn heel bedrijfsspecifiek”, ziet Nugteren. “Telers die al energiebesparende maatregelen genomen hebben in het verleden, zullen minder maatregelen kunnen nemen dan telers die daar minder op ingezet hebben.”
Weten hoe het bedrijf ervoor staat
Naast het nemen van dergelijke kostenbesparende maatregelen, is het volgens Nugteren nu meer dan ooit van belang dat telers goed weten hoe hun bedrijf ervoor staat. Als een tuinder dat weet, kan hij op basis daarvan verantwoorde beslissingen nemen om de continuïteit van het bedrijf beter te waarborgen. “Mijn Flynth-collega’s en ik helpen onze klanten met het schetsen en doorrekenen van bepaalde scenario’s op de korte en de lange termijn. Zo analyseren we wat de gevolgen zijn van bepaalde teeltmaatregelen en wat de gevolgen zijn voor de liquiditeitsstroom en het resultaat van hun bedrijf als de hoge energieprijzen aanhouden.
Daarnaast kunnen we onze klanten ondersteunen met een quick scan. Hierin schetsen we de consequenties van de energiekosten voor de komende winter. Klanten kunnen dan zelf verder denken over passende maatregelen. Mocht een financieringsaanvraag nodig zijn, dan kunnen wij daar natuurlijk ook bij helpen.”
Strategisch nadenken
Door die analyses komen Nugteren en zijn collega’s al snel bij de strategie van een bedrijf. Het gaat dus verder dan het financiële plaatje alleen. “Wij proberen inzichtelijk te maken welke gevolgen een bepaalde beslissing heeft voor het totale bedrijf. We denken mee wat de consequenties zijn op het vlak van arbeid, juridische kwesties zoals contractbeheer en leverancierscontracten. We kijken zelfs in hoeverre een bedrijf al in een stopscenario zit. Als je makkelijk leeg kunt liggen om volgend jaar verder te gaan, waarom is nu stoppen dan bijvoorbeeld geen optie? Mocht het zover komen dat een faillissement onafwendbaar lijkt, dan kan Flynth ook bij dit proces ondersteunen. Als klanten behoefte hebben een luisterend oor, of als ze samen met ons willen nadenken over de toekomst van hun bedrijf, zijn wij er ook.”
SDE-subsidie
De energiecrisis raakt ook bedrijven die al duurzame energie hebben, waarschuwt Nugteren. “Dat zal niet zo hard gaan als bedrijven die dat niet of nauwelijks hebben, maar de SDE-subsidie op aardwarmte en biomassa is wél gekoppeld aan de gasprijs. Met deze subsidie koop je als het ware een voordeel ten opzichte van de gasprijs. Bij een hogere gasprijs blijft het voordeel bestaan, maar neemt de SDE-subsidie af. Deze afname zal wel betaald moeten worden door de afnemers, dus ook zij worden geconfronteerd met hogere energiekosten. Ook deze klanten kunnen wij ondersteuning bieden als zij vragen hebben over hun situatie en de SDE-subsidie.”
Energiecrisisteam
Snelheid om telers inzicht te bieden in hun bedrijfssituatie en de gevolgen van de crisis op hun liquiditeitsposities is geboden. Zij staan in veel gevallen namelijk op het punt om strategische teeltbeslissingen te maken. Nugteren: “Onbelichte groentetelers moeten bijvoorbeeld binnen een paar weken beslissen of ze gaan planten of niet. Flynth heeft daarvoor een zogenoemd ‘energiecrisisteam’ opgericht dat rap kan handelen en naast de klant kan staan bij alle belangrijke beslissingen.”
In gesprek met afnemers
Nugteren heeft nog een belangrijke tip voor glastuinders die getroffen zijn door de hoge energiekosten: ga in gesprek met je afnemers. “Ik denk dat de retail en supermarkten het energieprobleem niet alleen bij de producenten/de glastuinbouwondernemers neer kunnen leggen. Communiceer eerlijk met je afnemers en ga het gesprek aan. We moeten hier immers samen uitkomen. Niemand is er bij gebaat als er naast een energiecrisis ook nog een voedselcrisis uitbreekt.”
