Om het Airmix ventilatie-/circulatiesysteem optimaal te laten functioneren, is een goede aansturing essentieel. Er zijn verschillende klimaatcomputers en besturingssystemen op de markt. Producenten Hoogendoorn Growth Management, Priva en Ridder hebben ervaring met het aansturen van de Airmix en weten precies wat nodig is om het maximale uit het systeem te halen. Allen hebben een unieke werking, maar de strekking is hetzelfde: de Airmix optimaal laten functioneren zodat hij voldoet aan de wensen van de teler.
Automatisering
Voor de besturing van de Airmix adviseert Van der Ende Groep het gebruik van een moderne klimaatcomputer. Deze computer is voorzien van software waarmee actief kan worden geventileerd en gecirculeerd, dit gebeurt op basis van temperatuur en luchtvochtigheid in de kas. De data die hiervoor worden gebruikt zijn afkomstig van sensoren in de kas, zowel boven als onder het scherm, in het gewas en van de meteomast buiten. Het mooiste is als de meteomast naast temperatuur ook de luchtvochtigheid kan meten.
Er zijn verschillende besturingssystemen op de markt. Elk besturingssysteem heeft een unieke werking. Hoogendoorn, Priva en Ridder hebben allen ervaring met het aansturen van de Airmix door hun klimaatcomputer en delen hun ervaringen over respectievelijk de Active Air (zowel in iSii als in IIVO), Connext en MultiMa.
Verschillende besturingssystemen
De besturing van de Airmix aan de hand van de ‘Active Air’ functie van Hoogendoorn is flexibel en anticipeert op veranderende klimaatcondities. Paul de Koning, consultant bij Hoogendoorn, laat weten: “Het kan zodanig worden ingezet dat deze tegemoet komt aan de wensen van iedere teler. Het is belangrijk om te weten wat een teler wil bereiken uit het oogpunt van productie en kwaliteit van het gewas. De basis van de aansturing wordt gevormd door het Psychro diagram van Lets Grow.com, dit overzicht geeft de gewenste waarden aan.”
Foto rechts boven: Paul de Koning
De Priva Connext klimaatcomputer zorgt ervoor dat de variabelen die van invloed zijn op de groei worden gestuurd en bewaakt om het juiste klimaat voor het gewas te creëren. René Hofman, Productline Owner bij Priva licht dit toe: “Zo zorgt de Connext ervoor dat de Airmix effectief wordt ingezet op basis van uiterst nauwkeurige metingen. De klimaatcomputer bepaalt wanneer het daadwerkelijk zin heeft om met lucht van boven het doek (of van buiten) actief te gaan ventileren. Met als gevolg dat het doek langer dicht kan blijven terwijl de temperatuur in de hand gehouden wordt en vocht afgevoerd kan worden. Daarnaast schakelt de Connext de Airmix naadloos om van standaard recirculeren naar koelen of ontvochtigen met gesloten doek.”
Foto rechts boven: René Hofman
“Bij het gebruik van de Connext kan de klant kiezen om te sturen op basis van het Mollier diagram waardoor de Airmix effectief in wordt gezet. Het systeem wordt dan ingezet als (deel van) een volwaardig luchtbehandelingssysteem. Daarnaast kan de klant kiezen voor de nieuwe module die ontwikkeld is in samenspraak met Peter van Weel en Airmix-gebruikers. In deze uitbreiding op het recirculatieprogramma spelen enthalpie en absoluut vochtverschil de hoofdrol. Uiteindelijk gaat het erom dat we samen met de klant de juiste oplossing kiezen voor zijn situatie en zijn wensen.”
Joost Veenman, productmanager procesautomatisering bij Ridder, legt hun besturingssysteem uit: “In de MultiMa klimaatcomputer van Ridder kan de Airmix - met EC ventilatoren - rechtstreeks via een zogenaamde ‘modbus’ verbinding worden aangesloten. Dankzij deze verbinding kan de snelheid van de Airmix direct worden aangepast op basis van de gewenste en gemeten waarden in de kas. Zo wordt automatisch het juiste toerental gestuurd en geen energie verspild aan overmatige ventilatie. Dit geeft veel inzicht in het opgenomen elektrische vermogen en daarmee het verbruik. Ook is makkelijk per ventilator vast te stellen of hij goed loopt of dat er onderhoud nodig is. De directe aansluiting geeft een nauwkeurige en vlotte sturing naar de kleppen en ventilatoren, zodat deze optimaal kunnen draaien. De uitgebreide mogelijkheden van de MyInfluences instelgrafieken van de Ridder MultiMa computer bieden de teler veel mogelijkheden om voor de inzet van de Airmix zelf gewenste strategieën en invloeden te maken.”
Foto rechts boven: Joost Veenman
Sturing op temperatuur en luchtvochtigheid
Sturing gebeurt op basis van temperatuur en/of luchtvochtigheid, afhankelijk van de wensen van de teler en de (teelt)omstandigheden. Hoogendoorn heeft verschillende aansturingssystemen die ingezet kunnen worden. Paul van Hoogendoorn: “Om de kastemperatuur onder een gesloten scherm te regelen, blaast de Airmix koelere (buiten)lucht van boven naar onder het scherm. De kastemperatuur waarbij dit proces start, stelt de teler in met de Active Air ventilatietemperatuur. De klimaatcomputer berekent de benodigde positie van de buitenluchtklep aan de hand van de daadwerkelijke kastemperatuur en buitenomstandigheden.
Om de vochtigheid in een kas te regelen, blaast de Airmix drogere (buiten)lucht onder het scherm. Op basis van de ingeblazen lucht berekent de klimaatcomputer de feitelijk gerealiseerde ontvochtigingscapaciteit. De computer past de positie van de buitenluchtklep van de Airmix aan op de, volgens de teler gewenste, Active Air ontvochtigingscapaciteit. Is de gerealiseerde capaciteit lager, dan opent de computer de buitenluchtklep meer. De raamstand neemt verder toe als blijkt dat de absolute vochtigheid boven het scherm moet afnemen.”
Een groot voordeel van de Airmix in combinatie met de Priva Connext is de eenvoud en de effectiviteit van deze manier van actief ventileren bij een gesloten doek, vertelt René van Priva. “Door gebruik te maken van de aanwezige koude en drogere lucht boven het doek is het niet nodig om te investeren in ingewikkelde luchtbehandelingsinstallaties. Als je de Airmix aanstuurt met een intelligente controller zoals Connext, dan kun je nauwkeurig sturen op temperatuur en vochtniveau.”
Joost van Ridder legt verder uit dat met de juiste combinatie van hard- en software het teeltklimaat maximaal geoptimaliseerd kan worden. “Onze klimaatcomputers kunnen de Airmix aansturen op basis van temperatuur en luchtvochtigheid in de kas. Anders dan bij normale recirculatie zijn de metingen een belangrijk uitgangspunt voor aansturing met de Airmix. Het is dus zaak om te kiezen voor de betrouwbare metingen en goed na te denken over de positie van de sensoren. Dit is een grote valkuil, niet alle meetboxen zijn goed gepositioneerd om een representatief beeld te geven voor de aansturing. Het koppelen van de juiste meting is daarom belangrijk. Wij gebruiken instelbare wegingen van meerdere meetboxen om zo een goede gemiddelde waarde te gebruiken voor aansturing.”
Nauwkeurige meting
Joost raadt de inzet van elektronische meet-boxen aan. “Deze genieten in verband met de lagere onderhoudsfrequentie de voorkeur. Naast de gangbare sensoren en meetboxen voor het meten van temperatuur en luchtvochtigheid in de kas, is er ook een meting aan de uitblaaszijde van de Airmix noodzakelijk. Daarnaast zijn metingen boven het scherm binnen en buiten (meteo) gewenst. De meting boven het scherm geeft inzicht in de mix verhouding. De gemeten temperatuur in de kas en de absolute luchtvochtigheid van de ingeblazen lucht zijn indicaties van een effectieve werking van de Airmix.”
Wensen van de teler
Het uitgangspunt van alle besturingssystemen is dat deze zodanig wordt ingezet dat deze tegemoet komt aan de wensen van iedere teler. Het is belangrijk om te weten wat een teler wil bereiken uit het oogpunt van productie en kwaliteit van het gewas. De ervaringen met de Airmix tonen aan dat iedere situatie in elke kas anders is. Paul van Hoogendoorn: “Daarom wordt de inzet persoonlijk begeleid. Hiermee komt Hoogendoorn tegemoet aan specifieke wensen van de telers en wordt er rekening gehouden met de kenmerken van gewassen en installaties.”
Echter, de buitenomstandigheden zijn van invloed op de uiteindelijke koel- en ontvochtingscapaciteit van de Airmix. René vult aan: “De Priva Connext houdt hier direct rekening mee in de regeling van de Airmix. Daar hoeft de teler niet naar om te kijken!”
EHG-subsidie
Tot en met 31 maart 2021 is het mogelijk om de EHG (Energie-efficiënte en hernieuwbare energie glastuinbouw) subsidie te verkrijgen op een investering in een luchtbehandelingssysteem waarmee energiezuinig kaslucht wordt ontvochtigd. Het Airmix ventilatie-/circulatiesysteem valt onder deze subsidie, waarmee een deel van de investeringskosten kunnen worden teruggevorderd. Meer informatie hierover is vinden op de website van Van der Ende Groep.
Voor meer informatie:
Van der Ende Groep
www.vanderendegroep.nl