De Spaanse groentesector, en dan vooral de telers, maken de afgelopen weken zeer moeilijke tijden door. De prijzen die de telers voor hun waar krijgen, liggen onder de productiekosten. Twee weken terug begon men daarom in Almería al een deel van de productie van kasgroenten zoals komkommers, aubergines, paprika's en tomaten te vernietigen in een wanhoopspoging om de prijzen te doen stijgen.
Maar ook bladgroenten, zoals sla en spinazie, delen in de malaise, alsook broccoli en bloemkool, die voornamelijk geteeld worden in de regio Murcia en in het zuiden van Alicante. Zuid-Spanje is in de herfst en de winter traditiegetrouw de belangrijkste aanvoerregio van groenten voor de Europese markt.
'Niet echt overproductie'
Hoewel er niet echt sprake is van overproductie, hebben de ongewoon warme temperaturen van de voorbije weken de oogst 10 tot 15 dagen vervroegd en zo is er toch enige overlap met het aanbod van groenten uit Noord- en Midden-Europa. Bovendien lijdt de vraag onder de tweede coronagolf en de sluiting van de horeca, die nog slechts op ongeveer 10% van zijn normale capaciteit draait.
Tussenhandel
Toch is er meer aan de hand. Het feit dat er soms maar 8 cent wordt betaald voor een krop sla, 20 cent voor een kilo courgettes en 15 cent voor broccoli, houdt rechtstreeks verband met de speculatie van enkele tussenhandelaren die werken voor de grote afzetketens in Europese landen zoals Duitsland en wiens koopkracht enorm is, zo stelt Fernando P. Gómez, algemeen directeur van Proexport, de Vereniging van Telers en Exporteurs van Fruit en Groenten in de regio Murcia.
“Dit zijn prijzen die we al decennialang niet meer hebben gezien. Veel telers leggen de oogst stil om niet nog meer geld te verliezen. Voor tomaten en komkommers zou je misschien nog kunnen denken aan de prijsdruk door de steeds groeiende aanvoer van producten uit derde landen zoals Marokko, maar dat verklaart niet de situatie voor de bladgroenten, broccoli of bloemkool, want daar speelt die concurrentie niet”.
Speculatie
“De tussenhandelaren die werken voor de belangrijke supermarktketens profiteren van de situatie en met hun speculatie verstikken ze de telers. We hebben aankoopfacturen gezien die, als we ze openbaar zouden maken, sommige supermarktketens zouden doen blozen. De prijzen die ze bieden botsen frontaal met de waarden waar ze zo mee te koop lopen. Bij sommige tussenhandelaren is elke vorm van ethiek zoek. Deze aankoopprijzen zijn zó laag dat ze zelfs de geloofwaardigheid en het imago aantasten van wie ze aanbiedt, want het is ronduit profiteren van de wanhoop van de telers. We hebben vastgesteld dat de prijzen in de supermarkten, waar die tussenhandelaren voor werken, op geen enkel moment zijn gewijzigd, zodat de enige mogelijke conclusie is dat iemand zijn winstmarges flink omhoog heeft zien gaan”, legt Fernando P. Gómez uit.
Handelsethiek
De algemeen directeur van Proexport herinnert er ook aan dat de sector sinds het uitbreken van het coronavirus hogere kosten moet dragen om mogelijke infecties te voorkomen. “Door het sluiten van de horeca zijn de afzet en de winstmarges van de supermarktketens flink toegenomen, maar het zijn in de eerste plaats de telers en de exporteurs geweest die zich uit de naad hebben gewerkt om de aanvoer van groenten op peil te houden. Het kan dus gewoon niet dat in dergelijke situaties de teler, die aan het begin staat van de toeleveringsketen, aan zijn lot wordt overgelaten."
"We vragen alleen om wat meer handelsethiek om eerlijke prijzen die de teler toelaten in zijn levensonderhoud te voorzien. Er zijn ook ketens en discounters die het wél goed doen zonder daarbij cadeautjes uit te delen, maar die prijzen hanteren die voldoende hoog zijn zodat de telers ook winst kunnen maken. Ze kunnen ons niet zomaar behandelen alsof we telers van derde landen zijn. We zijn Europeanen en onze teelt voldoet aan de strengste kwaliteits-, voedselveiligheids- en duurzaamheidsnormen. Als dit inkoopbeleid blijft aanhouden, is deze manier van telen simpelweg gedoemd om te verdwijnen”, besluit de algemeen directeur van Proexport.