Enkele weken geleden kwam het tot miljoenenbedrog in de Oostenrijkse fruithandel: er werden 460 ton appelen van Tsjechische herkomst als Oostenrijkse producten op de markt aangeboden. Imprint GmbH, gevestigd in Neutal (Burgenland), strijdt al sinds vele jaren tegen dergelijk bedrog in de herkomstaanduiding van levensmiddelen. Directeur Bernd Bodiselitsch legt in een interview uit hoe de herkomstanalyse speciaal bij groenten en fruit functioneert.
Herkomst bepalen met scheikunde
De beslissende factor bij de controle van de opgegeven geografische herkomst is de bepaling en interpretatie van de stabiele isotopenverhoudingen van koolstof, stikstof, zwavel, waterstof en zuurstof in een product. Iedere isotopenverhouding wordt door bepaalde informatiebronnen - bijvoorbeeld klimaat, grondtype, bemesting, teelttechnieken et cetera - beïnvloed en genereert de isotopenvingerafdruk.
"De zogenaamde isotopenvingerafdruk is karakteristiek voor de steekproef en wordt met referentiegegevens vergeleken. Aansluitend wordt het testmonster met het te verwachten variatiegebied van de vijf isotopenverhoudingen vergeleken. Op basis van deze resultaten kunnen we beoordelen of de aangegeven geografische herkomst van het testmateriaal klopt", aldus Bernd.
Bernd Bodiselitsch, directeur van Imprint GmbH
Bedrog bij de herkomstaanduiding
In de afgelopen maanden waren er meerdere nieuwsberichten over bedrog bij de herkomstaanduiding, juist bij groenten en fruit. Men heeft tegenwoordig de keuze tussen producten met een beschermde oorsprongsaanduiding en producten met een beschermde geografische aanduiding, evenals lokale en regionale levensmiddelen.
"Als gevolg daarvan wordt het prijsverschil tussen zulke premiumproducten en 'conventionele' producten groter. Dit creëert winstspeelruimte door vervalsing want de hoofdreden is altijd financiële winst. Des te groter de winstmarge door een valse aanduiding van de herkomst van een product is, des te hoger is natuurlijk ook het risico."
Onderbrekingen van de leveringsketen, zoals deze in crisistijden voor kunnen komen, vergroten volgens Imprint het directe risico op zulke vervalsingen. "Ons sterkste wapen daartegen zijn verstandige maatregelen ter risicovermindering en -preventie. Een regelmatig en correct testplan is de veiligste en meest rendabele weg om dit te bereiken."
Eind 2012 ontstond in Neutal Oostenrijks eerste commerciële laboratorium voor de analyse van stabiele isotopen.
Verhoogd risico in tijden van corona
Vervalsingen in de herkomstaanduiding kunnen in alle fases van de leveringsketen optreden. "Telers met een geringe productie zouden buitenlandse producten aan hun eigen partijen toe kunnen voegen om de vraag te dekken. Handelaren, exporteurs en importeurs zouden in verleiding gebracht kunnen worden om producten van een verschillende herkomst te mengen om snel economische winst te behalen. Retailers zouden de herkomstaanduiding wijzigen om de premiumprijzen in de schappen te houden. Er werd echter vastgesteld dat het risico van levensmiddelbedrog in den tussenstations van de leveringsketen eerder hoger is en direct aan het begin c.q. aan het einde van de leveringsketen eerder lager is."
Turbulente markt verhoogt risico's
De huidige pandemie heeft tot buitengewone turbulentie in de levensmiddelenketen geleid en vraag en aanbod sterk uit evenwicht gebracht. Deze storingen in de levensmiddelenketen verhogen het risico op levensmiddelbedrog aanzienlijk. "Het buitengewone overschot aan voedingsmiddelen sinds het begin van de pandemie, of de reductie van kwaliteitsgaranderende maatregelen vanwege de lockdown of om economische redenen, scheppen nieuwe mogelijkheden voor criminelen.
Bovendien zien we een tekort aan arbeidskrachten in de landbouw vanwege gesloten grenzen. Tot slot moet het veranderende inkooppatroon van de consumenten genoemd worden: we stellen bijvoorbeeld een sterke toename van online-shopping vaste, evenals een duidelijke voorkeur voor lokale levensmiddelen."
Voor meer informatie:
Imprint Analytics GmbH
Bernd Bodiselitsch
Werner von Siemens Straße 1
7343 Neutal
Tel: +43 (0) 59010 8900
bodiselitsch@imprint-analytics.at
www.imprint-analytics.at