Tholen - Voor veel bedrijven is financieren een hot item. Zij ervaren dat het moeilijker is geworden om bancaire financiering voor hun investeringen te krijgen. Banken daarentegen herkennen zich in dat beeld niet maar zijn wel door de jaren heen anders naar financiering gaan kijken. Traditionele bancaire financiering is nog steeds de belangrijkste financieringsbron voor groei. Cijfers blijven belangrijk voor banken maar er bij financieringsafwegingen worden meerdere factoren meegenomen. “Voor goede plannen blijft ruimte”, zeggen ze.
In de financiering van de agri-food sector is veel meer balans gekomen, signaleert Arne Bac, Sectorspecialist bij Rabobank. Als gevolg van strenger beleid door Europese regelgeving na de economische crisis en door de afnemende maatschappelijke en politieke bereidheid om een bank in zwaar weer te helpen, maakt Rabobank andere keuzes bij financieringsafwegingen. “Je ziet dat we daardoor veel meer focus in onze financiering hebben aangebracht.” Waar voorheen ook werd gedaan aan risicofinanciering, is het nu vooral kredietverschaffing. Daarbij hoort soms ook de bewuste keuze om niet te financieren. Dat niet iedereen dit als positief ervaart wijt Arne ook aan de perceptie die is ontstaan door de maatregelen die direct na de crisisjaren werden genomen.
Foto: Arne Bac, Sectorspecialist bij Rabobank
Rente-korting
Toekomstperspectief is een belangrijk aspect bij de beoordeling van de mogelijkheden. “We maken scherpere keuzes maar bij de bedrijven waar we perspectief zien, doen we maximaal mee,” brengt Arne naar voren. Dat kan soms inhouden dat Rabobank niet de gehele financiering, maar wel contact met andere partijen tot stand kan brengen en daarmee een gezamenlijke oplossing wordt aangeboden. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat de overheid een deel van de financiering via een garantstelling afdekt, maar ook investeringspartijen of de eigen Rabobank innovatie- en stimuleringsfondsen kunnen een bijdrage leveren. En soms participeert Rabobank op aandeelhoudersniveau bij innovatieve en perspectiefvolle bedrijven. “Op die manier kunnen we voor investeringen in de risicodragende sfeer toch van betekenis zijn en innovatie mogelijk blijven maken.”
Duurzaamheid is een steeds belangrijker criterium in de financieringsafweging. “Onze strategie is growing a better world en dat is onder andere een duurzame wereld. Het duurzaam voeden van de wereld is de uitdaging richting de toekomst.” Rabobank daagt zijn klanten uit een bijdrage te leveren aan het klimaatakkoord. Arne bevestigt dat die keuze bij de ondernemer ligt maar dat dit wel kan inhouden dat Rabobank mogelijk niet participeert of juist aanjaagt om de volgende stap te zetten. Een van de manieren waarop Rabobank vernieuwing in de sector stimuleert is door het bieden van rente-korting aan klanten met certificaten zoals Planet Proof, Milieukeur of Bio voor het financieren van een nieuwe investering. “Wij zijn bereid om bij de klanten die deze stappen maken, zelf een ‘renteduit’ in het zakje te doen,” zegt Arne. “We maken vaak genoeg mee dat dit net het duwtje in de rug kan zijn om de vernieuwing mogelijk te maken.”
Arne observeert dat de droge en warme zomer van 2018 zijn sporen bij de telers heeft achtergelaten waardoor bij sommige bedrijven de buffers zijn teruggelopen. “Dat betekent dat je polsstok om mee te springen bij een investering korter wordt.” Die bedrijven heeft Rabobank in beeld gebracht en waar nodig, geholpen door het verlenen van bijvoorbeeld uitstel voor aflossing of een kredietverhoging. Daarbij lag de focus op de lange termijn oplossing. “Daarvoor is bewust gekozen om het langetermijnperspectief en de bedrijfscontinuïteit van het bedrijf niet in gevaar te brengen. De bank kijkt door het incident heen, dat mag je wel van de bank verwachten. “
Sentiment
“De tijden veranderen en de manier van financieren is ook aan het veranderen,” observeert Henriëtte Hoogstad-Bakker, Directeur ING Grootzakelijk Food & Agri. “In het verleden zag je dat er vooral naar de zekerheden werd gekeken die een onderneming kon bieden, tegenwoordig kijken we veel meer naar de kasstromen die een bedrijf kan genereren.”
Cijfers zijn belangrijk maar er wordt gekeken naar veel meer dan dat geeft Henriëtte aan. Aspecten als strategie, positie in de keten, duurzaamheid en visie op de ontwikkelingen in de markt, spelen een rol in de financieringsafwegingen van ING. Het leidt tot een financiering die meer tailor made is. Zo wordt er voor het werkkapitaal veel gewerkt met commercial finance waarbij het werkkapitaal echt is afgestemd op de ontwikkeling vandebiteuren en voorraden. Hierbij is financiering tot wel 90% van het debiteurensaldo mogelijk en beweegt de financiering dus mee met de groei van de onderneming. Ook veel toegepast is de lease constructie voor de machines en installaties.
Foto: Henriëtte Hoogstad-Bakker, Directeur ING Grootzakelijk Food & Agri
In de vaak gehoorde klacht ‘banken zijn zo streng’, herkent Henriëtte zich niet. “Dit is meer sentiment dan werkelijkheid. We zien goede plannen voorbij komen en voor goede plannen is er gewoon geld genoeg.” ING geeft aan dat zowel de financiering in de grootzakelijke markt als in de MKB markt groeit. Ook in het segment van de telers noteert ING groei. “Voor de professional is financiering beschikbaar,” laat Henriëtte weten. Met klanten die nadelige gevolgen van de warme en droge zomer van 2018 hebben ondervonden is gekeken naar de effecten daarvan. “Als je vertrouwen in een bedrijf hebt, houd je dat ook. Het mag ook niet zo zijn dat we volledig in de stress schieten met een zo’n slecht jaar. Je gaat ervan uit dat je te maken hebt met een ondernemer die kan schakelen ook als het tegenvalt.”
Clubdeals
Steeds vaker maakt ING de afweging bij hele grote of ingewikkelde financieringen om te participeren – omdat ze voldoende vertrouwen hebben in de plannen - maar niet de gehele financiering op zich wil nemen. Henriëtte geeft aan dat er dan vaak wordt gekozen voor de zogenaamde ‘clubdeals’, waarbij het financieringsplaatje wordt ingevuld door meerdere banken, investeerders en private equity partijen. “Wij zoeken actief mee met de ondernemer en adviseurs om het financieringsverzoek zo goed mogelijk in te vullen.
Vanuit de ING Groenbank – waar groen sparen en groen financieren samenkomen – kunnen groene projecten worden gefinancierd. De Groenlening levert een rentekorting op, als er een groenverklaring vanuit de overheid is voor de investering die men wil doen. Een andere financiering gericht op duurzaamheid is de Sustainable Improvement Loan. Als een bedrijf er in slaagt haar duurzaamheidsdoelstellingen te behalen kan er gefinancierd worden met zo’n lening die een rentekorting oplevert. Henriëtte geeft aan dat die korting vaak niet de voornaamste reden is dat bedrijven deze lening willen afsluiten. “Het helpt bedrijven in hun eigen keten te laten zien dat ze actief met duurzaamheid bezig zijn. Afnemers zoals retailers gaan het steeds belangrijker vinden dat hun leveranciers een duurzaam karakter hebben. Het helpt ze dan als ze aan de financieringskant een duurzaamheids-predicaat hebben gekregen.”
Groenfinanciering
“Dat de vooruitzichten voor de foodsector over het algemeen goed zijn in termen van bijvoorbeeld omzetgroei en export, vormt nog altijd wel een goede basis voor financiering,” merkt Diana Bergsma, Sector Directeur Food bij ABN AMRO, op. Daarnaast is de sector maar beperkt conjunctuurgevoelig. Maar natuurlijk kennen deze ondernemers ook uitdagingen. “Bijvoorbeeld de continue focus op verduurzaming en daarbij de kostprijs onder controle houden, het vinden van goed personeel en de ontwikkeling van nieuwe concepten en producten om aan de veranderende vraag van afnemers te kunnen blijven voldoen.”
Foto: Diana Bergsma, Sector Directeur Food bij ABN AMRO
Vanuit de agri-food sector wordt regelmatig aangegeven dat financieren ‘lastiger gaat’ dan voorheen. ABN AMRO herkent zich niet in dit beeld. “Bij zowel bestaande relaties als nieuwe relaties financieren we nog altijd hun groei. Voor een goed plan is er dus altijd ruimte.” Bij de mogelijkheden tot financieren kijkt AMBN AMRO in de eerste plaats naar het business model, het management en de toekomstvisie van een onderneming. Diana geeft aan dat de bank een duidelijk toekomstplan nodig heeft waarin aandacht is voor de belangrijkste interne en externe ontwikkelingen waar de onderneming mee te maken krijgt en hoe daarop kan worden ingespeeld. “Bedrijven die dit niet helder hebben, zijn lastiger te financieren omdat het voorspellen van toekomstige financiële resultaten niet goed mogelijk is.”
Een ander aspect wat bij de beoordeling van een kredietaanvraag wordt bekeken is de positie ten opzichte van de afnemer. Diana signaleert dat met name in de food sector er veelal sprake is van een bepaalde mate van afhankelijkheid van de afnemer – vaak een retailer. “Wanneer dit een wederzijdse afhankelijkheid is en men echt spreekt over een strategische samenwerking – waarbij men bijvoorbeeld samen nieuwe concepten ontwikkelt – dan verstevigt dit het business model en heeft het positieve invloed op de rentabiliteit.”
ABN AMRO legt in toenemende mate de focus op verduurzaming als onderdeel van de bedrijfsstrategie en verbreedt het productaanbod met financiersvormen en middelen om een onderneming te verduurzamen. Zo zijn er tools en is er advies voor het reduceren van de CO2-impact. “Dit is iets waar bedrijven in de sector de komende jaren alleen maar meer mee te maken zullen krijgen.” Diana ziet het aantal aanvragen voor groenfinancieringen toenemen – als er een groenverklaring is, geldt een korting op het rentetarief. “Ook zonder deze groenlening kunnen we die investering financieren, maar een groenfinanciering is wel een teken dat een onderneming duurzaamheid hoog op de agenda heeft staan.”
Regelgeving
Hoewel banken door regelgeving vanuit de Europese Centrale Bank wijzigingen aanbrengen in de financieringsstructuur – zoals een kortere commitment periode – ziet Diana de traditionele bancaire financiering nog steeds als belangrijkste financieringsbron voor groei van bedrijven. “Dit kan ook inhouden dat we groei mogelijk maken door samen met een andere bank te financieren. Vanuit de bank betekent dit risico spreiding en voor de agri-food ondernemer betekent dit flexibiliteit en zekerheid om de groeikansen te kunnen verwezenlijken.”
Ook signaleert zij een steeds grotere focus op asset based financieringen, zoals het leasen van machines of het financieren van voorraden en debiteuren. “Dit heeft het grote voordeel dat de financieringsmogelijkheden ruimer zijn en de ondernemer dus sneller kan groeien.” Voorts observeert ABN AMRO al een aantal jaar een grotere belangstelling van private equity partijen en fondsen om te investeren in agri-food bedrijven.“ Hier kunnen we als bank ook een rol in spelen. Bijvoorbeeld door bedrijven met elkaar in contact te brengen of om een fusie- en overnametraject te begeleiden.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 5, 33e jaargang van vakblad AGF Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Rabobank
www.rabobank.com
Arne Bac
[email protected]
ING
www.ing.nl
Henriëtte Hoogstad-Bakker
[email protected]
ABN AMRO
www.abnamro.nl
Diana Bergsma
[email protected]