Links: Pierre Berntsen, directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO
Rechts: Henk Bleker, staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
Welke invloed heeft de economische crisis op de afzet van land- en tuinbouwproducten, zowel in Nederland als in het buitenland?
Henk Bleker: “Ik merk dat de crisis op de land- en tuinbouw veel minder impact heeft dan op andere economische sectoren als bijvoorbeeld de bouw. De recessie van 2008 heeft in de agrosectoren hooguit een lichte dip veroorzaakt, waarop snel een herstel volgde. En het jaar 2011 vormde, met een groei van EUR 67 miljard naar EUR 73 miljard, zelfs een topexportjaar voor de Nederlandse agrofoodsector.”Pierre Berntsen: “Het klopt dat de meeste land- en tuinbouwsectoren een eigen dynamiek hebben, die sterker is dan de economische conjunctuur. Al wijkt het beeld per sector sterk af. Dat heeft verschillende oorzaken. De cyclus van prijsvorming bijvoorbeeld: het huidige herstel van de varkenshouderij en pluimveehouderij volgt op een reeks van slechte jaren. En in de akkerbouw is de belangrijkste prijsbepalende factor: hoe hoog is de hectare-opbrengst in grote productiegebieden? De export hangt ook af van de ontwikkeling van de economie en het consumentenvertrouwen in belangrijke afzetmarkten. Kijk naar de crisis in Zuid-Europa. De export van bloemen en planten daar naartoe is gedaald. De wisselkoers van de euro ten opzichte van de dollar, het pond of de roebel heeft grote invloed op de Nederlandse concurrentiekracht. En ons succes wordt mede bepaald door de mate van beschikbaarheid van handelsfinancieringen ten behoeve van politiek instabiele landen.”
Welke invloed hebben de bezuinigingsplannen op de Nederlandse afzetmarkt?
Bleker: “Ik geloof niet dat de overheidsbezuinigingen veel invloed zullen hebben op de afzet van de agrofoodsector. De mensen moeten blijven eten. Eén van de laatste dingen waar huishoudens in krappe tijden op zullen bezuinigen, is voedsel. Wel kan het zijn dat de afzet van wat luxere producten en bijvoorbeeld snijbloemen en potplanten onder druk komt te staan.”Berntsen: “Ja, de Nederlandse markt wordt, denk ik, beperkt beïnvloed. De boomkwekerij is een sector die wél last heeft van verslechterende binnenlandse afzetmogelijkheden. Dat komt door gemeenten die zich genoodzaakt zien te
bezuinigen op openbaar groen. Maar de meeste sectoren zijn vooral gericht op export. De hele eurozone staat onder druk. Veel exportmarkten zijn in mineur. Positief is dat de crisis zich beperkt tot de eurozone; de wereldeconomie groeit
wél. Dat zie je terug in de stijgende afzet naar niet-eurolanden.”
De agrarische sector is goed voor 60% van ons handelsoverschot en 10% van ons bbp. Ergo: een belangrijke economische factor. Tegelijkertijd is er sprake van een afnemend draagvlak voor agrarische productie in Nederland. De ruimte om te ondernemen staat onder druk. Wat doet u eraan om die ondernemersruimte te vergroten?
Bleker: “Dat is waar: op sommige punten staat de ruimte voor agrarisch ondernemen onder druk. En maatschappelijk draagvlak is wel een must. Vandaar dat ik in mijn visie op de veehouderij ook heb aangegeven dat er grenzen zijn aan de groei. Bedrijven moeten wel passen in hun omgeving. Geen ongebreidelde groei. Maar we hebben het over een belangrijke economische sector. Er wordt nog volop ondernomen in de land- en tuinbouw. Ik zie in het landelijk gebied nog veel initiatieven om te investeren, waarbij vaak jonge, innovatieve ondernemers betrokken zijn. Dat geeft hoop. Vorig jaar is het kabinet begonnen met het topgebiedenbeleid, waarbij we onze inspanning concentreren op de negen topsectoren van onze economie. Agrofood en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen zijn twee prominente topsectoren waarvoor, samen met het bedrijfsleven en de onderzoeksinstellingen, een toekomstagenda is gemaakt.”Ziet u mogelijkheden om duurzame productiemethoden te exporteren?
Bleker: “Nederland is koploper voor duurzame landbouwtechnologie. Ik noem als voorbeeld onze energiezuinige tuinbouwkassen, duurzame stalsystemen en onze pluimveeslachtmachines. Er is veel vraag naar deze technologie in opkomende landbouwlanden, dus exportkansen te over zou ik zeggen. Ik merk dit ook als ik op werkbezoek ben in landen als Vietnam of Kenia: Nederland wordt gezien als een leidend kennisland voor de land- en tuinbouwsectoren.”Berntsen: “We produceren nu al duurzaam en het vermarkten van duurzaamheid in het buitenland is vooralsnog geen gemakkelijke opgave. Het lukt mondjesmaat, bijvoorbeeld met Rondeel eieren in Duitsland, met Welfare Bacon in Engeland en biologische groente en fruit van Nature and More in diverse landen. Betere exportargumenten liggen er op het gebied van smaak, topkwaliteit, maatwerk, imago en betrouwbaarheid. Onze basis is sterk en duurzaamheid kan het imago daarbij prima verder versterken.”
Denkend aan de Nederlandse telers en tuinders die grotendeels voor exportmarkten produceren, welke vier belangrijke adviezen zou u hen willen geven?
Bleker: “Ten eerste: blijf investeren in de vernieuwing van uw bedrijf, want voortdurende innovatie is de sleutel tot uw succes. Twee: luister goed naar maatschappij en markt, want de burger en de consument worden steeds kritischer. Met duurzame producten valt bovendien geld te verdienen. Drie: werk als boer en tuinder goed samen; samenwerking versterkt je positie in de afzetmarkt. Vier: organiseer samenwerking in de keten, zodat ieder een faire prijs krijgt.”Berntsen: “Mijn eerste advies is: ken jezelf en ga uit van eigen kracht. Twee: maak producten van wereldklasse die iedereen wil hebben. Drie: investeer ook in jezelf. Vier: houd in alles rekening met markt en afnemers.”
Bron: Agrarisch Nieuws, ABN Amro
