Sectoren, die afhankelijk zijn van de binnenlandse vraag, blijven onder druk staan. Nieuwe bezuinigingen en lastenverzwaringen zorgen voor een lagere koopkracht waardoor de consument minder uitgeeft. Vooral de detailhandel, horeca en bouw ondervinden hiervan de gevolgen. De groothandel, industrie en transport vertonen naar verwachting in 2013 weer een lichte groei. Deze meer op het buitenland gerichte sectoren lijden minder onder de gevolgen van koopkrachtverlies en een onzekere consument.
Detailhandel en horeca verder op achterstand
De afgelopen jaren ondervonden de detailhandel en de horeca al de gevolgen van lastenverzwaringen, een aanhoudend lage loongroei en oplopende werkloosheid. In de detailhandel zijn daardoor de afzetvolumes gedaald naar het laagste niveau in 7 jaar. Ook in de horeca krimpen de volumes en ligt de afzet 17% lager dan in 2000 (cafés zelfs 32% lager). De nieuwe bezuinigingen en lastenverzwaringen zorgen er voor dat de consument weer minder snel zijn portemonnee trekt. ING verwacht hierdoor dat in 2012 en 2013 de kassa in winkels en horecagelegenheden weer minder vaak rinkelen.
| 2011 | 2012 | 2013 |
Agrarische sector | -0,5% | 0,7% | 0,7% |
Bouw | 4,8% | -2,0% | -1,5% |
Detailhandel | -1,0% | -0,8% | -0,5% |
Groothandel | 1,0% | 0,0% | 2,0% |
Horeca | 2,2% | -0,9% | -1,0% |
Industrie | 3,3% | -2,3% | 1,2% |
Transport & opslag | 2,3% | -1,1% | 0,8% |
Zakelijke dienstverlening | 0,0% | -1,0% | 0,0% |
Onderwijs | 0,3% | 0,1% | 0,1% |
Overheid | 0,2% | -0,5% | -1,0% |
Zorg | 4,4% | 3,0% | 2,5% |
Bron: CBS en ramingen ING Economisch Bureau
Aanhoudende onzekerheid treft bouw en zakelijke dienstverleners
Aanhoudende onzekere tijden houden potentiële huizenkopers schuw. Dit zet de verkoop en bouw van nieuwe woningen verder onder druk. Minder investeringen of het vooruitschuiven van investeringen in infrastructuur door gemeenten en provincies schaadt naast de bouwproductie ook zakelijke dienstverleners zoals ingenieursbureaus. Overigens hebben ingenieursbureaus en weg- en waterbouwers de afgelopen jaren juist wel geprofiteerd van naar voren gehaalde overheidsopdrachten, die de economie moesten stimuleren.
2013: wel groei in groothandel, industrie en transport
Sectoren, die voor een groot deel afhankelijk zijn van export, krimpen dit jaar maar zien normaliter wel een groeiherstel tegemoet in 2013. In de industrie daalt het aantal nieuwe orders al enige tijd en de voorraden lopen op. De industriële productie kromp hierdoor in de eerste twee maanden van 2012. Het volume in de agrarische sector blijft wel gestaag toenemen. Een herstel van de wereldhandel zorgt er voor dat de industrie, groothandel en transport voor 2013 ook weer groeien. In deze sectoren ontstaat echter een steeds groter verschil tussen binnenlands en buitenlands georiënteerde bedrijven. Zo wijzen in de transportsector cijfers van internationale mainports op de terugkeer van groei. De op Nederland georiënteerde groothandels en het wegvervoer hebben daarentegen aanhoudend last van de zwakke binnenlandse markt.
Beperkt tegenwicht vanuit publieke sector
De niet-commerciële sectoren zorgen steeds minder voor economische groei. Tijdens de crisis in 2009 lieten zowel de overheid (5,1%) als de zorg (5,2%) hoge groeicijfers zien, waardoor een nog grotere krimp van de Nederlandse economie werd voorkomen. Nu hebben bijvoorbeeld de belastingdienst, provincies en gemeenten bezuinigingen gepland staan, die het ambtelijke apparaat treffen. In het hoger onderwijs zorgt onder andere de langstudeerboete voor druk op het volume. Ook minder leerlingen op basisscholen en op MBO’s laten de vraag naar onderwijs in deze segmenten afnemen.
Voor nadere informatie:
Maurice van Sante, Senior Econoom ING Economisch Bureau
T: 020 576 85 47
Arjen Boukema, PR & Woordvoering ING Nederland
T: 06 306 487 09
