Ambassadeur Van Aggelen heeft de delegatie hartelijk ontvangen op de residentie en begeleidde de bezoeken aan het Marokkaanse ministerie van Landbouw, en Fytosanitaire Services en Delasuss. Een ding is nu al duidelijk: Marokko blijkt veel mogelijkheden te bieden voor teelt en import van groente en fruit en omgekeerd: Nederland zou kunnen helpen de kennis over productie en duurzame watersystemen over te brengen. Een impressie van de eerste dagen:
Investeer tijd in het opbouwen van goed contact
"Nederlanders hebben het imago van snel willen handelen en worden gezien als erg deskundig. Samenwerking maakt dus beslist goede kansen, maar werk niet overhaast", aldus Vasco Rodrigues, Hoofd van de economische afdeling van de Nederlandse ambassade in Rabat. "Als u overweegt hier te gaan investeren, zorg dan voor zowel bestuurlijke contacten als commerciële contacten. Bouw hiermee een goede relatie op, investeer hierin. Pas als wederzijds vertrouwen ontstaat is het tijd voor zaken. En zorg dat de dagelijkse verantwoordelijkheid van zo’n bedrijf ligt bij een lokale partner. Neem dus minimaal een agent, maar beter is een lokale investeerder."Kan het zonder de Franse taal?
In principe kan veel in het Engels worden geregeld, maar het is goed als een investeerder zich verdiept in de cultuur van zo’n land, dat maakt het contact gemakkelijker.Subsidies
Er zijn diverse Nederlandse subsidies waarop aanspraak kan worden gemaakt. Vooral Nederlandse bedrijven die al een relatie hebben met een Marokkaans bedrijf en die iets geheel nieuws willen opzetten, maken een goede kans hierop. Mits dus beslist innovatief. Voorstellen van bedrijven die aansluiten op belangrijke doelstellingen van de Verenigde Naties, zoals bijdragen aan educatie, gezondheid of watervoorziening zijn ook welkom.Grondverwerving
Kopen gaat niet. Huren voor zelfs 99 jaar kan wel en leasen kan ook. Rodrigues waarschuwt zo’n procedure wel heel goed te administreren.Logistiek
Agadir heeft een goede haven zodat transport over zee. Aan de weginfrastructuur wordt gewerkt. Verder zijn er veel luchthavens.Oosten van Marokko veel tuinbouwpotentie
De groep kreeg op de ambassade een presentatie over de mogelijkheden van nieuwe tuinbouwontwikkelingen in vooral het noord-oosten van Marokko. In de omgeving van Nadar ligt een groot areaal aan potentieel prima nog braakliggend tuinbouwgebied. Overweeg daar te investeren, aldus regional counsellor. Bekende soorten van hoge kwaliteit die juist uit deze streek komen zijn de Clementines, artisjokken, mispels, dadels en aardappels.Willem Baljeu en Ambassadeur Jos van Aggelen
Le Plan Vert
Marokko heeft een beleidsplan voor de komende tien jaar, dat moet helpen de land- en tuinbouw verder te ontwikkelen. Kritische geluiden zijn niet te horen, het lijkt een goed plan dat alle kans verdient gestalte te krijgen vinden zowel de Marokkanen als de Nederlanders.En fruit en groente exporteren naar Marokko?
"Wij moeten af van het idee dat Nederland alleen maar betrekt uit de warme landen, omdat er jaarlijks periodes zijn dat er tekorten zijn in Marokko, juist in onze zomers wanneer onze telers fruit en groeten van prima kwaliteit kunnen bieden", aldus Willem Baljeu, directeur van Frugiventa tijdens een bespreking met dr. Ben Azzou, hoofd Voedselveiligheid van het Marokkaanse ministerie van Landbouw. "Nederland zou omgekeerd ook dan appels en peren, maar ook tomaten en paprika’s kunnen exporteren naar Marokko. Daarom moeten we eens nadenken over zo’n vorm van samenwerking."Hans van Es en Willem Baljeu (foto Philip van Antwerpen)