Toch is het ronduit frustrerend om te zien dat de belemmeringen niet altijd op redelijke gronden zijn gebaseerd. Neem bijvoorbeeld onze grootschalige uienexport, toonaangevend in de wereld, die door Rusland plots een voet wordt dwars gezet. Nitraatgehalte. Overdreven hoge eisen op een wisselende en uiteindelijk uiterst geringe hoeveelheid of een twijfelachtig argument met een andere achtergrond? Afbakening van markten, politieke represailles en dergelijke zijn niet meer te accepteren in een wereld, die streeft naar vrije handel op één mondiale markt. Vormen die irritante barrières de rem op de export of de uitdaging om er keihard tegenaan te gaan?
"En we zijn er als land wellicht ook te braaf voor", beaamt Baljeu, "We zouden op politiek topniveau een aantal weigerachtige landen wat agressiever tegemoet mogen treden. Landen als China, Brazilië, Mexico en Marokko zijn met hun producten hier welkom, maar andersom gaat het niet zo gemakkelijk. Tegen ons product, van hoge kwaliteit en met meer dan voldoende garanties voor voedselveiligheid, kan niemand iets hebben. De oorzaak voor een importstop op onze export moet dus wel op een ander terrein liggen en is dan verwerpelijk. Dat vraagt om een harde opstelling, en die weten of durven we vaak niet te formuleren."
Mondiaal gezond
Gelukkig zijn groente en fruit bepalend in het mondiale menu. Dat zie je al bij de supers, overal ter wereld. In het begin, direct na de ingang, is de groente- en fruitafdeling. "Niet zo verwonderlijk", legt Baljeu uit, "want de consument kiest eerst de gezonde en verse producten als groente en fruit en bepaalt aan de hand daarvan wat er verder op tafel komt. Die slimme supers hebben die consumenten goed gevolgd. Daarna worden vlees en andere ingrediënten in het mandje gelegd."De trendmatig groeiende aandacht voor gezond doet de omzet in groente en fruit in de toekomst alleen maar stijgen. "We blijven telen, oogsten, handelen, kopen en eten. Dus die toekomst kunnen we met vertrouwen tegemoet zien. Nederland behoort tot de toplanden, niet alleen met niches, maar ook met bepaalde bulk. En we zijn en blijven de draaischijf van Europa, dus zal er altijd transport, opwaardering en handel zijn. Maar je moet er wel mee bezig blijven. Inspelen op bepaalde ontwikkelingen, adequaat antwoorden op specifieke vraag, onderhandelen over condities en vooral werken aan gelijkschakeling van regels en voorwaarden. We doen het al jaren en zullen het nog heel lang blijven doen."
Eén loket
Zo is ook de wereldwijde verspilling van tijd en energie Willem Baljeu een doorn in het oog. Tel het belang van handelingssnelheid met verse producten, de alom geroemde mondialisering en verworvenheden van de informatie technologie nou eens bij elkaar op. "De formulieren bij de containers worden nog te vaak bij elke passage, bij elke controle en bij elke overslag gecheckt en bestempeld", zegt hij op smalende toon, "En dat in de 21ste eeuw, met alle verworvenheden van de digitalisering. Dat moet sneller en vooral veel efficiënter kunnen. Als de wil er maar is, dan kan het, overal ter wereld en onder alle regimes."FrugiVenta is daarom ook aanjager van de Fresh Corridor, een proefproject om verstransporten deels van de weg naar het water te verplaatsen. "Je leert daaruit dat het mogelijk is de druk op het wegtransport te laten afnemen", legt Baljeu uit. "Als je uitgaat van 'op tijd is snel genoeg', op verregaande samenwerking tussen de betrokken ketenpartijen kunt rekenen en de voordelen van multimodaal transport benut, ben je al een flinke stap in de goede richting. Binnen dit project is er één loket voor allerhande administratieve werkzaamheden. Per lading en bestemming wordt het meest geschikte transport ingeschakeld: truck, trein of schip. Uitgekiend plannen, digitaal aansturen en begeleiden en binnen een perfecte samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid in praktijk brengen. Dan bereik je een bijna ideale situatie. Nu een experiment, straks een model om overal ter wereld in te zetten en op veel grotere schaal de wereldhandel te vergemakkelijken. Daar kan de export straks veel baat bij hebben."
Dieper in de markt
Als de trend van lokale productie voor lokaal verbruik vanuit het perspectief duurzaamheid echt doorzet, wat staat Nederland dan te doen? "Wij hebben natuurlijk van oudsher grote, kwalitatief hoogwaardige oogsten in groente en fruit. Meer dan de nationale markt kan opnemen en dus is export een noodzaak. Lokaal voor lokaal kun je al niet meer tot onze grenzen beperken. Europa is voor ons al geen export meer, dat is een binnenlandse markt, geheel in lijn met de bedoeling van de EU. Maar je zou kunnen denken aan export van hele bedrijven. Kijk, in China raakte ik in gesprek met een Chinese CEO, die meteen opperde om met Nederlandse kennis, technieken en bedrijven in het land zelf te komen telen. Dat zag hij helemaal zitten. De groeimarkt ligt open en als afstand of welke andere barrière ook inde weg ligt, dan kruip je toch dieper in die markt? Je ziet het al in Egypte en andere Noord- Afrikaanse landen. De Nederlandse groente- en fruitbranche schrikt er niet voor terug om de complete productie te exporteren. Avontuur zijn we in de historie nooit uit de weg gegaan."
Avontuurlijke export
Thanet Earth is zo’n avontuurlijke vorm van export. Je kunt groenten en fruit naar Engeland exporteren of je productie naar het eiland overbrengen. De laatste optie brengt je dichter op de veeleisende en chauvinistische Engelse markt en stelt je in staat om gunstiger verkoopvoorwaarden te bedingen. De Britse consument hecht grote waarde aan het ‘eigen’ product en het terugdringen van de transportkilometers. Het investeren in hoogwaardige en innovatieve productiefaciliteiten op eigen bodem, in combinatie met de erkende Nederlandse kennis van de glastuinbouw, wordt gewaardeerd en levert dus voordeel op. Langs deze weg komen de afzetkanalen naar de leveranciers van de grootste supermarktketens ook voor Nederlandse ondernemers open te liggen, hetgeen daarvoor niet zo gemakkelijk te realiseren was. Met de circa 70 hectare nabij Kent is Thanet Earth een aanzienlijk project en een bewijs dat het voor Nederlandse agrariërs aantrekkelijk is een dergelijke buitenlandse (tweede?) vestiging te overwegen.Prima argumenten
Al met al ziet FrugiVenta de toekomst voor export met vertrouwen tegemoet. Zowelnationaal als internationaal moeten we de voordelige eigenschappen van groente en fruit optimaal benutten, dus communiceren. "Promotie", zegt Baljeu, "is van essentieel belang, ook voor onze export. Duitsland is gevoelig voor het argument dat 100 gram paprika 294 mg vitamine C levert. Prins Charles haalt in Engeland de pers met zijn opmerking dat er in abrikozen veel zink zit en meteen stijgt de verkoop. De natuurlijke vitamines in groente en fruit zijn beter dan vitaminepillen, zo verklaart de wetenschap. Daarvan moeten we gebruikmaken. Prima argumenten om de Hollandse kwaliteitsproducten ook in het buitenland te promoten. We zijn prominent aanwezig op de toonaangevende beurzen van de wereld en kunnen overal ons verhaal kwijt. Als daar met behulp van LNV en vooral veel onderlinge samenwerking de Nederlandse boodschap luid weerklinkt, dan blijven Hollandse groenten en fruit in het buitenland gewilde producten."
Bron: Berichten Buitenland, november 2009