Door de omvang van de bevolking (142 miljoen inwoners) is Rusland een belangrijke consumptiemarkt voor groenten en fruit. De consumptie per hoofd van de bevolking ligt naar westerse maatstaven echter op een laag niveau. Het land heeft geen echte cultuur ten aanzien van de consumptie van groenten en fruit. Grovere groentesoorten zoals uien, diverse koolsoorten en peen spelen een belangrijke rol in het Russische eetpatroon. In het algemeen zijn dit de goedkopere groentesoorten. In de afgelopen jaren heeft de Russische economie zich gunstig ontwikkeld en is het besteedbaar inkomen van de bevolking toegenomen. Vooral in de omgeving van de grote steden zoals Moskou en Sint Petersburg is een koopkrachtige middenklasse in de bevolking ontstaan.
Dit heeft de vraag naar een uitgebreider assortiment groenten en fruit vergroot en de aandacht voor kwaliteitsproducten gestimuleerd. Er treden grote regionale verschillen in de consumptie op door de grote binnenlandse afstanden. De Russische consument hecht veel waarde aan een visueel aantrekkelijk product en let scherp op de prijs. Een mooie vorm, de grootte en de kleur van de producten zijn belangrijke aankoopargumenten. Een goede presentatie van de producten speelt in de verschillende distributiekanalen dan ook een belangrijke rol. De consument heeft daarentegen minder aandacht voor smaak, gezondheid en biologisch geteeld.
Supermarkt in opkomst
De afzetstructuur van groenten en fruit is in Rusland sterk versnipperd. Het gros van de producten wordt op lokale markten of via de straathandel verkocht. Het belang van supermarkten in de distributiestructuur wordt groter. Vooral in de grote steden neemt het aantal supermarkten sterk toe. Via de supermarkten wordt het kwalitatief betere product verkocht. De bevoorrading van supermarkten vindt voor een belangrijk deel plaats via de lokale groothandel. Het is voor buitenlandse bedrijven moeilijk om een distributienetwerk te ontwikkelen dat het gehele land omvat door de immense afstanden. Deze afstanden maken binnenlands transport erg kostbaar.Grote productie voor eigen gebruik
In Rusland worden veel groenten in de datsja voor eigen gebruik geteeld. Als de productie groter is dan het huishoudelijk gebruik wordt het restant op straat of op de markt verkocht. De lokale productie op commerciële basis is aan het eind van het vorige decennium teruggelopen doordat grote investeringen nodig waren om productiefaciliteiten, opslag en transport te moderniseren. De laatste jaren mag de sector op een grotere belangstelling van de overheid rekenen waardoor er veel is geïnvesteerd en de productie weer toeneemt. In grote delen van het land zijn de klimatologische omstandigheden niet gunstig voor een jaarrondteelt. Hier kan een product slechts gedurende een beperkt deel van het jaar worden geteeld. De moderne Russische consument heeft echter gedurende een langere periode belangstelling voor het product. In Rusland is de productie in bepaalde gebieden geconcentreerd. Hierdoor kunnen de transportafstanden voor het binnenlands product groot zijn. Deze factoren bieden mogelijkheden voor het importproduct.Nederlands product geschikt voor Russische vraag
De import van groenten en fruit in Rusland is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Landen die tot de voormalige Soviet-Unie behoorden en enkele Oost-Europese landen vervullen een belangrijke rol om in deze importbehoefte te voorzien. Nederlandse bedrijven weten ook een graantje mee te pikken van de grotere importbehoefte. De Nederlandse export van groenten en fruit naar Rusland is de afgelopen jaren gegroeid. In 2008 is Rusland gestegen tot de vijfde exportmarkt voor Nederlandse groenten en fruit. Het Nederlandse product past goed bij de Russische vraag. De producten hebben een goede en uniforme kwaliteit, zijn op korte termijn in grote hoeveelheden leverbaar en zijn ook beschikbaar in veel variëteiten. Dit zijn enkele van de sterke punten van groenten en fruit uit Nederland. De ontwikkeling van de export vanuit Nederland naar Rusland is in onderstaande tabel weergegeven.De export van verse groenten naar Rusland is sinds 2005 gestegen. Begin 2005 ondervond de sector nog hinder van handelsbarrières door fytosanitaire regelgeving. De export van tomaten, één van de belangrijkste producten in de groentehandel tussen Nederland en Rusland, is de afgelopen jaren sterk toegenomen. De export werd niet alleen bevorderd door het lage prijsniveau van het product, maar ook door de grotere belangstelling van de Russische consument voor andere dan de traditionele producten. De fruitexport is vooral in 2006 en 2007 gegroeid. In 2006 is de oogst van hardfruit in de belangrijkste Russische productiegebieden erg teruggevallen door vorstschade. Hierdoor waren aanvullende importen noodzakelijk. In 2008 is de export weer teruggelopen doordat de oogst zich herstelde. Fytosanitaire regelgeving en verscherpte eisen ten aanzien van residuen kunnen een belemmering voor de export vormen. Naast deze regelgevingen hebben hoge invoerrechten en verschillende belastingen een negatieve invloed op de kostprijs van het product.
klik om te vergroten
Verwachtingen
Op de korte termijn zijn de vooruitzichten voor de export van groenten en fruit naar Rusland niet goed. De ongunstige economische ontwikkelingen door de relatief lage olieprijs en de kredietcrisis zullen in 2009 de export onder druk zetten. De Russische markt biedt op de langere termijn wel mogelijkheden voor de Nederlandse export van groenten en fruit. De consument legt een grotere belangstelling aan de dag voor een uitgebreider assortiment. De grotere middenklasse en de toenemende rol van supermarkten in de distributiestructuur zullen ook een positieve bijdrage aan de exportontwikkeling leveren. Daarnaast zijn er in Rusland nog veel onontgonnen gebieden waar het product verkocht kan worden.Bron: Agrifoodbrief, ABN-AMRO
