Polen behoort tot de grootste landbouwproducenten van Europa. Met 14,5 miljoen hectare landbouw en 1,5 miljoen boeren heeft alleen Roemenië meer boeren. En dat niet alleen: ook de Poolse bio-markt is in ontwikkeling. De wereldmarkt voor biologische producten ligt al boven de 72 miljard euro en deze trend is eveneens waar te nemen in Polen. Bio is één van de snelstgroeiende sectoren. De dynamische groei van bio in Polen is merkbaar sinds de jaren 90 van de vorige eeuw. In 2015 kocht bijna de helft van de Poolse consumenten producten met het label BIO of ECO, waarbij 11 procent van de respondenten meldde dat ze minstens 1 maal per week en 15 procent dat ze dit op zijn minst een maal per maand kopen. Vandaar dat de Nederlandse ambassade in samenwerking met Bionext een missie naar Polen organiseert. Vorige week bezocht de delegatie verschillende bio-bedrijven en onderzoeken ze de ontwikkelingen en kansen in de Poolse sector.
Klik hier voor een overzicht en een SWOT-analyse van de Poolse bio-markt
DOBRZE
De trip ging afgelopen woensdag van start. Toen stond de winkel van de biologische coöperatie DOBRZE op het programma. De coöperatie heeft sinds 2014 een eigen winkel in Warschau. Zo willen ze bio-producten beter toegankelijk maken voor de Poolse inwoners en de lokale bio-ondernemingen beter ondersteunen.
Bio-beroemdheden
Op de eerste hele dag van de missie werd een heus bio-celebrity koppel bezocht. Ewa en Peter Stratenwerth verbouwen sinds begin jaren '90 biologisch product op 28 hectare. Meer dan de helft van hun areaal wordt gebruikt om voedsel voor hun dieren te telen. Verder telen ze groente. Maar daar houdt het niet mee op: ook kaas- en bakkerijproducten worden door het innovatieve stel gemaakt. Met hun productie voorzien ze zo'n 500 klanten per week. Teelt en verkoop is echter niet het enige wat ze doen. Het stel vindt ook het educatieve element van belang. Samen met de Universiteit Ludowy en met steun van de Deense Velux Foundation hebben ze een bio-leergang op gezet
Bio Planet
Donderdag vervolgden de deelnemers hun weg naar Bio Planet. Het bedrijf is in 2005 opgericht en groeit mee met het enthousiasme voor biologisch product. De omzet in 2015 bedroeg circa 20 miljoen euro. In 2016 wordt een omzetstijging verwacht van 25 procent. Het bedrijf is veruit de grootste speler in de handel en distributie van biologische producten. Nummer 2 in de Poolse markt, EkoWital, blijft steken op een omzet van circa 10 miljoen euro.
Bio Planet is verantwoordelijk voor onder andere Alce Nero, Allos, Bio Food, Cocoa, Terrasana en Yogi Tea in Polen. Ze produceren ook zelf bio-producten, onder andere AGF, en leveren deze producten deels onder het eigen Bio Planet-label.
Bio supermarktketen
Donderdagavond werd bio-supermarkt Organic Farma Zdrowia bezocht. Dit is de grootste georganiseerde keten van biologische winkels in Polen. Totaal bestaat de keten uit 36 winkels en 2 online shops. Het trekt totaal per jaar meer dan een miljoen klanten, de keten groeit net als anderen met de groei van de biologische markt mee. De winkel voert een volledig assortiment van voornamelijk biologische producten (waaronder diverse uit Nederland) en maar heeft ook een aantal kleinere boeren voor het versassortiment. Met name de versproducten lopen goed. De inkoop wordt rechtstreeks gedaan of via wholesalers als Bioplanet en EkoWital.
Bezoek biologische boeren
Alvorens vrijdag de biologische beurs Natura Food te bezoeken, werden ook 2 biologische telers bezocht. De eerste betrof de kleine biologische teler Maciej JABŁOŃSCY (www.rukola.pl). Op een areaal van 7 hectare (deels plastic tunnels) wordt een veelvoud aan kruiden, eetbare bloemen, slasoorten en ruim 20 verschillende tomatenvariëteiten geteeld. De producten worden vooral afgezet in de gastronomie sector, maar tevens geleverd aan Organic Farma Zdrowia en de Biobazar. Een tweede teler, verder buiten Warschau en met name actief in appelen en vollegrondsgroeten, zet zijn producten af op de lokale marktplaats in Radom. Hij staat op de wachtlijst voor de Biobazar in Warschau. Zijn areaal bedraagt ruim 20 hectare, 7 hiervan is grasland waarvan het gras als compostmeststof wordt ingezet.
Bezoek Natura Food, beurs voor biologische producten
De delegatie bracht een bezoek aan de 9e editie van de Natura Food (www.naturafood.pl), een kleine maar groeiende internationale beurs voor biologische producten in Lodz. Op de beurs kregen de deelnemers een introductie van het ministerie van Landbouw over de biologische sector. Daarnaast werd de delegatie geïntroduceerd bij Polska Ekologia, de vereniging van Poolse producenten en verwerkers van biologische producten (www.polskaekologia.pl) en enkele van haar ruim 110 leden: Bioplanet (www.bioplanet.pl), Ekowital (www.ekowital.pl), Symbio (www.symbio.pl), Elena (www.elena.pl) en Blik (www.blikfx.pl).
Een volledig overzicht van de deelnemers aan Natura Food is hier te vinden.
Bezoek aan Biobazar, dé markt voor biologische producten in Warschau
Op een oud fabrieksterrein van ca. 2 hectare in het centrum van Warschau is de Biobazar gevestigd (http://biobazar.org.pl/), de grootste marktplaats voor producenten van biologische producten in Warschau. 8 jaar geleden is de bazaar opgericht om plaats te bieden aan producenten om direct aan producenten te verkopen, de keten te verkorten en de producenten een betere marge op hun producten te garanderen. Andere voordelen zijn het directe contact met klanten (dit draagt bij aan een betere marktoriëntatie, leert je consument kennen) en de directe cash inkomsten.
De groep bestond uit 5 deelnemers - die er inmiddels wel van overtuigd zijn dat anderen iets gemist hebben.
Start bazaar
MyEcolife, organisator en eigenaar van de merknaam Biobazar, wilde aanvankelijk rechtstreeks zakendoen met retailers, maar omdat dit moeizaam ging werd in november 2008 gestart met een bazaar. De eerste 2-3 jaar ging dit moeizaam, "its business for patient people" aldus Agnieszka Saternus van MyEcolife. Inmiddels is de Biobazar 3 dagen per week open, beslaat het 5 hallen, is de bazaar van 60 naar 130 vendors (boeren, verwerkers en handelaren) gegroeid en trekt het elke week ruim 5.000 consumenten. Het aanbod aan verschillende biologische producten is breed en bedraagt ruim 6.500, van groenten, zuivel, vlees, koffie en specerijen, wijn tot aan bakkerijproducten. Een goed aanbod van versproducten vormt de grootste uitdaging, met name ten aanzien van continuïteit en kwaliteit. Anderzijds zijn veel vendors met de bazaar meegegroeid, waardoor steeds beter een goed en vers productaanbod voorhanden is. Inmiddels kent Biobazar ook een variant in Katowice en Gdansk. Deze zijn recentelijk gestart en zijn daarmee in omvang ook een stuk kleiner.
Conclusies over de Poolse markt
De Poolse markt voor biologische producten groeit, maar is desalniettemin nog klein. Er lijkt met name een tekort aan biologische versproducten op Poolse markt. Dit wordt mede veroorzaakt door de moeilijke vermarkting en distributie van de producten en beperkte onderlinge samenwerking van de ruim 25.000 biologische boeren die Polen kent. Zij hebben moeilijkheden met continuïteit en kwantiteit van levering. Dit maakt dat het aanbod van biologische producten bij retailers zich richt op verwerkte producten. Anderzijds bied dit mogelijkheden voor kleinere gespecialiseerde ketens organisaties als Biobazar en Dobrze, waarbij boeren de mogelijkheid wordt gegeven directer aan de consument te verkopen.
Daarnaast lijken in Polen biologische boeren deels gedreven te worden door (omschakelings)subsidies, minder door marktkansen. Dit plaatst de hoge aantallen biologische boeren en het ruime areaal biologisch (ca 600.000 ha) in een ander daglicht. Waar producenten voorheen vooral grondstoffen exporteerden naar o.a. Duitsland, is de verwerking van biologische grondstoffen in de afgelopen periode in Polen wel toegenomen. Inmiddels zijn er ruim 550 verwerkers van biologische producten, maar dit aantal is nog steeds erg laag in vergelijking met het Westen, de hoeveelheid biologische bedrijven en hectares. Er is dus nog volop potentieel voor verdere vergroting van de verwerkingscapaciteit in Polen of import van verwerkte biologische producten om de groeiende consumentenvraag te bedienen.
Klik hier voor een overzicht en een SWOT-analyse van de Poolse bio-markt