Herinrichten van de voedselketen is een missie die Drees Peter van den Bosch op het lijf is geschreven. Voedselsystemen, die binnen een straal van driehonderd kilometer zelfvoorzienend zijn, leveren naast besparing op transport ook nieuwe verbindingen op. Burgers en boeren leren elkaar begrijpen. Korte ketens zijn de toekomst, vindt hij.
Lokale producten
Vanaf het begin heeft het bedrijf zich tot doel gesteld om lokale producten onder de merknaam Willem&Drees zichtbaar te maken in supermarkten in de bekende houten kratjes. Consumenten kunnen daardoor kiezen voor duurzaamheid, omdat deze verse producten geen grote afstanden afleggen tussen producent en consument. Een tweede, nog veel belangrijker aspect, is dat er weer een emotionele binding ontstaat met de boer of tuinder in de eigen regio. Die binding zorgt er voor dat consumenten ook bereid zijn om een faire prijs te betalen voor hun voeding. De missie achter het initiatief van deze ondernemers is dus om een nieuwe voedselbeweging op gang te brengen. Het bleek geen gemakkelijke opgave. "Vanaf dag één kwamen we al in een spagaat", vertelt Van den Bosch. "Het lukte niet om in het volumesegment van de versafdeling terecht te komen. Retailers wilden wel bijzondere producten zoals onze regenboogpeen, maar voor volumes zoals appels en aardappelen bleven ze gebruikmaken van hun eigen kanalen. Dit bracht niet de omzet die wij nodig hadden."
In mei 2016 voegden zij hun activiteiten samen met het in 2013 opgerichte Beebox, een coöperatie van ondernemers, telers, consumenten en partners, die biologische maaltijdboxen levert in Nederland. Door de bundeling van meerdere initiatieven ontstond een nieuwe organisatie met slagkracht, die de transitie naar een duurzame voedselketen moet versnellen. Willem&Drees kreeg een aandeel in de koepelcoöperatie en Van den Bosch werd directeur. Eind 2016 nam het bedrijf afscheid van de retailmarkt, de winkels van Jumbo, Coop en Spar. "Het was een moeilijke, maar verstandige keuze", vindt Van den Bosch. "De omzet was niet winstgevend." Naast de maaltijdboxen blijven de horeca, bedrijvenmarkt en cateringtak voortbestaan en dat is een groeimarkt. Hij ziet dat er in acht jaar veel is veranderd bij de retail. Er is meer oog voor producenten en lokale producten. Dus er is zeker een beweging op gang gekomen die door verschillende retailketens onder eigen merk is overgenomen.
Het bedrijf sloeg dus een nieuwe richting in: die van de online maaltijdboxen. Daarin is het niet alleen, want krachtige spelers als Hello Fresh en Albert Heijn zetten al hun middelen in om diezelfde markt te bestormen. Willem&Drees moet daarom anders zijn. Net als andere maaltijdboxen sluiten consumenten een abonnement af voor een wekelijkse zending. Er zijn verschillende boxen waaruit zij kunnen kiezen, van een basisassortiment tot complete maaltijden met recepten. Daarnaast is het mogelijk extra producten te bestellen in de online verswinkel. De producten in de box zijn biologisch, van Nederlandse oorsprong en worden geleverd door het bestaande netwerk van boeren en tuinders. Er is aandacht voor lokale seizoensproducten. Kies je voor Willem&Drees, dan ontvang je dus versproducten direct van de boer of tuinder.
Binnen de land- en tuinbouw ontwikkelt de productiezijde zich in twee richtingen. Schaalvergroting zet door, waarbij bedrijven zich richten op efficiency en cost leadership. Zij leveren doorgaans, via tussenschakels, aan de retail. Daarnaast is er een trend naar toegevoegde waarde. De huidige voedselketens zijn vooral efficiency gedreven. Daardoor leggen producten vaak grote afstanden af, om de allerlaagste kostprijs te genereren. Dit gaat in tegen de beweging om duurzaamheid door te voeren. "Bij het distribueren van voedingsmiddelen denken wij in cirkels. In die filosofie is het mogelijk ook met lokale producten aan te haken", meent Van den Bosch. Denken in cirkels kan het aantal schakels in de keten verkorten. Met verse groenten en fruit is dat eenvoudiger dan voor producten van dierlijke oorsprong. Door de vierkantsverwaarding zullen er altijd meerdere partijen betrokken zijn bij de verwerking van producten. Maar onmogelijk is het niet.
Binding met voeding
De wending die Willem&Drees doormaakt voelt goed. "Wij willen in totaliteit een alternatieve voedselketen zijn", geeft Van den Bosch aan. "Het is namelijk extreem belangrijk dat ieder mens binding houdt met zijn voeding en dat proberen wij te stimuleren." Hij wil agrarische ondernemers een boodschap meegeven. "Wil je je onderscheiden met toegevoegde waarde, zorg er dan voor dat een deel van je afzet naar dit soort initiatieven gaat. Daar leer je van en het brengt je een stap verder. De markt voor duurzaam voedsel zal blijven groeien.
Maak voor jezelf een duidelijke keuze tussen cost leadership of toegevoegde waarde;
Kies je voor toegevoegde waarde, zorg er dan voor dat een deel van je afzet naar nieuwe initiatieven gaat;
Contact met consumenten levert nieuwe kennis op;
Kies voor een bedrijfsvoering die bij je past.