Nieuwjaarstoespraak Van der Tak tegen egocultuur
"Hartelijk welkom in onze sfeervolle Oude Kerk, welkom bij deze nieuwjaarsreceptie. Allereerst wil ik namens de raad en het college van burgemeester en wethouders u allen een goed, gezond en gelukkig Nieuwjaar te wensen. Het is voor mij weer een voorrecht en een eer om u allen vanaf dit podium toe te spreken, te reflecteren op het afgelopen jaar en een boodschap mee te geven voor 2017.
Terugkijkend op het jaar dat we achter ons laten, kan niet voorbij worden gegaan aan een onderbuikgevoel van boosheid, irritatie en agitatie dat heerst in onze samenleving. We zijn boos op de EU, boos op de elite, boos op politici. In Westland is dat niet anders.
Boosheid die bij velen ontstaat door terreurdaden van moslimextremisten, die schoten losten op argeloze mensen, het met bommen gemunt hadden op vaders en moeders, grootouders en kinderen. Zij trachten onze beschaving, onze waarden en normen, onze rechtstaat en democratie te torpederen met geweld. In Brussel in de wijk Molenbeek, op vliegveld Zaventem, de vrachtwagen op boulevard in Nice, bij de kerstmarkt in Berlijn en dit weekend nog in Istanbul met weer tientallen doden als gevolg.
Boosheid op de EU, die na de Russische boycot opnieuw haar zwakte toont nadat ze niet in staat bleek de vluchtelingenstroom in te dammen. Een schisma in de Westlandse samenleving en politiek werd daarna zichtbaar tijdens het debat over asielopvang in Wateringen.
Boosheid op politici, die ouderen in de steek laten. Waar de 'Verzorgingsstaat van de wieg tot het graf' in vijftig jaar is opgebouwd, is deze in twee jaar compleet vertimmerd door het Haagse Binnenhof, met onzekerheid voor onze ouderen tot gevolg.
Irritatie richting elite, want weliswaar zitten economie, huizenmarkt, detailhandel, MKB weer flink in de lift, toch zijn de naweeën van de recessie, ook in Westland, bij zo'n duizend bijstandsgerechtigden zonder werk en laag inkomen iedere dag merkbaar. Er heerst onzekerheid en ergernis over de mogelijke gevolgen van de Brexit en om wat nog onduidelijk is sinds de overwinning van Trump over vrede onder de volkeren.
Die boosheid, irritatie en agitatie komt eveneens tot uitdrukking, in wat wel wordt benoemd met 'de Dikke ik', een selfiecultuur. Het is wat mij betreft een ego-cultus die oprukt, voordringt en zich verheft boven de ander. Wat in de media nog eens wordt uitvergroot, waar mensen zichzelf overschreeuwen. In die verkeerde selfiecultus in de sociale media is weinig ruimte voor andermans belang, nauwelijks gehoor voor hoor en wederhoor – ja, sterker geen plaats om over de eigen grens heen te stappen.
Je ziet het Grote Ego in het verkeer, met te hoge snelheid rijden in onze dorpen, te laat richting links of rechts aangeven, bumperkleven en niet stoppen voor voetgangers bij een zebrapad.
Je ziet het Grote Ego in de sport, onder andere op de voetbalvelden, scheidsrechters uitschelden, lopen te foeteren op je medespelers en de tegenstander deugt al helemaal niet. Dat naargeestige fenomeen hebben de Westlandse voetbalclubs, verenigd in FEVO-west, tot een speerpunt van hun aanpak genomen. Chapeau.
Je ziet het Grote Ego zelfs in het instituut van het huwelijk, waar Westland niet alleen kampt met een hoger aantal echtscheidingen dan het landelijke gemiddelde, want meer dan veertig procent van de huwelijken strandt, maar met name de vechtscheidingen, ruzie, intimidatie en bedreigingen, bezorgen politie en hulpverleners in ons Sociaal Kernteam veel werk. En veel kwalijker nog: voornamelijk kinderen zijn de dupe en bezorgen daarmee onze leerkrachten en docenten in het onderwijs de nodige kopzorgen.
En ja, ik kan er niet om heen, je ziet het Ego eveneens in onze Westlandse gemeenteraad. Iedereen weet wat hier wordt bedoeld, daar hoeven we niet omheen te draaien. Op de man spelen, insinuaties, willens en wetens beschadigen en verdraaien van de waarheid.
Die boosheid, dat pessimisme, het zure denken, het polariseren door het grote eigen ik boven de ander te stellen – dames en heren: ik ben er klaar mee. Daarom: stop het Grote Ego-denken. Niet ik, niet u en niet jij boven de ander.
In deze denktrant past het mij om aan te geven hoe ik sta in het vluchtelingenvraagstuk. Laat duidelijk zijn: wie hier wil werken aan zijn of haar leven vanuit rechtstaat en democratie, wie zijn gezin en familie tot zorg en hulp is en wie Westland en daarmee Nederland wil helpen opbouwen, die heeft mijn volle, mijn gelijkwaardige en mijn daadwerkelijke support. In Westland helpen we hen die kansen aangrijpen via het project Meetellen en Meedoen. Daar zijn we op koers. Maar wie daarentegen met extremistisch religieus geweld en terreur anderen letsel dan wel schade berokkent of erger dood en verderf zaait: die hoort hier niet thuis. Daarbij: het slappe integratiebeleid en zeker het uitzettingsbeleid blijkt al jaren niet adequaat - een farce. Als burgemeester pleit ik ervoor om in de VNG een verkenning naar nieuwe maatregelen te doen.
Dames en heren: weet u, kort geleden reikte ik een WestlandStek uit aan iemand die middenin de Westlandse samenleving staat. Iemand, die genoot van het concert voor het zestigjarig bestaan van het Westlands Mannenkoor. Iemand, die ziet dat het weer goed gaat met de Westlandse tuinbouw, die ziet dat de detailhandel en de horeca een goed jaar kennen. Iemand die ziet dat veel Westlanders in de talrijke goede doelen, zoals Team Westland, de Westland Ride tegen kanker en de Local Swim voor ALS de sociale kracht van 'saamhorigheid' daadwerkelijk tonen.
Maar we spraken ook over de geopolitieke ontwikkelingen, de aanslagen, de boosheid, de ego-cultus, en zo bleef één gedachte achter: "Gaat het goed komen met ons in 2017?"
Mijn opvatting is: wat gaan u en ik, ja wat gaan wij er zelf aan doen? Wat gaat u er aan doen? Wilt u het zwaar, het zuur en het chagrijn, of wilt u geluk en welzijn? We indexeren dat zelf: waarmee we vergelijken, dat kan ik niet voor u invullen, noch de politiek, we hanteren namelijk allemaal onze eigen meetlat.
Want voor iedereen geldt uiteindelijk de vraag: wil je meedoen, of als een roepende aan de zijlijn staan? Verbondenheid en gemeenschapszin begint met meedoen. En in Westland hebben we het antwoord. In Westland weten we wat dat betreft van wanten. In Westland heerst een mores van mouwen opstropen, poten in de modder, hard werken en kansen aangrijpen. Maar dat heeft niets van doen met cultuur zoals ook wel wordt betoogd – iedereen kan meedoen als hij wil, het gaat puur om mentaliteit. Een Westlandse mentaliteit.
Grijp kansen aan, werk hard en participeer, en je doet mee aan de wedstrijd. Dan tel je mee in Westland, je telt mee in Nederland.
En natuurlijk, het kan verkeren. Je kunt kansen aangrijpen en toch het deksel op de neus krijgen, dan sta je niet meer met je poten in de modder, maar dan lig je er gestrekt in. Maar Abraham Lincoln zei het al: "Wie niet in staat is een fout te maken, is tot niets in staat." Je bent dus een ervaring rijker. En dan pak je gewoon de volgende kans die zich aandient. Ook in deze zaal zie ik mensen die die kans hebben aangegrepen. Dat is mijn boodschap, doe mee in die mentaliteit, bouw mee aan die Westlandse cultuur, dan tel je mee in Westland.
Lopend door de straten van Westland is de vooruitgang op talloze fronten te zien. Zo is in 's-Gravenzande de finish in zicht. In het nieuwe kloppende hart van onze koopstad aan zee is het hoogste punt bereikt. Het mooie is dat alle partijen daar eendrachtig zijn opgetrokken. Ondernemers en ontwikkelaars, omwonenden en overheid: gezamenlijk zijn de schouders eronder gezet en zo wordt resultaat geboekt.
2017 is ook het jaar dat we verder zullen werken aan de plannen voor het centrum van Monster en hard zullen werken aan de voortgang van ontwikkeling in Honselersdijk. Meer woningbouw in Kwintsheul en Heenweg. De ontwikkeling stopt niet, ook niet in Wateringen en De Lier, zeker ook niet in Naaldwijk. Besturen is immers keuzes maken.
Als je het hebt over de ontwikkeling van Westland, dan kunnen we dat niet los zien van een initiatief uit de samenleving: het burgerinitiatief Leefbos Westland. Daar zal de gemeenteraad dit jaar over komen te spreken, over dit plan, een groene cri de coeur. Datzelfde geldt voor het maatschappelijke initiatief voor de Leuningjes, opgewerkt vanuit het hart van de Poeldijkse samenleving. Ik waardeer deze initiatieven ten zeerste, er spreekt betrokkenheid uit, participatie en Westlands engagement.
Dan de zorg voor ouderen. In 2016 is ons Westlands zorgstelsel sterk verbeterd. En goedkoop gehouden bovendien, Westlanders hoeven zich niet blauw te betalen aan eigen bijdrage vergeleken met andere gemeenten. Maar we zijn niet klaar. Net als u ben ik geschrokken van berichten over enkele ouderen die tekort komen in verpleegtehuizen, ook in Westland. Hoewel die langdurige zorg een landelijke taak is, trek ik me hun lot aan. Het is niet voor niets dat de gemeente André van den Berg heeft ingeschakeld voor een oplossing voor De Ark in Wateringen en mede dankzij druk van onze kant ook het Zorgkantoor inziet dat er meer verpleeghuisplekken moeten komen in ons Westland.
Wel past een compliment, want in de zorg verdienen de mensen in de wijkverpleging, de zorgzame handen aan het bed, zowel thuis als in zorginstellingen, alsmede de mensen in de lichte en zware hulpverlening mijn erkenning, onze waardering. Ja, zij verdienen een diepe buiging.
Afgelopen jaar was er ook goed nieuws op sociaal vlak: de FNV riep Westland uit tot gemeente met het beste sociale beleid in Nederland in hun Lokale Monitor. Dat is een mooie pluim, nu doorpakken en dan ook zoals de Raad wil het Kindpakket onderbrengen bij Stichting Leergeld Westland. En: iedereen moet de kans krijgen om mee te kunnen doen. Dus bent u ondernemer, groot of klein: meldt u aan bij MVO Westland zodat iedereen daadwerkelijk mee kan doen.
Dan, twee hoogtepunten wachten ons. In de eerste plaats zullen ons nieuwe gemeentekantoor en bestuurscentrum dit jaar opgeleverd worden. Plekken die Westland ademen: het glas, de innovatieve en duurzame energievoorziening, de transparantie op het werk dat erbinnen gebeurt. En als we deze gebouwen in gebruik nemen ontstaan kansen in de dorpscentra. Bijvoorbeeld in 's-Gravenzande waar nieuwbouw van appartementen door marktpartijen van toegevoegde waarde is voor het stadshart.
Het andere hoogtepunt is onze Greenport Horti Campus. Afgelopen jaar ging de eerste paal de grond. Straks zal dat een katalysator zijn van innovatie, dé plek waar het groene talent van de toekomst wordt opgeleid. Even terzijde… Die naam WOW past echt niet zeggen in- en outsiders. Daarom is mijn keuze Westland Hortivalley Centre.
Over hoogtepunten gesproken: er staat ons een nieuw politiek jaar te wachten. Een jaar waarin al snel de landelijke verkiezingen aan de orde zijn. Ook hier lokaal, als raadsleden de straat op zullen gaan om campagne te voeren, er zelfs twee Westlanders strijden om een plek in de Kamer. Voorwaar geen sinecure. Succes Arne en Karin. In zo'n periode wordt het debat op het scherpst van de snede gevoerd. Zoals eerder opgemerkt: daar hadden wij in Westland afgelopen jaar geen verkiezingen voor nodig…
En dat is geenszins als een grap bedoeld, want het is buitengewoon ernstig. Het politieke discours ging hier over de schreef. Weet u, ik prijs me gelukkig met de wetenschap dat de bestuurskracht van Westland er niet door is geraakt. Echter, dat gaat niet vanzelf, er is ook een andere realiteit mogelijk met nadelige gevolgen voor de bestuurskracht.
Daarom pleit ik binnen het debat voor waardigheid, niet onwaarheid, waarbij het gaat om tegenspraak, niet om de tegenstelling te zoeken, waar het gaat om saamhorigheid en samenwerking in het belang van de Westlandse samenleving.
Kort en goed: Westland gaat vooruit, er zit ons economisch veel mee, we hebben een voedingsbodem voor economisch succes dankzij onze glastuinbouw, en dat zorgt voor toenemende welvaart. De voortgang in de centra van onze kernen zetten we onverdroten voort, zo ook bij de greenport horticampus, we versterken ons zorgstelsel voor onze ouderen, en MVO Westland voor mensen in uitkering en bijstand. En dankzij onze deelname aan talloze goede doelen en initiatieven houden we rekening met elkaar, met mensen die het minder hebben.
Maar het zijn roerige tijden. Dan past het de lijfspreuk van Willem van Oranje in herinnering te brengen:
"Saevis tranquillus in undis" – rustig te midden van woelige baren.
Ik wens u allen voor 2017 toe: blijf rustig, en geniet soms ook van al het moois dat er in Westland is. Laat boosheid varen; denk vooruit, denk positief, denk niet alleen aan het eigen ego.
Ik wens u een verbonden, vitaal en vreugdevol nieuwjaar toe."