In de politiek zijn er grote zorgen over de groei van het aantal zzp'ers en het kwetsbare in deze arbeidsrelatie. Bron van zorg is de impact op het sociale stelsel; werkenden betalen mee en zzp'ers niet. Ook treffen veel zzp'ers geen voorzieningen voor life-events zoals pensionering of arbeidsongeschiktheid. Glastuinbouw Nederland licht het onderwerp nader toe.
Zzp een bijzondere arbeidsrelatie
In arbeidsrelaties gaat het om het ruilen van tijd tegen geld door twee partijen. Die partijen zijn echter niet gelijk, even sterk of machtig. Daarom zijn er regels om de zwakke partij te beschermen. Zzp is een bijzondere manier om vorm te geven aan de arbeidsrelatie. Een vorm waarbij de werkende zelf meer risico loopt (bij ziekte/arbeidsongeschiktheid) en meer verantwoordelijkheid neemt (zelf premies en belastingen afdraagt).
Werknemer of zzp'er?
Glastuinbouw Nederland vindt het belangrijk dat men zelf bepaalt wat in de onderneming speelt en daar de juiste afspraken bij maakt. Ondernemers hebben meer kennis, betere toegang tot informatie. Glastuinbouw Nederland verwacht dat deze voorsprong gebruikt wordt om als goed werkgever de arbeidsrelatie vorm te geven en in te schatten of het echt een zzp'er is en geen verkapt dienstverband.
De belangrijkste kenmerken op een rijtje:
| Werknemer | Zzp'er |
| Levert de arbeid persoonlijk | Levert een dienst |
| Gezagsverhouding; werkplek en tijden worden door werkgever bepaald, werkinstructie. | De focus ligt bij het resultaat de opdrachtnemer bepaalt zelf hoe hij dit tot stand brengt. |
| In het wetsvoorstel wordt het nieuwe begrip organisatorische inbedding geïntroduceerd. | Uit jurisprudentie werd al duidelijk dat er van een ruimer begrip van de gezagsverhouding wordt gegeven. |
| Loonstrook (op basis van gewerkte uren) | Factuur (op basis van output/resultaat) |
| Afdracht belasting en premies door werkgever | Afdracht belasting en premies door zzp'er |
| (uur) loon, exclusief sociale premies/lasten | Tarief, inclusief sociale premies/lasten |
Toch een zzp'er?
Met een zzp'er sluit men geen arbeidsovereenkomst. De Werkgeverslijn biedt modelovereenkomsten voor zzp'ers aan die anno 2023 voldoet aan de huidige wetgeving. Let op: naar aanleiding van een uitspraak van de Hoge Raad eerder dit jaar heeft de Belastingdienst haar goedkeuring van deze modelovereenkomst per 1 januari 2024 ingetrokken.
LTO Nederland heeft van de Belastingdienst goedkeuring ontvangen voor de modelovereenkomst agrarische werkzaamheden. In deze modelovereenkomst zijn geen afspraken vastgelegd rondom vrije vervanging. Dit betekent dat deze modelovereenkomst ook na 1 januari 2024 toegepast kan blijven worden. Het is belangrijk om de afspraken uit de modelovereenkomst in de praktijk na te leven. Het gebruik van de modelovereenkomst vermindert het risico op discussies met de Belastingdienst of ingezette zzp'ers achteraf toch niet als werknemers worden gezien.
Veranderende wet- en regelgeving
Het wetsvoorstel verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden maakt deel uit van het arbeidsmarktpakket dat de overheid in 2023 presenteerde.
Dit wetsvoorstel bevat maatregelen die schijnzelfstandigheid moeten tegengaan en meer duidelijkheid moeten bieden aan echte zelfstandigen en hun opdrachtgevers. Dat wordt gedaan door:
- De uitwerking van een toetsingskader (op basis van jurisprudentie) waarmee voor de start van de werkzaamheden kan worden vastgesteld of spraken is van een arbeidsovereenkomst of een opdrachtovereenkomst.
- De invoering van een rechtsvermoeden van arbeidsovereenkomst bij een uurtarief lager dan € 32,24 (peildatum 1 juli 2023). Het rechtsvermoeden kan worden ingeroepen door de werkende door bij de eigen werkgever een arbeidsovereenkomst op te eisen. Indien nodig kan daarna de stap naar een rechter worden gemaakt. Dit uurtarief houdt géén hard minimumtarief voor het werk als zelfstandige in.
Simpel uitgelegd houdt het toetsingskader in:
- Hoe wordt men aangestuurd en gecontroleerd? Heeft men daar alle vrijheid in of staat men onder leiding van een ander?
- Doet men werk dat structureel gedaan wordt in een organisatie? Een vaste plek in de organisatie heeft? En doet men hetzelfde werk als en met werknemers?
- Of werkt men juist zelfstandig, voor eigen rekening en risico?
Bron: Glastuinbouw Nederland