"Wanneer je telers in Almeria en El Ejido wilt bezoeken moet je vaak coördinaten intypen om de klant te bereiken", vertelt Nelson Perez, klimaatconsultant van Svensson voor Spanje en Portugal. "Hoe kan het dat telers in die regio geen adres hebben?", vroeg een collega zich af. In Almeria staat meer dan 32.000 ha aan kassen. Deze blog is de eerste publicatie van de nieuwe Warmzones Kwekers Blog.
Haar bezoek aan Almeria was het gevolg van een incident dat 's nachts plaatsvond in de kas. "We ontdekten dat er iets was dat resulteerde in een lagere opbrengst. Het leek alsof we met een rem aan het telen waren", legt Nelson uit. "We wilden de teler helpen. Tijdens dat proces hebben we veel geleerd over het verlies van warmte in kassen 's nachts. Iedereen die 's winters in een traditionele kas teelt, moet begrijpen wat er 's nachts gebeurt in zijn kas. Kennis van de fysica draagt bij aan een betere opbrengst."
Het team reisde naar het hart van El Ejido voor één van de proeven. Daar onderzochten ze het verschil tussen een kas zonder scherm en een kas waar ze een hoogtransmissiescherm plaatsten om warmteverlies 's nachts tegen te gaan. In het eerste jaar waren de resultaten goed en in het tweede jaar probeerden ze de Harmony 3845 uit. Dat scherm is geoptimaliseerd voor groeiomstandigheden overdag in plaats van energiebesparing 's nachts.
Natuurkunde
Nelson lijkt na te denken over een beslissing met betrekking tot het beheren van de temperatuur in een kas. Het lijkt erop dat ze aanvankelijk probeerden de planten 's nachts warm te houden. Daarnaast onderzochten ze verschillende variabelen in de kas. Het was onduidelijk waarom er 's nachts veel warmte verloren ging in de kas. Ze hebben daarom verschillende factoren onderzocht die daarvan de oorzaak konden zijn. Het lijkt erop dat Nelson en het team worstelen met de ingewikkelde natuurkunde die bij het handhaven van goede omstandigheden van planten komt kijken.
Geleiding, convectie en straling
De belangrijkste termen die daarbij komen kijken zijn geleiding, convectie en straling. Van geleiding is sprake als objecten hun warmte verliezen wanneer ze in contact komen met iets kouds. Van convectie is sprake wanneer het gewas omringd wordt door koelere lucht. Dit wordt veroorzaakt wanneer koude lucht in de kas komt of warme lucht uit de kas ontsnapt. Tenslotte speelt vooral na een warme dag infrarode straling een rol. Zelfs 's nachts wanneer de lucht helder is, vindt er infrarode straling plaats. Daarbij wordt energie overgedragen van de warmere gewassen naar de koudere open ruimte buiten de kas. Straling kan gebruikt worden om temperatuurfluctuaties te beheersen.
Eerste Golfoorlog
Nelson lijkt verrast door het idee dat na een hete dag met temperaturen rond de 30°C de temperatuur van de gewassen drastisch kan dalen. Dat kan zelfs tot bijna 0°C, omdat de wolken verdwenen en de nachtelijke hemel helder en open werd. Hij verwijst naar de natuurkunde achter dit fenomeen beschreven door de natuurkundigen Stefan en Boltzmann in de jaren 1880. Zij legden uit waarom soldaten in de Eerste Golfoorlog in de woestijn 's nachts ijs op hun slaapzakken vonden terwijl de temperatuur 's nachts rond de 40°C was. Dit kwam omdat ze hun warmte afstraalden naar de ruimte. Dit benadrukt hoe warmteverlies kan leiden tot onverwachte temperatuurveranderingen, ook wanneer er normale temperaturen gelden.
"We vroegen ons al lang af waarom sommige gewassen in hete gebieden tijdens de winterperiode niet goed presteerden. Via deze proeven kwamen we achter de oplossing. We constateerden enorme temperatuurdalingen op heldere nachten met hoge luchtvochtigheid en geen wind. Hierbij kan de binnenkant van de kas zelfs kouder worden dan de buitentemperatuur. Dat wordt ook wel thermische inversie genoemd." Zonder bewolking en zonder scherm in de kas ontsnapt er snel warmte naar de atmosfeer. Dat zorgt voor veel energieverlies. In combinatie met slechte ventilatie en een gebrek aan wind kan dit de interne temperatuur van de kas nog verder onder de buitentemperatuur brengen.
Energiebesparend scherm
Het team bedacht verschillende oplossingen voor dit probleem tijdens het bezoek. "We gingen ervan uit dat een energiebesparend scherm, ontworpen voor isolatie, het beste is om nachtelijk warmteverlies te voorkomen. Maar een dun vel papier kan ook voor een tijdje uitgaande straling stoppen. "Wanneer je lang onder een parasol hebt gezeten kun je een schok als gevolg van de kou ervaren wanneer je daar onder vandaan stapt."
"We realiseerden ons dat we een schaduwdoek konden gebruiken om de energie 's avonds terug in de kas te reflecteren. Het bijkomende voordeel was dat we de kas konden beschaduwen tegen piekstraling overdag wanneer de temperatuur extreem is." Dit was een grote verandering en het team bereidde zich voor op een nieuwe proef met hun teler. In dit geval moest een enkel Harmony-scherm het Luxous energiebesparende scherm vervangen om nachtelijk warmteverlies en de impact van de thermische inversie in de kas te voorkomen. In de gids "Dief in de Nacht" staan de opvallendste resultaten van de tweede proef."
Temperatuurverhoging
Hugo Plaisier, Senior Klimaatconsultant in Nederland, stelt dat minder koude nachten vooral voor een verbetering zorgen. "De temperatuur is bepalend. Het scherm zorgt voor een temperatuurverhoging van één tot drie graden 's nachts. Ook wordt het dauwpunt verhoogd."
Voor meer informatie:
Ludvig Svensson
Marconiweg 2
3225 LV Hellevoetsluis
Tel: +31 181 39 26 66
[email protected]
www.ludvigsvensson.com