Wat doet diffuus glas?
Waar het om gaat, is verstrooid licht: Diffuus licht is verstrooid licht dat dieper in het gewas doordringt. Hierdoor wordt een groter bladoppervlak belicht en in staat gesteld om meer CO2 op te nemen en te verwerken tot assimilaten voor groei, productie en kwaliteit.Welke materialen hebben wij tot onze beschikking?
Diffuus glas is niet gelijk diffuus glas. Het wordt van verschillende aanbieders op de markt gebracht onder diverse handelsnamen. Er is nog weinig standaardisatie in de producten. De tuinder kan daarom kiezen uit diverse samenstellingen van het glas:Basisglas: low iron glas, dat de lichttransmissie (PAR) verhoogt met 1-2% ten opzichte van traditioneel tuinbouwglas.
Coating: anti-reflectie behandeling, dat de lichttransmissie (PAR) verhoogt met 2-4% per behandelde kant, in totaal 4-8% meer licht.
Structuur: diffuus oppervlak, dat het licht verstrooit, een waarde voor de lichtverstrooiing is de zogenaamde haze-factor.
De combinatie hiervan is bijvoorbeeld een low iron glas met een structuurlaag en een coating. Dat is diffuus glas dat het licht verstrooit en doordat het low iron glas is met een AR-coating, wordt de lichttransmissie hoger dan dat van standaardglas. De lichtdoorlatendheid van diffuus glas dat nu op de markt is, kan dan zelfs 6-8% hoger zijn dan dat van standaardglas. Dat is echter niet altijd het geval. Er zijn ook glazen waarbij lichtverlies optreedt. Het is dus goed opletten dat de hemisferische lichttransmissie niet lager is dan 82% zoals bij traditioneel tuinbouwglas. Hoe hoger de haze-factor bij gelijke hemisferische lichttransmissie, hoe groter de toename in productie.
Wil je de lichtdoorlatendheid en haze van jouw diffuus materiaal weten, neem dan contact op met je leverancier of laat het doormeten in Wageningen UR Glastuinbouw (LightLab).
Hoe worden de effecten van diffuus glas vergeleken met standaard glas?
Wageningen UR Glastuinbouw vergelijkt de invloed van diffuus glas (met of zonder AR-coating) met die van standaard tuinbouwglas met dezelfde hemisferische lichtdoorlatendheid. Dat betekent dat effecten die waargenomen worden, zijn toe te schrijven aan het diffuse karakter van het glas. De AR-coating dient namelijk in sommige gevallen om de lichttransmissie te verhogen tot het niveau van standaardglas. Effecten van een hogere lichttransmissie worden in proeven niet meegenomen, omdat hiervan bekend is dat hiervoor de 1% lichtregel geldt. 1% meer licht is ongeveer gelijk aan 0.8-1% meer productie.Welke effecten van diffuus glas, en dus van diffuus licht, zien wij?
• Licht verdeelt zich veel gelijkmatiger over het gewas met geen schaduw of lichtvlekken, wat leidt tot een gelijkmatiger kasklimaat en hogere suikerproductie (alle gewassen).• Licht dringt dieper door in het gewas (alle gewassen).
• Lagere planttemperatuur bovenin het gewas bij hoge instraling onder diffuus glas. Hierdoor minder hoge pieken in bladtemperatuur, met als gevolg minder plantstress (alle gewassen).
• De vruchten zijn gemiddeld 5-8 g (tomaat) en 10-15 g (komkommer) zwaarder.
• Zeker bij komkommer worden er ook meer vruchten geoogst.
• Al vanaf het begin van de oogst is de productie hoger onder diffuus glas, met uiteindelijk een meerproductie van 5-11% (tomaat en komkommer).
• Potplanten worden zwaarder, de teeltduur wordt verkort tot 25% bij chrysant of zelfs tot 40% bij anthurium doordat door het licht diffuus te maken er meer licht kan worden toegelaten en de teelt extra versneld.
Diffuus licht heeft een positieve invloed op het gewas.
Het gewas is in staat om meer licht om te zetten in groei en productie (fotosynthese). Dat komt door een gelijkmatiger kasklimaat, een betere horizontale lichtverdeling en verticale lichtdoordringing én een betere lichtabsorptie van de lager gelegen bladlagen. Dit verhoogt de fotosynthesecapaciteit van het gewas.Het gewas ondergaat minder stress, door hetzelfde gelijkmatige kasklimaat, een lagere gewastemperatuur in de bovenste bladlagen en een hogere temperatuur in de onderste bladlagen.
De morfologie en ontwikkeling van het gewas verandert. Het gewas is meer generatief en de vruchten ontwikkelen zich sneller (kortere uitgroeiduur van de vruchten). De vruchten worden zwaarder en er zijn vaak ook meer vruchten, waardoor de opbrengst stijgt. Potplanten ontwikkelen zich ook sneller met als gevolg een kortere teeltduur.
Wat gebeurt er als diffuus glas nat is?
Sommige glazen (bijvoorbeeld geëtste glazen) worden transparant als ze nat zijn. Aangezien het nat-zijn vaak gebeurt op momenten van toch al bewolkt weer, kan dit een wenselijk effect zijn. Andere glazen hebben een verhoogde lichttransmissie (1-2% vergeleken met een droog) materiaal door een nat oppervlak, ook dat kan een gewenst effect zijn. Indien er een coating op het glas wordt aangebracht treedt deze buiten werking indien deze nat is. De lichtdoorlatendheid wordt 2-4% lager afhankelijk van de coating. Een coating kan overigens hydrofiel of hydrofoob zijn, in het eerste geval ontstaat bij nat-zijn een waterfilm en in het tweede geval waterdruppels. Het eerste kan gunstig zijn voor de lichttransmissie.Zijn er ook nadelen aan diffuus glas?
Er is een aantal effecten die nog niet volledig zijn onderzocht. Het is aannemelijk dat de kans op vervuiling bij sommige diffuus structuren hoger is dan bij anderen, al is er nog weinig ervaring met het schoonmaken van diffuse glazen op de lange termijn.. Indien de structuur aan de buitenkant ligt, is de kans op vervuiling wat hoger, maar door dakwassen ook sneller weer schoon te maken. Indien de structuur aan de binnenkant ligt, is de kans op vervuiling wat lager. Glazen met een AR behandeling mogen alleen met (heet) water worden schoongemaakt, niet met fluor, dat tast de coating aan.Indien een tuinder een glas kiest met een op zijn gewas afgestemde haze factor en met een hemisferische lichtdoorlatendheid van minimaal 82% is de investering zonder grote risico. De terugverdientijd hangt af van de meerkosten voor het glas en de meerproductie. De meerkosten zijn éénmalig, de meerproductie blijft ook in de jaren daarna.
Tom Dueck, Silke Hemming & Jan Janse, Wageningen UR Glastuinbouw
Vorige week plaatsten wij een opiniërend artikel over de werking van diffuus glas. Met dit artikel willen we de discussie hierover graag sluiten.