“Geothermie is óók positief voor het teeltresultaat”

Eind februari 2018 organiseerde Tuinbouwtoeleverancier Mertens een informatiebijeenkomst voor de telers van zachtfruit. De bijeenkomst stond in het teken van verduurzaming van de teelt. Californië BV, ontwikkelingsbedrijf voor de Nederlandse tuinbouw, vertegenwoordigd in de persoon van Peter Smulders, was gevraagd om inzicht te geven in de verduurzamingskansen op energiegebied. En daarnaast om iets meer te vertellen over geothermie, één van de belangrijkste pijlers waarop de energetische verduurzaming rust. Met twee doubletten is Californië tenslotte één van de weinige gebieden waar deze energiebron optimaal wordt ingezet op dit moment en waar dus veel ervaring is.

Peter Smulders en Frank van Lipzig

Van Lipzig Tuinderijen
Eén van de geothermiebronnen in tuinbouwgebied Californië staat voor het bedrijf van Frank van Lipzig. Frank is een van de initiatiefnemers, samen met Roland Gielen, de gebroeders van Leeuwen van Sweet Lions BV en Californië BV. In 2017 is de bron operationeel geworden en wordt met een warmtedistributiesysteem het water van ca. 83 ^oC naar de bedrijven getransporteerd.

Frank: "Sinds de herfst van 2017 verwarmen wij onze kassen grotendeels met inzet van geothermie. De inzet van deze warmtebron vergt een wat andere benadering dan wat we gewend waren met het verbranden van aardgas."

"Zo goed mogelijk uitkoelen is super belangrijk. De uitkoeling van warm water uit de diepe ondergrond is een belangrijke drijver voor het rendement bij inzet van geothermie. Bij een gasgestookte installatie is het water enkel een transportmiddel om de vrijkomende warmte van het ketelhuis te transporteren naar de kas. Het uitgekoelde water komt terug om opnieuw verwarmd te worden. Bij geothermie verdwijnt het uitgekoelde water terug in de aarde. Iedere graad extra uitkoeling krijg je erbij zonder toevoeging van kosten. Dat is dus interessant. Om deze reden hebben we onze verwarmingsinstallatie kritisch bekeken om te zien waar we zonder of met minimale investering de retour kouder konden maken zonder dat dit ten koste zou gaan van het gewas. Met een kleine aanpassing op de verdeelstukken in de kas kunnen we nu het retourwater van het ene net bijmengen aan de aanvoerkant van het tweede net."

Buistemperaturen
"Wat wellicht nóg belangrijker is, is dat we onze buistemperaturen veel stabieler zijn gaan regelen. Een onrustige regeling van het verwarmingssysteem zorgt voor een onrustige retour temperatuur en voor een lager rendement van beschikbare warmte. We hebben inmiddels ook de overtuiging dat een rustigere regeling een positieve invloed zal hebben op de gewasgezondheid en daarmee op de productie en kwaliteit.

Er valt voor ons nog veel te leren en te verbeteren maar geothermie is behalve op het gebied van duurzaamheid en stabiliteit van kostprijs ook positief voor het teeltresultaat."

Duidelijke taakstelling
De Nederlandse tuinbouw heeft een duidelijke taakstelling. In 2050 moet de sector de hele energievoorziening volledig verduurzaamd hebben. Dat wil zeggen dat dan geen gebruik meer gemaakt kan en mag worden van fossiele energie. Op het gebied van CO2-emissie is de sector volgens Peter al goed op weg. "Noteerden we in 2010 nog een emissie van 8,2 Mton CO2 uit onze sector, in 2016 was dat al substantieel teruggebracht naar 5,6 Mton. Dat is ruim onder de doelstelling voor 2020 (6,2 Mton). Inmiddels is deze norm voor 2020 bijgesteld tot 4,6 Mton. Geen reden om op onze lauweren te rusten dus."

Ook het terugdringen van de hoeveelheid opgepompt gas uit Groningen is een aandachtspunt. Peter schetste in zijn verhaal drie onderdelen om hiermee om te gaan: energiebesparing, meer energie uit duurzame bronnen en efficiëntere aanwending van energie.

Initiatieven
Op het gebied van energiebesparing zijn er al veel succesvolle initiatieven. In tuinbouwgebied Californië zijn samen met de tuinders twee geothermische doubletten gerealiseerd, waar momenteel in 4 bedrijven ca. 70 ha glas worden voorzien van een groot deel geothermische energie. Binnenkort wordt de 5e tuinder aangesloten. Water wordt met ca 80-85°C opgepompt, verdeeld over de tuinbouwondernemers en vervolgens afgekoeld teruggepompt. De terugvoer temperatuur is ongeveer 30°C. Gedurende een deel van het jaar is hiermee ca 70-80% van het energieverbruik in te vullen.

Geothermie voor zachtfruittelers
Californië, zo schetste Smulders, heeft nog enkele locaties over die uitstekend geschikt zijn voor kleinere zachtfruitbedrijven met ambitie. Op deze locatie kan aangehaakt worden op de duurzame energiebron. Maar zélfs de back-up warmte, nodig voor de piekverwarming en voor verwarming indien de geothermiebron voor onderhoud gestopt is, kan betrokken worden van de WKK's van zittende glastuinbouwondernemers. Dat betekent dat helemaal geen investering nodig is in energiesystemen. Dat maakt het interessant.

Voor meer informatie:
Californië
www.californie.nu
info@Californie.nu

Van Lipzig Tuinderijen
www.vanlipzigtuinderijen.com
info@vanlipzigtuinderijen.com