Een door geopolitiek gemotiveerd verbod op de import van Turkse tomaten heeft Rusland ertoe aangezet om zelfvoorzienend te worden waar het de tomatenproductie betreft, wat goed is voor bedrijven die geïnvesteerd hebben in de technologie om de jaarronde productie te verhogen.
Rusland heeft de eigen productie van vleeswaren, kaas en groenten opgevoerd sinds het verbod op de meeste westerse voedselimport in 2014 als een vergeldingsactie tegen sancties bedoeld om de Russische steun aan rebellen in Oost-Oekraïne en de annexatie van de Krim te bestraffen.
Nadat Turkije in november 2015 in de buurt van de Syrische grens een Russische straaljager neerschoot, breidde Moskou het verbod uit naar Turkse tomaten, waarvoor Rusland de grootste exportmarkt was. De relatie tussen Ankara en Moskou is sindsdien grotendeels genormaliseerd maar het verbod houdt stand en zal mogelijk de komende drie tot vijf jaar niet worden opgeheven. Dat zou voor Turkse exporteurs te laat kunnen zijn als de Russische inspanningen om de binnenlandse productie op te voeren succesvol zijn.
Volgens ondernemers en analisten staan kasprojecten die met staatssteun zijn gebouwd centraal in de plannen van Rusland om tegen 2020 zelfvoorzienend te worden voor zijn 144 miljoen inwoners. Alhoewel Rusland slechts ongeveer 500.000 ton van de jaarlijks geconsumeerde 3,4 miljoen ton tomaten importeert, hebben de beruchte Russische winters vooralsnog het opvoeren van de productie in de weg gestaan, volgens landbouwadviesbureau IKAR. Momenteel wordt er slechts 620.000 ton in kassen geproduceerd, zegt IKAR. De rest komt van de vollegrond, die alleen van juni tot september productief is en het meeste hiervan is van particuliere percelen afkomstig die door individuele families worden bewerkt of waarvan de productie op lokale boerenmarkten wordt verkocht.
Sergey Korolyov, hoofd van de Nationale Groenten en Fruit Producentenbond, schat dat kasprojecten die al tomaten produceren hun geld waarschijnlijk in 8-9 jaar terugzien dankzij staatssteun bestaande uit een gedeeltelijke investeringscompensatie en een gunstige rente. Korolyov vertelde Reuters dat kassen die oorspronkelijk voor komkommers werden gebouwd nu voor tomaten worden bestemd.
Mega-kassen
Hoewel de kassensector door tientallen kleine bedrijven wordt gedomineerd, zijn er ook meerdere grote spelers in de markt gestapt. Het Russische conglomeraat Sistema kocht in december 2015 het grootste kassencomplex van Yuzhnyi toen het verbod op Turks aanbod werd aangekondigd. Het complex van 144 hectare produceert jaarlijks meer dan 45.000 ton tomaten en komkommers. Een gelukkige aankoop, volgens Senior vicevoorzitter Ali Uzdenov: "Het was al actief met een goede kwaliteit, klanten en werknemers." Door de daling van de roebel ten opzichte van de dollar sinds midden 2014 kan de import van tomaten ook minder concurreren, zei hij.
Eén van de andere grote groentenproducenten is Ruslands op een na grootste levensmiddelendistributeur Magnit met een complex van 84 hectare.
Volgens vicepremier Arkady Dvorkovich, die verantwoordelijk is voor de landbouwsector, steunt de overheid de inspanningen volledig om de binnenlandse markt te stabiliseren. Maar met zoveel tomatenproductie op privé-percelen zal de import op korte termijn belangrijk blijven, zei hij.
Voor Turkije is het plan geen goede zaak. Maar liefst 70% van de tomatenexport van het land ging in 2015 naar Rusland met een verdienste van 259 miljoen dollar voor de Turkse telers, volgens Turkse statistieken. Toen het verbod intrad werd de meeste export overgenomen door Marokko, Azerbeidzjan en Wit-Rusland. Ankara stelde in mei voor dat Moskou het verbod buiten het belangrijkste seizoen opheft. Gevraagd om een reactie zei Dvorkovich dat het zou kunnen werken, maar alleen voor de lokale productie van tomatenpasta of sappen.
Bron: reuters.com