ABN AMRO Food prognose:
Diversicatie en innovatie in AGF-branche slaat aan
Het eetgedrag van consumenten verandert snel en is steeds lastiger te voorspellen. We zijn flexitariër, vegetariër en klimatariër, maar eten ook wel heel graag nog een echte hamburger. We zoeken steeds exotischere superfoods, maar letten ook goed op de herkomst van de producten die we eten. Verder gaan de eenpersoonshuishoudens een nog grotere rol spelen in het bepalen van wat er in de supermarktschappen ligt, vooral qua producten die inspelen op de gemakbehoefte. Het aantal eenpersoonshuishoudens is de afgelopen 10 jaar met 20% gestegen. Naar verwachting zal dit aantal toenemen en zal met name het aantal alleenstaanden in de oudere leeftijdsgroep zal flink stijgen. Maar aan het andere kant van het spectrum zijn de millennials of de boomrang generatie die thuis woont en ook relatief veel te spenderen heeft. "De" consument is dus moeilijker te definiëren.
Bron: GFK/ABN AMRO
Uit onderzoek van ABN AMRO in samenwerking met GFK blijkt consumenten meer zijn gaan letten op de herkomst van hun eten. Met name de oudere generatie let er op waar hun eten vandaan komt.
Consumenten besteedden meer aan voeding in 2016
In 2016 werd er per huishouden circa EUR 3.700 aan voeding uitgegeven: een stijging van 3%. De stijging was zowel aan een volumestijging als aan een prijsstijging te danken. Met name groenten en fruit stegen in prijs: respectievelijk 4,3% en 4,5%. Ook vorig jaar stegen deze categorieën het sterkst. De groenten- en fruitprijzen zijn volatieler dan andere prijzen. Dat komt doordat deze prijzen sterk aanbodsgedreven zijn en afhankelijk van het weer. Zo heeft het koude weer in Spanje eind 2016 voor een flinke prijsstijging gezorgd voor een aantal groentensoorten.
De consumentenbestedingen komen met name via de traditionele supermarkten, speciaalzaken en online bezorgdiensten terecht bij de groothandels en de voedingsmiddelenindustrie. Opvallend is dat met name de omzet buitenshuis stijgt. Voor het tweede jaar op rij steeg die omzet namelijk harder dan de omzet binnenshuis. We verwachten dat de groei van buitenshuis doorzet: consumenten zijn meer onderweg, hebben meer geld te besteden en eten vaker in restaurants. Hiervan profiteren natuurlijk de restaurants, maar ook de pompshops en cateraars. Daarnaast liggen er ook kansen voor de groothandel en de industrie om de traditionele keten over te slaan en direct aan de consument te leveren. Met name kleinere fabrikanten (start-ups) grijpen deze kans door authentieke en vaak eerlijke/duurzame producten online aan te bieden of via speciaalzaken te verkopen.
Omzetstijging voor groothandels in Food
De groothandels in voedingsmiddelen boekten een omzetstijging van 2% in 2016. De verschillen tussen de type groothandels zijn echter groot. Zo daalde de omzet van de groothandel in zuivel met 6%. Een belangrijk deel hiervan heeft met de gedaalde prijs te maken. De groothandel in AGF daarentegen boekte de sterkste stijging met 7%. Dit was onder meer te danken aan de toename van de vraag uit het buitenland. De export van groenten en fruit steeg in 2016 met 9%.
Vooral groei van buitenlandse omzet voor foodproducenten
De productie van de voedingsmiddelensector steeg met 4% in 2016. Het is het vierde jaar op rij dat de voedingsmiddelensector een productiestijging liet zien. De foodproducenten hebben het daarmee beter gedaan, dan de gehele industrie, die een productiegroei van 3% liet zien. Ook de omzet van de voedingsmiddelensector is gestegen; zij het op een fors lager niveau dan de productie. De totale omzet van de voedingsmiddelensector steeg met een half procent in 2016. De binnenlandse omzet daalde, maar door een toename van de buitenlandse omzet steeg de totale omzet nog wel. De afgelopen jaren heeft de buitenlandse omzet het structureel beter gedaan dan de binnenlandse omzet: in vijf jaar tijd is de omzet in het buitenland met 13% toegenomen tegenover een toename van 0,5% voor de binnenlandse omzet.
Export gegroeid, maar uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk gedaald
Binnen Europa zijn Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk de belangrijkste afzetmarkten voor de sector Food. Duitsland is verreweg de belangrijkste afzetmarkt: de grootte van het land (80 mln inwoners) en de nabijheid maakt het een belangrijke afzetmarkt voor Nederland. Het Verenigd Koninkrijk volgt op de derde plek en is goed voor 10% van de totale exportwaarde van voedingsmiddelen. Vorig jaar was de verwachting dat door de uitkomsten van het Brexit-referendum de export naar het Verenigd Koninkrijk zou afnemen: het Britse pond zou met ongekende snelheid dalen na het Brexit-nieuws en de verwachting was aanvankelijk dat het consumentenvertrouwen en daarmee ook de bestedingen sterk zouden teruglopen. Per saldo zou dit een grote impact hebben op de export naar het Verenigd Koninkrijk. Het gedaalde pond had zeker wel invloed op de export naar het Verenigd Koninkrijk, maar de consumentenbestedingen in het Verenigd Koninkrijk bleven op peil en ook het vertrouwen hield stand. De GBP daalde in de tweede helft van 2016 naar een dieptepunt van GBP 1,10 (voor Brexit was dit GBP 1,32) maar steeg daarna weer om op een wat hoger niveau te stabiliseren. Het lagere pond zorgde ervoor dat goederen uit de EU duurder werden en dat zorgde voor een daling van de vraag. De export naar het VK daalde uiteindelijk minder hard dan verwacht.
Ook in 2017 nog geen last van Brexit
Voor 2017 geldt dat ABN AMRO geen daling verwacht voor de economie van het Verenigd Koninkrijk. De groei ligt in 2017 en 2018 lager dan in 2016, maar van een recessie zal geen sprake zijn. Voor het pond verwacht ABN AMRO in 2017 een stabilisering, maar als in 2018 de gevolgen van een Brexit duidelijker worden, zal het pond naar verwachting weer dalen.Of en in welke mate de Brexit invloed heeft op de export van voedingsmiddelen naar het VK is van verschillende factoren afhankelijk. Allereerst natuurlijk het pond, maar ook de consumentenbestedingen in het VK en ten slotte het verloop van de onderhandelingen. Vooralsnog gaan we uit van een softe Brexit, waarbij de onderhandelingen relatief soepel verlopen en de verhoudingen tussen de EU en het VK positief blijven. Dit betekent dat de invloed van een Brexit voor 2017 beperkt zal zijn, maar in 2018 zullen de mogelijke gevolgen duidelijker zichtbaar worden. Minstens zo belangrijk als de Brexit zijn de verkiezingen in Duitsland en Frankrijk. De Duitse economie staat er goed voor: de werkloosheid is gedaald en de consumentenbestedingen nemen toe. Vorig jaar was een goed jaar voor onze oosterburen: ze behaalden de hoogste economische groei in vijf jaar.
ABN AMRO verwacht voor 2017 en 2018 verdere groei voor Duitsland. De werkloosheid daalt naar verwachting verder en de consumentenbestedingen nemen toe. Wel zijn grote hervormingen aan de Duitse economie uitgebleven, waardoor de vraag ontstaat wat er gaat gebeuren na de Duitse federale verkiezingen in september dit jaar.
De Franse economie groeide in 2016 met 1,1%. De relatief hoge werkloosheid in Frankrijk zorgt ervoor dat er nauwelijks sprake was van stijgende lonen. Hierdoor blijft de Franse economie wat achter ten opzichte van een aantal andere landen in Europa. De Franse verkiezingen zullen spannend worden: de rechts-populistische Front National is populair in de peilingen. Zij pleiten voor het uittreden uit de EU. Indien zij de grootste partij worden, kan dit verregaande gevolgen hebben voor de Franse en Europese economie en natuurlijk ook voor de export van Nederland. De kans dat dit gaat gebeuren is vooralsnog klein. In ons basisscenario gaan we uit van een groei van 1,5% dit jaar voor Frankrijk. In Nederland nemen de consumentenbestedingen verder toe.
De economische verwachtingen voor 2017 zijn positief: de werkloosheid neemt verder af, de lonen nemen toe en de consumentenbestedingen laten een stijgende lijn zien. Hierdoor nemen de uitgaven aan voeding dit jaar verder toe en zullen uitkomen op gemiddeld 3%. Dit is in lijn met de lange termijn groei. Niet alleen de consumentenbestedingen in Nederland hebben invloed op de omzet van de Foodsector, het is ook belangrijk hoe de afzetprijzen zich ontwikkelen, maar zeker ook wat de trends en ontwikkelingen in de onderliggende branches zijn.
Foodsector: hogere omzet in 2017
Per saldo verwacht ABN AMRO een omzetgroei van 1,5% in 2017 voor de voedingsmiddelensector. Voor de groothandel in food ligt de omzetgroei naar verwachting hoger (2%). De populariteit van het Nederlandse product en de BBP-groei in de EU zijn aanjagers van de omzetgroei in groothandel food. Zij zijn immers erg afhankelijk van de export.
Bron: ABN AMRO