Verslag studiereis Horti-Consult International 7-12 november
Op bezoek bij tuinders in Azerbeidzjan
Groentenmarkt
De reis begon op zondagochtend met onder meer een bezoek aan groentenmarkt Meyvali. Het is er erg druk en op het moment dat wij een foto willen maken wordt ons duidelijk gemaakt dat dit niet de bedoeling is. Het fruit en de groenten worden prachtig gepresenteerd. Het valt vooral op dat de midi komkommer in plastic zakken van 10 kg worden aangeboden. Alles is recht gelegd en presenteert heel netjes. De tomaten zijn van mooie kwaliteit en worden altijd netjes gepresenteerd. Trostomaten zijn er bijna niet. Wel worden de pink tomaten volop aangeboden.
Op bezoek bij tuinders
Op maandag gaan we de tuinders bezoeken al is het vandaag voor de Azerbeidzjanen wel een feestdag. Dag van de nationale vlag. Na 30 minuten rijden zien we een totaal andere wereld. Hier geen invloed meer van oliedollars maar gewoon arme mensen met nederige huisjes.
Komkommerplantjes
Het eerste bezochte bedrijf is plantenkweker, Mazahir. Hier worden per jaar 15 miljoen buitenplanten en 20 miljoen planten voor kassen geteeld op 2 ha kassen. Momenteel is er crisis, omdat er weinig export is naar Rusland.
Komkommerplantjes
Nu zijn tomaten erg goedkoop, namelijk 1 dollar per kg. Dit was 5 jaar geleden op deze tijd nog 5 dollar per kg. Dit komt omdat de roebel 35 procent gedevalueerd is. Er worden alleen kleine plantjes geteeld. Er is een pad en fan installatie aanwezig en hierdoor hebben ze een mooie plant af kunnen leveren in de zomer. Een komkommerplantje kost nu 12 cent (150 op tray), 16 cent (96 op tray), of 8 cent (216 op tray). De planten worden nu afgeleverd op 30 dagen.
Witte vlieg
De planten worden elke week gespoten met koper. Witte vlieg is het grote probleem in Azerbeidzjan. De plantenkweker doet er alles aan om ze buiten te houden door afgazen en verder alles gesloten te houden. TYLCV of Yellowleaf virus is nu ook een groot probleem, en daardoor wordt er nu veel gekozen voor resistente rassen.
Alles wordt gekiemd in de kiemcel. Tomaten 3 dagen op 25 graden Celsius. Kolen op 18 graden. De plantenkweker heeft tevens interesse om belichting aan te leggen. Hij heeft vragen of Son-T of LED het beste is. Wij verwachten toch een beter rendement van Son-T omdat LED nog te duur is.
De tomatenplanten zijn nu 31 dagen
Rendement
Ze zijn erg geïnteresseerd hoe het mogelijk is dat de tuinders hier maar 25-30 kg per m2 halen terwijl wij in Nederland 60 tot 90 kg per m2 realiseren. De hete zomer is een groot probleem om een hoge jaarproductie te halen, maar ook de korte daglengte. Ook de hoge nachttemperaturen zijn een probleem. Dus zouden ze kassen op hogere gebieden moeten bouwen om zomerproductie mogelijk te maken. Luchtbevochtiging werkt hier niet omdat de luchtvochtigheid te hoog is in de zomer.
Tomatenkweker
Het volgende bedrijf is een tomatenkweker van 40.000 m2: Kurdahani Mehemmedi. Er staat een proef van Rijk Zwaan met het nieuwe ras 72-720 (internal red). Het ras valt op wat betreft kleur en smaak. Dit wordt erg belangrijk gevonden. De productie is ook nog een beetje hoger. Er zit Tuta absoluta in de kas, alsook TYLCV in het gewas. Het gewas is te zwak, maar de kwaliteit is erg mooi. De kas is niet afgegaasd. Ridomil mag ruim toegepast worden. Er wordt niks gesnoeid. De nieuwe rassen moeten TYLCV en valse meeldauw resistent zijn. Er wordt eigenlijk te weinig gestookt en er wordt ook geen CO2 gegeven.
Grow group: vleestomaten
Op dinsdag komen we, na een rit van een uur, over prachtige snelwegen via een zandweg door de olievelden aan bij ons volgende adres: Grow group van Azerbeidzjan. We kregen een rondleiding van Jamal. Voor vleestomaat teelden ze het ras Mahitos RZ, Endeavour RZ.
Mooi verpakte vleestomaten
Er is het laatste jaar geplant in januari, en de laatste oogst was in juli. Productie 25 kg. Ze hopen met de herfstteelt die er nu staat 10 kg te realiseren. Door het te warme weer was de kwaliteit op het einde niet goed. Het bedrijf is gestart in 2011. Inmiddels hebben ze 6,3 ha onder plastic folie met hightech.
April en mei zijn de beste maanden wat betreft omzet. Op dit moment zijn de tomaten rond 1 euro per kg. Dit is te weinig, ze zouden nu 1,40 per kg moeten zijn. De gemiddelde opbrengstprijs over het jaar is 1 euro per kg. De kleinere tomaten brengen 3 euro per kg op. Deze zijn zo'n 10-20 gram los geoogst.
Rassenproeven
Er staan hier alle rassenproeven van Rijk Zwaan. Alle planten zijn te zwaar gespoten met groeiremmer. Brioso staat er ook in de proef en ziet er goed uit. Voor witte vlieg wordt Nesidicoris ingezet. Ze eten soms wel in de kop van de plant. Vooral als het warmer wordt. Er wordt tussengeplant in december. Het gemiddelde licht is in december 400 Joules en januari 600 Joules per dag. Dit is te weinig om in die tijd te tussenplanten.
Azesun Green Tech
Dan volgt een bezoek aan Azesun Green Tech, het grootste bedrijf in Azerbeidzjan: 30 ha glas waarvan 2 ha plantenkwekerij. Er worden tomaat, paprika, aubergines, komkommers en sla geteeld. Het grootste probleem in het water is te hoog B en te hoog Na. Hiervoor gebruiken ze wel osmosesystemen en grote zandfilters maar het blijft een probleem. Het water wordt ontsmet met UV. De grote klimaatschommelingen worden ook als probleem gezien. Ze zien ook nog veel toekomst in de verschillende soorten kruiden en types sla op water.
Afgelopen jaar hebben we ze in mei grote problemen gehad met neusrot in de tomaten. Dit heeft veel productie gekost. De voornaamste oorzaak is de te hoge nachttemperaturen in deze maanden. Ze willen wel graag gaan leren enten in de eigen plantenkwekerij. Het is nog nieuw voor hun, en daarom wordt er nog getwijfeld. Zeker als ze een jaarrondteelt willen maken zullen ze deze stap moeten maken.
De hoogste kwaliteit trostomaten in Azerbeidzjan
Hier wordt als substraat alles kokos gebruikt. De insecten worden veelal met succes biologisch bestreden. Voor de witte vlieg wordt er nu Nesidicorus ingezet waardoor er geen problemen meer zijn met witte vlieg. Dit beest geeft wel te veel schade aan de planten.
Voor de slateelt hebben ze een pad-fan systeem en een bevochtigingssysteem alsook een scherm gekocht. Dit om in de zomer slaproductie mogelijk te maken. Ze zien ook nog veel toekomst in de verschillende soorten kruiden en types sla op water.
Suleiman
Na 4 dagen regen en erg donker weer zien we op woensdag voor het eerst de zon in Azerbeidzjan. Het eerste adres wat we bezoeken is Suleiman. Deze plantenkweker en teler teelt komkommerplanten, tomatenplanten en bloemen. Met de bloemen wil hij stoppen omdat er geen markt meer voor is, omdat de overheid door de lage olieprijzen minder bloemen bestelt.
Het zelf bedachte luchtingssysteem in de kas van Suleiman
Na een lange rit over slechte wegen komen we op het teeltbedrijf van Suleiman. Hier staan ongestookte tomaten. Zo lang doorgaan zonder verwarming geeft te veel problemen. Vooral Cladosporium geeft erg veel problemen. Nu gaat hij verwarmingsbuizen aanleggen. In totaal is het bedrijf na nieuwbouw hier 7 ha. Asera Azerbeidzjan is de bouwer van de nieuwe van 5 ha. Deze kas met folie is een investering van 70 euro per m2 incl. verwarming en watergeefsysteem. Het gas is nu 7 dollar cent per m3. Hij gaat nog in de grond telen. Hij is bang om op substraat te gaan telen omdat er te weinig kennis is van de voeding in Azerbeidzjan.
Ecoprod: jaarrond tomaten
Het volgende bezoek is bij Ecoprod. Op dit bedrijf staat een jaarrondteelt van tomaten. Er is geplant in februari, en begin oktober is de kop er uit gehaald.
De productie tot nu is 35 kg per m2. Het ras is Torrero van Monsanto. Het is een hightech plastic kas. Om de zomer door te komen is er Redusol op het dek gezet. Er is reduclean gebruikt om het krijt eraf te halen. Er is geplant op 2,5 planten per m2. In het voorjaar is er steeds op 3 gesnoeid en in de zomer op 2 tomaten per tros. In het najaar weer op 3. Er hangt nog ongeveer 5 kg per m2 zodat de totaalproductie op 40 kg uitkomt. De grootste problemen zijn spint, witte vlieg en meeldauw. Er is in de zomer ook veel neusrot geweest. Het druppelwater was in de zomer 35 C. Er is wel een vernevelingssysteem aanwezig. De kas is helemaal afgegaasd. Het gewas staat er goed bij. Een verbetering zou zeker zijn als er geënt zou worden. Het nieuwe ras Taymyr RZ heeft goed voldaan en heeft een heel mooie kwaliteit.
Sla voor McDonald's
Vervolgens werd A-Agro bezocht: een van de grootste slatelers van de Kaukasus, die ook sla levert aan McDonald's. Er wordt ook veel verpakt op het bedrijf. Ze telen 20% van alle sla die geconsumeerd wordt in Azerbeidzjan. De rest wordt veelal geïmporteerd. In de winter zijn er veel problemen met ziekten. Vooral in de maand november wordt de sla rot. Om de oorzaak hiervan precies te weten moeten er planten onderzocht worden. De grond waarop geteeld wordt is klei, al is er wat zandiger grond van 150 km verder opgebracht. Deze grond is er opgebracht om de grond doorlatender te maken.
Conclusie
Het was een prachtige reis en hebben de mogelijkheden en problemen van Azerbeidzjan goed onder ogen gekregen. Door de donkere winter is het bijna niet mogelijk om een jaarrond teelt te maken die in augustus start en eindigt in juni of juli. Tevens is het bijna onmogelijk om het gewas door de hete zomer te krijgen zonder veel problemen. De zomerprijzen zijn bovendien laag. De beste mogelijkheid lijkt ons om een jaarrond teelt te maken door bij te belichten in de winter. Dit geldt voor alle vruchtgroenten.
Misschien zal hier een belichtingsinstallatie van 9000 lux voldoende zijn omdat de lichtintensiteit toch wel hoger is dan in Nederland. Als er niet belicht gaat worden, zal er meer gesnoeid moeten worden in het najaar om kracht over te houden in de winter.
Wij denken dat het wel mogelijk moet zijn en een exclusief product te gaan telen voor het rijkere publiek in Azerbeidzjan. Deze kans laten ze wel liggen.
Verder willen wij Sergei Vasylevskyy en Natig Fataliyev van RijkZwaan, maar ook het bedrijf RijkZwaan/Arnold Reijers hartelijk bedanken dat zij een zo leerzaam en leerrijk programma voor ons geregeld hebben.
Voor meer informatie:
Gilbert Heijens
Horti-Consult International
[email protected]
www.horti-consult.nl
