Wageningen UR Glastuinbouw nam in de locatie Bleiswijk de organisatie op zich van een kennismiddag over algenteelt in de glastuinbouw. Tijdens de middag kwamen onder andere de resultaten aan bod uit het onderzoek naar algenteelt in de glastuinbouw dat Wageningen UR Glastuinbouw de afgelopen drie jaar heeft uitgevoerd, samen met telers, toeleveranciers en met financiële ondersteuning van het Ministerie van Economische Zaken, het Productschap Tuinbouw en diverse bedrijven.
"Algen vormen een interessant gewas," aldus onderzoeker Wim Voogt. "Ze groeien niet alleen snel, maar zijn ook makkelijk te kweken. Ze produceren stoffen (ook een soort biodiesel) waarmee de hele wereld al veel jaren bezig is. Maar op dit moment gaat daar nog meer energie in dan er uit komt.
Wij onderzoeken nu algen die interessante stoffen als bijvoorbeeld vetzuur, kleurstof of andere voedingssupplementen maken." Van de kant van telers kwam de vraag of zij de algen zouden kunnen gaan telen.
"Enkele jaren geleden is een proef gestart met algenteelt onder de tomatenteelt. Projectleider Silke Hemming maakte berekeningen en kwam tot de conclusie dat er onder in de kas te weinig licht beschikbaar was en er een te matige groei van algen plaatsvond. De algen blijken alleen goed te telen als er geen ander gewas in de kas staat. Dat was de conclusie uit het eerste onderzoek."
Bioreactoren
In een proefopstellingen werden vervolgens ruim een jaar geleden in Bleiswijk zes bioreactoren geplaatst, waarna men kon gaan experimenteren."Aan de bioreactor werd een lange doorzichtige buis bevestigd die volop licht binnenlaat. Vervolgens worden continu water, CO2 en voeding rondgepompt met daarin een 'soep' van algen. Die CO2 en voeding nemen ze op waardoor ze zowel groeien als delen en stoffen produceren. Maar ook veel licht blijft van groot belang, want dat hebben ze nodig!" De doorzichtige buis is een gesloten systeem waarin geen contact met de buitenlucht voorkomt of contact met andere organismen. Er is een monocultuur mogelijk.
Soort
Er bestaan naar schatting ruim 500.000 algensoorten. Overal waar licht en wat vocht aanwezig is, groeien algen."Wij telen hier één bepaald soort: de Chlorella, eenvoudig en makkelijk te telen. Ons doel is het product te maximaliseren en te kijken onder welke omstandigheden dat kan gebeuren. We gaan nu de tweede fase van dit project in met andere algen die een bepaalde stof opleveren." Blijft de vraag: waarom hier of elders in kassen telen? "Waarom niet in van nature warme, zonnige en lichte landen? Wel, de Nederlandse kas is een ideale zonnecollector, waarbij energie als licht en warmte gratis wordt geleverd. In een gesloten kas kunnen we in een groot deel van het jaar alle warmte bij de algen binnen houden in tegenstelling tot de gewone teelten. Dan moet er geventileerd worden om heet vocht kwijt te raken. De Nederlandse telers zijn al vele jaren bekend met het monitoren en sturen van de groei. Bovendien hebben ze alle voorzieningen al in hun bedrijf. Dat werd al aangebracht vanaf het moment dat substraat z'n intrede deed. Blijft echter overeind dat zowel de kas als de arbeid hier duurder zijn en we minder licht hebben in landen als Spanje en Marokko. Dus moeten we zoeken naar producten die hier geteeld gaan worden: de moeilijke algen!"
Teelt
Zo'n moeilijke alg – de soort Haematococcus – levert de kleurstof astaxantine. Die zorgt onder andere voor de roze kleur van zowel zalm als flamingo's. "Aan de basis van de keten in de zee staat de alg, die een bepaalde kleurstof maakt en die doorgeeft aan plankton. Vervolgens gaat het door naar kleine zeediertjes en naar vissen. Op dit moment is ruim 40% kweekvis en dat aantal is groeiende. In het visvoer van die kweekvis moet die kleurstof zitten en daarvoor kun je de algen kweken. Dat wordt al op grote schaal gedaan en wij denken het rendabel te kunnen. De algen, die momenteel gebruikt worden voor visvoer, komen (wereldwijd) nu meestal van buiten. We zijn de eersten in Nederland die de alg in een kas gaan telen.Hierin werken we nauw samen met een aantal telers en partijen uit de hele keten. Nu al zijn er enkele telers die met algenteelt begonnen zijn, maar ze bevinden zich nog in de beginfase. Het nieuwe project gaat twee jaar duren. Het zal – zo voorzien wij – net zo gaan als in de tomatenteelt. De ontwikkeling zal stap voor stap gaan."
Uniek
"De Nederlandse glastuinbouw heeft een unieke positie door de uitgebreide ervaring in het sturen van teeltcondities - bijvoorbeeld door klimaatregeling, CO2 dosering, water- en nutriënten voorziening – om hoogwaardige producten te leveren. Daarnaast heeft de sector uitgebreide ervaring met de productie van voedingsmiddelen, het organiseren van logistiek en afzet en het voldoen aan kwaliteitseisen. Het ligt voor de hand om deze ervaring te benutten voor de teelt van algen en hiermee nieuwe duurzame producten te leveren en voor de biobased economy." Gaat algenteelt de teelt van komkommers en tomaten vervangen? "Die kans is heel klein. Sowieso moet nog blijken of het economisch kan.Onze berekeningen laten zien dat het zeker rendabel is, maar er staan enorme investeringen tegenover. Dat kan niet elk bedrijf zich permitteren.
Ook is onzeker hoe de prijsontwikkeling van algen en algenproducten zich in de toekomst zal ontwikkelen. Lange termijn voorspelling is daarom erg moeilijk. Wel denken we dat algenteelt een positie kan gaan innemen náást de andere gewassen in de glastuinbouw."
Bron: Heraut