Tholen - "We zien kansen voor meer afzet van zachtfruit," zegt Leo Klaassen, General Manager van de Limax-vestiging in Polen. Waar Limax zich in Nederland bezighoudt met de teelt en afzet van champignons, teelt en vermarkt de Poolse vestiging daarnaast ook zachtfruit. "Er is nog een hele grote markt die bij ons naast de deur ligt: Duitsland. Daar doen we nog vrij weinig, dus daar liggen opties."
Andere exportmarkten zijn Denemarken, Zweden, Finland, Tsjechische Republiek en de Baltische Staten. Naast jaarrond levering, geeft Leo aan dat er ook tijdens het lokale groeiseizoen ondanks de voorkeur voor lokaal geteeld zachtfruit, een vaste klantenkring is. "Vaak is het lokale zachtfruitareaal klein, het groeiseizoen maar kort, of retailers willen een breder en lager geprijsd assortiment bieden dan alleen het lokale product," duidt hij de vraag naar aardbeien, frambozen en blauwe bessen.
Minder ontwikkelde vraag in de Poolse markt
En hoewel het zeker niet de hoofdmarkt is voor Limax, merkt Leo dat er ook op de lokale Poolse markt steeds meer vraag naar kwalitatief zachtfruit begint te komen. Al ziet hij dat er daar nog wel wat hobbels te nemen zijn. Zo legt hij uit dat de Poolse consument gewend is aan traditioneel lokaal zachtfruit, waarbij er minder aandacht is voor optimale teelt- en bewaaromstandigheden.
"Wij telen voor een beter segment en de vraag naar premiumzachtfruit is in Polen nog minder ontwikkeld dan in de meeste andere Europese landen. En dat is al helemaal het geval tijdens het Poolse seizoen. Maar de laatste jaren zien we, naast onze positie in het importseizoen, zeker dat we voor onze eigen teelt ook hier in Polen beter voet aan de grond krijgen."
Teelt duurder, risico's groter
Wel verwacht Leo dat het bewustzijn van de Poolse consument op dat vlak zal veranderen en dat sluit aan bij de ontwikkeling dat de versmarkt steeds belangrijker wordt. Hij ziet dat het een beweging van minder buitenteelt naar meer bedekte teelt van met name frambozen en aardbeien met zich meebrengt. "Het is steeds moeilijker om de buitenteelt goed te doen. De risico's worden groter en de teelt steeds duurder."
Een ander voordeel van de bedekte teelt is dat deze op stellingen plaatsvindt. Hiervan geeft Leo aan dat dat een rol speelt bij de - ook in Polen moeizame - invulling van arbeid. "Medewerkers plukken liever staand dan op de knieën en het is ook efficiënter."
Gelijkmatige arbeidsbezetting
Leo geeft aan dat de werkloosheid in Polen laag is en zeker in het westen – waar Limax is gevestigd – vrijwel nihil is, waardoor het lastig is om teelt- en oogstmedewerkers aan te trekken. "We merken wel dat de Poolse economie, net als andere economieën, wat terugloopt, waardoor het in theorie iets makkelijker zou moeten zijn om personeel te vinden, al merken we dat in de praktijk nog niet."
Het is de reden dat Limax inzet op een meer gelijkmatige arbeidsbezetting waardoor het mogelijk wordt om meer mensen in vaste dienst te nemen. "Je zult altijd arbeidspieken hebben, maar die proberen we zoveel mogelijk te vermijden door een meer gelijkmatige werkverdeling na te streven."
Rassenkeuze
Naast het spreiden van de aanplant van zachtfruit, is het zorgvuldig selecteren van de zachtfruitrassen één van de aspecten die helpen bij het vermijden van een arbeidspiek tijdens de oogst, laat Leo weten. "Vanaf volgend jaar planten we bijvoorbeeld geen Elsanta-aardbeien voor de doorteelt meer aan, maar alleen doordragers. Daarmee voorkom je een grote arbeidspiek in begin juni en midden augustus."
Een andere focus bij de rassenselectie is kwaliteit, merkt Leo op. "We kiezen rassen niet alleen maar vanwege de hoge productie en daarmee een lagere kostprijs; ook aspecten als houdbaarheid en kwaliteit spelen een rol. De transittijd naar veel van onze afnemers is wat langer, dus daarvoor moeten we vooral een goed product telen en het fruit juist behandelen. Daarnaast houden we rekening met de wensen van de klant. De rassenkeuze hangt erg nauw samen met de markten die we bedienen."
Maximale omvang
Overigens is de krapte op de arbeidsmarkt één van de redenen dat Limax op de huidige zachtfruit-teeltlocatie geen uitbreiding meer zoekt. "Ieder teeltbedrijf heeft een maximale omvang, anders is het op één plek niet meer te beheersen." Hetgeen trouwens niet inhoudt dat Limax niet openstaat voor het opzetten van nog een nieuwe teeltlocatie in Polen. "Ik geloof wel dat er daarvoor voldoende mogelijkheden zijn."
Daarnaast zoekt Limax groei door het aangaan van samenwerkingsverbanden met Poolse telers en het maximaal benutten van het nieuwe pakstation dat sinds 2022 operationeel is en nog ruimte biedt voor uitbreiding. "Dat is ook een optie, want niet alle telers hebben het verkoopapparaat of de benodigde verpakkingsmachines."
En ook daar ziet Leo dat de invulling van arbeid een rol speelt. "Voor een modern verpakkingsbedrijf volstaat het niet om alleen in het seizoen zo'n acht weken te draaien. Omdat het technisch allemaal vrij ingewikkeld is, heb je opgeleide medewerkers nodig en die kun je alleen aantrekken als je jaarrond draait. Daarnaast is het niet rendabel om verpakkingslijnen twee maanden per jaar te gebruiken; de afschrijving gaat gewoon door," besluit Leo.
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Limax 
Tel: + 31 77 3 999 660
[email protected]
www.limax.nl