Tholen - Via een videoverbinding zien we de grond waar een ziekenhuis moet komen, het zaaien van groenten, het verpakken van jonge planten en mannen die met karren vol jonge, opgekweekte planten lopen klaar om naar lokale telers te gaan. De online rondleiding krijgen we van Joshua Mugendi van GrowPact in Kitale. In de Keniaanse plaats is met succes een project opgezet gericht op lokale teelt in opkomende economieën. Het gaat om een 'proof of concept' van een idee van een Nederlandse tuinbouwondernemer.
Inmiddels is het project die proof-of-concept-status eigenlijk wel voorbij, kunnen we gedurende ons gesprek met Joshua concluderen. Hij werkte als onderzoeker bij het International Institute of Tropical Agriculture voordat hij aan het ondernemersavontuur begon. "Tuinbouw was hier niet populair."
Inmiddels is dat wel anders. "De tuinbouw groeit hier hard, ook vanwege het besef dat Kenia erg afhankelijk was van import van bijvoorbeeld tomaten. De gemiddelde consumptie van tomaten ligt hier op 2 tot 3 per persoon per dag, maar we telen er nog maar weinig zelf."
Mercy en Joshua Mugendi
Revolutionair concept
Samen met zijn vrouw Mercy zette Joshua in 2015 een plantenkwekerij op gericht op de steviaplant, bekend van de zoete bladeren die ingezet worden als suikervervanger. "Ons leveringscontract werd echter gecancelled voordat we goed en wel begonnen waren. Toen waren we al ons spaargeld kwijt."
Rond die tijd ontmoette Joshua de Nederlanderse ondernemer, die zelf niet graag in de schijnwerpers staat maar die door Joshua in het gesprek wel meermaals geroemd wordt. "Hij vertelde over een concept dat echt revolutionair was voor tuinbouw in opkomende economieën. Het was een turnkey concept, wij noemden het de green toolbox."
Het allereerste idee was om die toolbox in Afrika te gaan verkopen. Joshua en Mercy bezochten Nederland om dat te bespreken. Terug in Afrika ontstond al snel het besef dat, hoe revolutionair en goed uitgedacht ook, de lokale markt er nog niet klaar voor bleek. "Mensen vonden het concept voor hun situatie nog te duur."
Om te kunnen groeien heeft GrowPact veel werk gemaakt van lokale zichtbaarheid middels mediaoptredens en ook open field days op de kwekerij in Kitale.
Gat in de markt
Overtuigd van hoe goed het GrowPact-concept was besloot men om zelf een project op te zetten, dat als proof of concept moest gaan dienen. "We ontdekten dat er een gat in de markt was. Grotere professionele telers werden door een bestaande plantenkweker wel beleverd, maar de kleine, kwetsbare teler had slecht toegang tot goed plantmateriaal."
In 2017 werd de plantenkwekerij opgezet met de inhoud van twee zeecontainers. Alles om een plantenkwekerij te starten zat erin. In 2018 was het project operationeel. "We merkten toen we eenmaal begonnen waren dat het ook aan kennis over de teelt ontbrak. Het resultaat was de oprichting van de GrowPact Academy naast de plantenkwekerij."
Opleiden
In samenwerking met een Nederlandse veredelaar werd een demo opgezet. Inmiddels is die demo geïntegreerd in het geprofessionaliseerde concept en is sprake van 'mobile demo farms'. "We produceren 3 tot 4 miljoen planten per maand en zijn in 7 jaar tijd gegroeid van 1500 vierkante meter productieareaal naar 8000 vierkante meter."
Het zijn echter niet de vierkante meters die belangrijk zijn, benadrukt Joshua. "Alles draait om het goed en duurzaam benutten van elke meter grond. Daarvoor zetten we moderne technieken in, sinds zes maanden ook weefselkwek. We nemen de mensen hier mee in alle stappen die we zetten. Het begeleiden en opleiden van lokale mensen hoort echt bij het concept."
In 2022 is er een compleet weefselkweeklaboratorium gebouwd. Hier produceert men virusvrij plantmateriaal zoals bananen, zoete aardappel en consumptieaardappelen.
Post harvest management
De komst van weefselkweeklaboratorium is een van de laatste groeistappen van GrowPact in Kitale. "We produceren er virusvrij plantmateriaal van inmiddels vijf gewassen, waaronder verschillende soorten bananen, zoete aardappel en consumptieaardappelen." Een zesde gewas zit eraan te komen. "We zijn met de introductie van papaya bezig. Hiervoor zijn we net als voor de andere gewassen protocollen aan het ontwikkelen."
Gemis aan goed uitgangsmateriaal is een bottleneck voor groei van de Keniaanse tuinbouw. Een tweede bottleneck was gebrek aan kennis, geeft Joshua aan. Met GrowPact, een concept dat is uitgegroeid tot meerdere takken die eventueel ook los te kopiëren zijn, pakt men in Kitale die uitdagingen aan. Een derde uitdaging ziet Joshua ook nog. "Op het gebied van post harvest management is nog veel winst te behalen. Denk aan koeling, het beperken van bederf na productie, maar ook aan het goed organiseren van de keten voor een optimale afzet, farm to fork."
GrowPact Kitale heeft een Farmer Management Systeem opgezet om data te verzamelen voor en over klanten. Kennis van klantwensen is cruciaal. Dat zit soms in ogenschijnlijk simpele zaken als hoeveel planten telers in een tray willen hebben, deelt Joshua. "Wij werken met 162 gaatjes in een tray, maar telers in de stad Embu, hier in de buurt, werken met 424 gaatjes."
Aanpassen aan lokale vraag en omstandigheden
Toen ze in Kitale begonnen konden ze niet bevroeden welke uitdagingen ze onderweg allemaal tegen zouden komen. Nu het concept klaar is om te verspreiden naar andere regio's is dan ook de vraag wat Joshua andere ondernemers wil adviseren. "Denk in lokale samenwerkingen om samen lokale problemen op te lossen", is zijn advies aan ondernemers die willen beginnen in andere regio's. Hij geeft een voorbeeld: "Onze eerste kas was een Nederlandse kas. Na enkele maanden merkten we dat die kas niet geschikt was voor temperaturen tot veertig graden Celsius. Die zijn hier heel normaal. De kassen hebben we sindsdien op onze omstandigheden aangepast."
Als we Joshua spreken is recent een nieuwe kas in productie gegaan voor productie van aardbeienzaad. Het gaat om een pilot voor een Nederlands veredelingsbedrijf. "Ook hier kwamen we er weer achter dat we goed naar de lokale situatie moeten kijken. Toen ik lokaal advies erbij vroeg, omdat we geen ervaring met aardbei hebben, bleek direct dat onder meer de registratie en de parameters helemaal anders waren dat wat we met z'n allen verwacht hadden."
Recent is een pilot gestart op 1000 vierkante meter voor productie van aardbeienzaad. Eind dit jaar hoopt GrowPact de eerste batch terug naar de Nederlandse veredelaar te sturen.
Sigarendoos
Met het GrowPact-concept biedt men een oplossing aan om lokaal de voedselvoorziening te verbeteren door te starten met verbeteren van het uitgangsmateriaal. "De bedenker van het concept maakt graag de vergelijking met een sigarendoos. Je kunt eruit kiezen. Met dit concept is dat ook zo. Wie een nieuw project start, kan voor het complete concept kiezen of voor onderdelen zoals alleen de productie van jonge planten."
De Afrikaanse ondernemer geeft nieuwe starters samen met zijn vrouw graag tips en adviezen, al benadrukt hij wel dat hij niet op meerdere projecten tegelijk kan helpen. "We have to pick our own battles", glimlacht hij refererend aan de uitdagingen die ze ook in Kitale nog steeds tegenkomen bij de uitbreiding in bijvoorbeeld nieuwe teelten."
Gedegen vooronderzoek naar de lokale situatie is een must voor wie elders het GrowPact-concept succesvol wil uitrollen
Ondertussen ziet hij dat de interesse in het project toenemen. Enerzijds van Nederlandse veredelingsbedrijven die naar de diensten van GrowPact vragen, maar anderzijds is er ook vanuit buurlanden interesse in het kopiëren van het succesvolle concept. "Daar is de agrarische sector vaak ook niet goed ontwikkeld, en kijkt men hoe wij het hier doen alvorens ze zelf beginnen. Onder meer vanuit NGO's die lokaal de voedselvoorziening willen verbeteren en van Nederlandse ondernemers die iets vergelijkbaars willen opzetten als hier in Kitale is er interesse. Het multipliereffect is van start gegaan. Ons succes begint navolging te krijgen."
Voor meer informatie:
Joshua Mugendi
Jaap van den Beukel
GrowPact
info@growpact.com
info@growpactkenya.com
www.growpact.com