Tholen - "De retail ervaart steeds meer maatschappelijke druk rondom thema's als duurzaamheid en voedselverspilling en dat soort mondiale ontwikkelingen komt terug in de eisen van het Global Food Safety Initiative (GFSI)," zegt Martijn Pulles, Operationeel Directeur bij Organisatieadvies Kleemans, dat zich onder meer bezighoudt met kwaliteitsmanagement advies. Dit is onder andere de reden dat de bekende IFS, BRC en FSSC-normen – allen gebaseerd op GFSI-vereisten – alle drie met een nieuwe versie van hun schema komen. Voor IFS en BRC wordt al tegen de nieuwe normen getoetst, de nieuwe FSSC-norm is vanaf april 2024 toepasbaar. Daarnaast is ook de Global Gap Chain of Custody certificering gewijzigd.
Die gerichtheid op maatschappelijke ontwikkelingen heeft tot gevolg dat de bekende voedselveiligheidsnormen steeds breder georiënteerd worden, geeft Martijn aan. "Het gaat niet meer alleen over voedselveiligheid. Maar ook aspecten als kwaliteit, ethiek, duurzaamheid en arbeidsomstandigheden zijn inmiddels onderdeel van de normen."
Martijn Pulles
Food defence en voedselfraude
Vandaar dus dat in alle drie de programma's er bijvoorbeeld aandacht is voor duurzaamheid, voedselverspilling en -afval. "Met name FSSC vraagt actief om daar een verbeterbeleid op te formuleren." Ook de vereisten rondom food defence – het voorkomen van opzettelijke besmetting van voedsel - en voedselfraude – bijvoorbeeld het verkopen van een inferieure kwaliteit olijfolie als een veel duurdere olijfolie – zijn in de nieuwe normen verscherpt, geeft Martijn aan.
"Producten als bijvoorbeeld olie, wijn en honing zijn wat gevoeliger voor fraude dan groenten en fruit. In AGF zien we dat er wat fraude is op het gebied van de documentatie rondom de herkomst of met betrekking tot claims zoals bio of GlobalGAP. Waar de soort groenten of fruit visueel herkenbaar is, kun je als consument niet zien of iets bijvoorbeeld biologisch is of waar het vandaan komt."
Risico's onderbouwen
Naast veel overeenkomsten zijn er ook verschillen tussen de programma's. Zo geeft Martijn aan dat BRC de afgelopen tijd steeds strenger is geworden, waar IFS steeds meer een aanpak voorstaat die meer op het inschatten en onderbouwen van risico's is gebaseerd. "Ook FSSC is meer riskbased omdat deze norm gebaseerd is op ISO-22000 en minder zwart-witte eisen bevat. Daarmee is het wat vriendelijker voor bedrijven, omdat het wat meer vrijheid laat."
Vaak is het echter de afnemer die bepaalde eisen stelt aan de certificering en daarmee de normkeuze bepaalt. "Wereldwijd is FSSC de grootste certificering, maar omdat wij geografisch tussen het Verenigd Koninkrijk – de thuisbasis van BRC – en Duitsland – IFS is een Duits-Frans initiatief – zitten, zijn BRC en IFS specifiek de normen waar hier veel om gevraagd wordt. De Nederlandse retail is over het algemeen akkoord met elke GFSI-erkende standaard, waar de Duitse en Engelse markt nog vaak stug vast blijft houden aan respectievelijk IFS en BRC."
Overigens wordt het steeds moeilijker om aan een IFS of BRC-certificering te geraken, vanwege de wachtlijst bij de certificeerders die soms wel kan oplopen tot een jaar, geeft Martijn aan. Ook hier speelt het arbeidstekort een rol. "Er zijn te weinig specifiek gekwalificeerde auditoren voor met name IFS en ook wel BRC, bij FSSC is dit probleem minder aanwezig." Hij ziet dat het probleem soms te lijf wordt gegaan door buitenlandse auditoren met een tolk aan te stellen. Niet de beste oplossing wat Martijn betreft. "Los van de taal, speelt ook de cultuur en kennis van wet- en regelgeving een belangrijke rol bij het uitvoeren van een audit waardoor het werken met buitenlandse auditoren niet altijd optimaal is."
FSSC
Wellicht dat die ontwikkeling, die Martijn zorgelijk noemt, de bredere Europese acceptatie van het Food Safety System Certification (FSSC) wat dichterbij brengt. Hij legt uit dat waar dit schema in de rest van de wereld wel veel bekendheid geniet, dit met name Duitsland en Engeland achterblijft. "We zien dat binnen FSSC de beschikbaarheid van auditoren hoger ligt, wat deels ook verschuiving richting die norm teweegbrengt."
Een ander aspect waarvan Martijn ziet dat het nadrukkelijk aandacht heeft gekregen in de nieuwe normen is het melden van incidenten. "Bij significante voedselveiligheidskwesties – niet alleen recalls, maar alles wat relevant is voor de voedselveiligheid - wordt verwacht dat daarvan niet alleen melding bij NVWA wordt gemaakt, maar ook bij de certificeerder, zodat de auditor daar specifiek op kan ingaan. Het is dus belangrijk om in de overwegingen te onderbouwen waarom wel of niet gemeld wordt."
Niet altijd erkend
Martijn stelt vast dat hoewel NVWA en certificeerders op hetzelfde vlak actief zijn, er niet altijd overeenstemming tot stand gebracht wordt. Hij geeft aan dat dit onder meer speelt bij de borging van de grondstoffen. "Eén van de elementen uit Infoblad 64 – dat de NVWA-vereisten rondom de grondstoffen weergeeft – die voor die borging zou kunnen zorgen is een voedselveiligheidscertificering, mits er op een specifieke manier geaudit en gerapporteerd wordt. We zien dat in de gemiddelde rapportage van een certificeringsaudit die specifieke zaken niet voldoende worden benoemd, waardoor het niet als voldoende wordt gezien door de NVWA-inspecteur. Als sector zouden we graag zien dat de certificeerders op het juiste inhoudsniveau een audit zouden kunnen uitvoeren."
Dit artikel verscheen eerder in editie 2, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Kleemans B.V. 
Bolbergseweg 12a
4854 NG Bavel
Tel: 0161 745007
martijn.pulles@kleemans.nl
www.kleemans.nl