De digitale transitie en de duurzaamheidstransitie vinden tegelijkertijd plaats en werken op elkaar in. Zo kan artificial intelligence (AI) een element zijn in de oplossing van grote vraagstukken rond onder andere klimaat, milieu en biodiversiteit. De zogenoemde 'twin transition' is daarmee in volle gang, zo meldt ABN AMRO.
In oktober 2023 kondigden de Verenigde Naties een speciaal AI-adviesorgaan aan. Het is de bedoeling dat de 39 experts aanbevelingen doen over de benodigde internationale governance om het gebruik van AI in goede banen te leiden, evenals over de risico's en uitdagingen van de technologie, maar ook over manieren waarop AI kan helpen de Sustainable Development Goals (SDG's) te halen. Met dat laatste vraagstuk zijn ook internationale samenwerkingen zoals AI for the Planet actief, evenals tal van bedrijven en honderden wetenschappers.
Dergelijke inspanningen zijn niet uit de lucht gegrepen. In een artikel uit 2020 in het wetenschappelijke tijdschrift Nature brachten onderzoekers uitgebreid in beeld welk wetenschappelijk bewijs er tot dan toe was verzameld ten aanzien van het verband tussen AI en de verschillende SDG's – zowel in de vorm van positieve als negatieve bijdragen aan de doelstellingen. De verbanden blijken overwegend positief, hoewel er volgens de onderzoekers nog volop vervolgonderzoek nodig is en er hoogstwaarschijnlijk een neiging bestaat tot het publiceren van voornamelijk positieve onderzoeksresultaten.
Ondersteunende en remmende effecten van AI
Kijkend naar de SDG's die betrekking hebben op klimaat, natuurlijke ecosystemen en verduurzaming van sectoren, dan valt ook hier op dat op basis van bestaande wetenschappelijke literatuur voor het merendeel van de sub-doelstellingen een positieve bijdrage werd gevonden: 50 van de 55. Hieronder valt bijvoorbeeld AI voor het regisseren van slimme stroomnetten waarin hernieuwbare energie een rol speelt en het optimaliseren van productieprocessen. Ook op het gebied van monitoring van natuurlijke ecosystemen en het voorspellen van klimaattrends wordt de belofte van AI onderbouwd.
Bij 18 sub-doelstellingen werd een remmend effect van AI gevonden. Voorbeelden daarvan zijn het elektriciteitsverbruik en de bijbehorende broeikasgasemissies door de datacenters waarvanuit de AI-toepassingen draaien, en het risico dat slimme systemen die dienen om vispopulaties of bossen in de gaten te houden uiteindelijk leiden tot overbevissing of ontbossing.
Specifieke kansen voor generatieve AI
Generatieve AI komt overigens slechts beperkt voor in de onderzochte literatuur. Deze variant van AI is in staat om volledig nieuwe data te genereren. Dit kan tekst zijn, maar ook beeldmateriaal, video's, 3D-modellen, stemmen, muziek, computercode en gestructureerde datasets. Er zijn tal van duurzaamheidstoepassingen van generatieve AI, zoals het ontwikkelen van nieuwe meer milieuvriendelijke materialen of virtuele assistenten die duurzaamheidsadvies geven.
Bron: ABN AMRO