Emsflower, één van de grootste tuinbouwbedrijven in Europa, staat bekend om zijn voortdurende zoektocht naar duurzamere methoden. Deze nadruk op innovatie is geen verrassing, aangezien Managing Director Tom Kuipers gelooft dat innovaties d sleutel zijn tot succes. Met Emsflower laat Tom zich continu uitdagen om milieuvriendelijke oplossingen te ontwikkelen voor zijn bedrijf, en daar vervolgens anderen mee te inspireren. In de uitgave Blad van Horticoop vertelt hij daar meer over.
Met een geschiedenis die teruggaat tot 1954, toen je opa Emsflower oprichtte om het later over te dragen aan je vader, ademt Emsflower het karakter van een familiebedrijf. Was het voor jou een uitgemaakte zaak om actief te worden binnen dit bedrijf?
“Mijn moeder zei altijd tegen ons: ‘Ga niet de tuinbouw in. Dat betekent zeven dagen per week hard werken, kijk maar naar jullie vader!’. Aanvankelijk volgde ik haar advies op door een andere studie te kiezen. Uiteindelijk bleek de liefde voor het tuindersvak echter sterker dan gedacht, en in 2003 sloot ik me alsnog aan bij het familiebedrijf. Dat was het moment dat we uitbreidden naar Duitsland. De afgelopen 20 jaar zijn voorbijgevlogen, ik werk met veel plezier voor Emsflower. Niet in de minste plaats omdat de tuinbouw een prachtige sector is."
Links één van Emsflowers kassen in Ethiopië en rechts Tom Kuipers, Managing Director.
Emsflower ontleent zijn naam aan een samensmelting van 'flower' en 'Emsbüren', de plaats in Duitsland waar een belangrijk deel van jullie bedrijf is gevestigd. Hoe grensverleggend zijn jullie?
“Mijn opa begon het bedrijf in Twente, op slechts twee kilometer van de Duitse grens. Het bedrijf groeide, en onder leiding van mijn vader breidde het flink uit, tot het moment kwam dat daar in Twente geen ruimte meer voor was. Nederland kent strikte bestemmingsplannen voor glastuinbouw, terwijl in Duitsland meer ruimte is en soepelere regels gelden voor agrarische ontwikkelingen. Zodoende verhuisden onze kernactiviteiten naar Emsbüren. Daarmee was de eerste stap naar internationale bedrijfsvoering een feit. En, omdat we van huis uit geleerd hebben om over grenzen te kijken, zijn we ongeveer drie jaar geleden gestart in Ethiopië. We hebben daar 43 hectare verworven, met daarop tien hectare aan foliekassen waarin we geraniums en andere stekken kweken. Deze stekken worden vervolgens in Emsbüren geplant, waar ze kunnen uitgroeien tot volwaardige planten. Zo hebben we de totale productieketen van onze planten in eigen hand."
"De natuurlijke omstandigheden in het Afrikaanse land geven de stekjes een sterke start. Hoewel het op het eerste gezicht misschien niet duurzaam lijkt om de stekjes op grote afstand te kweken, is het dat wel. Door de stekjes in Ethiopië te produceren hoeven we in de winter niet kunstmatig te belichten en verwarmen, waardoor we veel CO2-uitstoot besparen. Het transport van de stekjes vergt natuurlijk energie, maar door ze veelal te vervoeren in het bagageruim van passagiersvluchten beperken we ook daar onze voetafdruk. Opgeteld is de energie die we gebruiken met productie in Ethiopie slechts een fractie van het energievolume dat nodig zou zijn geweest voor het telen ervan in Emsburen. Door plantveredeling in eigen beheer te hebben, leggen we een goede basis voor planten die een natuurlijke, mooi vertakte groei hebben en daarnaast minder behoefte hebben aan gewasbescherming. Dat maakt dat we op een milieuvriendelijkere manier kunnen produceren en tegelijkertijd de kwaliteit van onder andere onze chrysanten en geraniums kunnen garanderen.”
Ook hier in Europa maken jullie je sterk voor milieuvriendelijkere productiemethoden. Sterker nog, jullie experimenteren volop, zoals met hydroponische tomaten. Hoe gaat dat?
“Dat is inderdaad een leuk project! We experimenteren met het kweken van tomaten op water, zodat er geen substraten meer nodig zijn voor de teelt. Dat is een duurzamer alternatief, omdat er minder grondstoffen nodig zijn waardoor ook de CO2-uitstoot minder is. Het kweken gaat voortvarend en we leveren inmiddels al vier soorten verschillende – en lekkere! – tomaten aan lokale supermarkten rondom Emsbüren. Nu de tomatenteelt succesvol is, onderzoeken we of we ook voor paprika’s en sla alternatieve technieken kunnen inzetten.”
Een mooi voorbeeld van een duurzame toepassing in jullie bedrijf! Emsflower staat bekend als vooruitstrevende organisatie als het gaat om duurzame initiatieven. Hoe komen jullie aan dat imago?
“We experimenteren graag. We hebben bijvoorbeeld een installatie waarmee we groen afval omzetten in stroom. De vrijgekomen restwarmte gebruiken we om de kwekerij te verwarmen. Toen we daar in 2010 mee begonnen was dat zo baanbrekend dat zelfs Angela Merkel onze installatie kwam bekijken! Vorig jaar hebben we fors geïnvesteerd in een nieuwe installatie, die vier keer meer groene stroom produceert en dubbel zoveel warmte genereert als de eerste installatie. Door deze biocentrale zijn we volledig losgekoppeld van het gasnetwerk. Zowel de verwarming als het elektriciteitsverbruik zijn nu volledig fossielvrij. We produceren zelfs meer energie dan we nodig hebben. Dat overschot leveren we aan het net en wordt verdeeld onder huishoudens. Een theoretische schatting leert ons dat we daarmee zo’n 10.000 huishoudens van duurzame energie voorzien. Daar ben ik best trots op!”
Dat is inderdaad een indrukwekkend getal. Wat doen jullie verder om duurzaamheid in te bedden in jullie processen?
“Op dit moment werken we aan een methode om de CO2 die vrijkomt bij verbranding van snoeihout, afkomstig van landschapsonderhoud, op te vangen in onze biocentrale. Bij verbranding komt evenveel CO2 vrij als bij compostering, met het voordeel dat we het na verbranding goed kunnen opvangen, filteren en kunnen omzetten in vloeibare vorm. Die vloeibare vorm willen we op de markt brengen als biogene CO2. Het kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt, bijvoorbeeld bij het produceren van frisdrank. CO2 heeft sowieso onze aandacht. Een andere toepassing die ons bezighoudt, is een Duits project waarbij wordt gekeken naar mogelijkheden om duurzame kerosine te produceren met behulp van synthetische brandstof. Deze brandstof wordt vervaardigd uit groene waterstof en groene CO2. Als dit van de grond komt wordt het mogelijk om CO2-neutraal te vliegen. Een maatschappelijk verantwoorde ontwikkeling waar Emsflower graag een steentje aan bijdraagt door de daarvoor benodigde CO2 leveren.”
Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat verder dan alleen duurzaamheid; het gaat hand in hand met het sociale aspect. Hoe zie jij dat?
“Als ondernemer draag je verantwoordelijkheid voor het welzijn van je omgeving en medewerkers. Emsflower heeft geïnvesteerd in een bedrijfshotel voor onze seizoenmedewerkers zodat zij goede huisvesting hebben als ze bij Emsflower werken. Het hotel bevindt zich bij onze locatie in Emsbüren. Voorheen was het lastig om de seizoenmedewerkers te huisvesten. Met de 150 moderne appartementen en plek voor 300 medewerkers die het hotel biedt, zijn we ervan verzekerd dat ze een comfortabel onderkomen hebben en eenvoudig – lopend of op de fiets – naar hun werk kunnen.”
Emsflower loopt voorop in het doorvoeren van innovaties. Dat geeft vast een luxepositie als het gaat om het op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen. Weten partijen jullie goed te vinden of zijn jullie zelf actief in het benaderen van innovatieve ketenpartners?
“Vaak is het een combinatie. Het voordeel van een groot bedrijf zijn, is dat men je vrij snel opzoekt met nieuwe producten. Er worden dan ook relatief veel innovaties bij ons aangedragen. Daarnaast blijven we natuurlijk ook zelf actief nadenken hoe we bepaalde veranderingen willen realiseren. Zo beschikken we over een afdeling die zich bezighoudt met veredeling en het ontwikkelen van nieuwe soorten planten, en hebben we een werkplaats waar we nieuwe machines ontwerpen en daar prototypes voor maken. We schakelen ook vaak de hulp in van anderen om een idee te realiseren. Zo hebben we samen met een plaatselijk bedrijf een multifuctioneel watersysteem ontwikkeld. Dat systeem bewatert en beschermt de gewassen niet alleen, maar maakt ook het in- en uitladen van planten in de kas makkelijker. Zo'n systeem bestond nog niet, maar nu wel! Onze planten kunnen daardoor nu via één systeem water en gewasbescherming ontvangen en gemakkelijk verplaatst worden. Ideaal! Andere grote tuinbouwbedrijven hoorden hiervan en zijn ook naar dit lokale bedrijf gestapt om soortgelijke watersystemen en interne logistieke oplossingen aan te schaffen. Dat is een positieve ontwikkeling. Eigenlijk is deze samenwerking een voorbeeld van de samenwerkingen die ook met Horticoop worden nagestreefd. Ook daar is een win-winsituatie het doel.”
De tuinbouwsector is, net als Emsflower, continu in ontwikkeling. Welke verwachtingen heb je voor de toekomst van de tuinbouwsector?
“Het is een uitdagende periode. Vooral voor kleine bedrijven die moeite hebben met duurzame investeringen is het een lastige tijd. Maar, te midden van deze uitdagingen liggen volop kansen voor verandering. Je wordt haast gedwongen om te blijven vernieuwen, omdat er steeds meer aandacht is voor zaken als gewasbescherming, energiegebruik en arbeidsomstandigheden. Met voortdurende inzet voor verbetering ben ik ervan overtuigd dat we op de goede weg zijn. Ik zie een veelbelovende toekomst voor de tuinbouwsector."
Het hele interview is hier te lezen.
Voor meer informatie:
Horticoop 
Klappolder 150
2665 LP Bleiswijk
Tel: (+31) 10 524 1600
info@horticoop.nl
www.horticoop.nl