Het is geen geheim dat veel hightech tuinbouwprojecten in China de afgelopen jaren zijn mislukt. Verlaten kassen zijn niet moeilijk te vinden en de markt betreden gaat gepaard met moeilijke uitdagingen om te overwinnen. Om die reden heeft een particulier bedrijf in China, Lankuaikei Agriculture Development, een promotieonderzoek voorgesteld aan de WUR in Nederland om deze problemen te onderzoeken en de economische haalbaarheid van dit soort projecten te onderzoeken. Er moesten in totaal 3 promotieplaatsen worden ingevuld over de onderwerpen open veldgewasmodellering, kasgewas- en klimaatmodellering en economische modellering van hightech kassystemen, waarvan de laatste werd ingevuld door Xinyuan Min.
"Ik herinner me dat ik de promotieplek zag en dacht: 'Dit zou de eerste samenwerking kunnen zijn tussen WUR en een particulier Chinees bedrijf.' Het bedrijf was erg nieuw, opgericht in 2017, en had nog geen tuinbouwprojecten gedaan, daarom wilden ze investeren en een groot onderzoeksproject financieren. Het bedrijf wilde groeiende initiatieven ondersteunen en de haalbaarheid van tuinbouwprojecten in China verbeteren, met als doel kunstmatige intelligentie en modelgebaseerde oplossingen te bieden voor kasexploitanten. Met dit in gedachten was de economische haalbaarheid van kassen van groot belang, evenals het begrijpen van de factoren die in het verleden tot het falen van veel van dergelijke projecten hadden geleid."
Lankuaikei's experimentele glazen kas in Chongming, Shanghai
Concurrentie en lage marktprijzen
Een van de eerste dingen waar Xinyuan Min naar keek, was hoe de Chinese groentemarkt werkt en een opvallend verschil dat meteen opviel, was dat de marktprijzen van gewassen in China vrij laag waren in vergelijking met Nederland. Hightech kastelers moeten concurreren met veel kleine teeltbedrijven die tegen zeer lage kosten kunnen produceren. Hierdoor is het voor hightech kastelers vrij moeilijk om de markt te betreden, gezien hun aanzienlijke investerings- en productiekosten.
"Aan de andere kant lijken steeds meer grote bedrijven de markt te betreden en sommige hebben een goede verticale integratie, wat betekent dat ze zowel de productie als de toeleveringsketen in handen hebben. Hun producten kunnen direct worden verkocht aan high-end marktkanalen en premium supermarkten in China. Op deze manier kunnen ze goede prijzen voor hun producten garanderen."
De meningen van belanghebbenden komen niet noodzakelijk overeen
Naast de lage prijzen merkte Xinyuan nog een uitdaging in de sector: de uiteenlopende perspectieven onder de belanghebbenden. In Nederland zijn de kassen vaak eigendom van familiebedrijven en de eigenaren weten ook hoe ze moeten telen. In China zijn veel projecten gezamenlijk eigendom/gefinancierd door lokale overheden en particuliere bedrijven. Lokale overheden en particuliere investeerders zorgen voor het investeringskapitaal, maar ze begrijpen de dagelijkse werking van de kassen niet volledig, ondanks dat de belangrijkste besluitvormers de raden van de betrokken particuliere bedrijven zijn.
"De telers bedienen de kas, maar ik denk dat de telers en het bestuur soms verschillende wensen hebben met betrekking tot het project. Bijvoorbeeld, telers weten misschien beter hoe ze een kas kunnen runnen voor opbrengst en kwaliteit, maar particuliere bedrijven kunnen problemen hebben om deze langetermijnvisie te omarmen. Dit komt waarschijnlijk door de manier waarop subsidies werken. Meestal worden subsidies uitgekeerd wanneer het project begint, vaak als een eenmalig bedrag of in een paar termijnen. Dit kan resulteren in een andere manier van kijken naar de haalbaarheid van een project vanuit het perspectief van het bedrijf. Zodra subsidies zijn ontvangen, kunnen investeerders de prikkel missen om de kas 20 jaar draaiende te houden als het project moeite heeft om positieve kasstromen te genereren."
Lokale klimaat en energie
Een andere reden voor de moeilijkheid was dat de productiecyclus in China minder was dan in Nederland. In Nederland kun je het hele jaar door productie hebben, tot wel 49 weken per jaar. In veel regio's in China, bijvoorbeeld Shanghai, zijn de zomers erg heet met vochtig weer, wat betekent dat zomerproductie in kassen in het grootste deel van China niet mogelijk is vanwege de hoge kosten van koeling en ontvochtiging.
"Telers slaan gemakkelijk twee of drie maanden zomerproductie over, wat bijdraagt aan de lagere opbrengst in vergelijking met Nederland. Ik heb vier locaties in China beoordeeld, en voor telers om te beginnen zonder overheidssubsidies, was er slechts 1 locatie haalbaar voor nieuwkomers, die in het noordwesten van China ligt. Het zomerweer daar is veel beter, wat de totale opbrengst van de teler verbetert."
De prijsonzekerheid draagt bij aan de complexiteit van investeringen in kassen. De onzekerheid in de prijzen van aardgas heeft bewezen een grotere invloed te hebben op het economische resultaat dan de onzekerheid in de prijs van de productie.
"In China kunnen kassen ofwel aardgas uit de pijpleiding of vloeibaar aardgas gebruiken. De prijs van aardgas uit de pijpleiding wordt gereguleerd door de staat, wat betekent dat het stabieler is, wat telers meer zekerheid geeft, maar de voorwaarde hiervoor is dat je kas toegang heeft tot een lokaal pijpleidingnetwerk, waarvan de kosten erg hoog kunnen zijn. Daarom is ook de locatie van een kas ten opzichte van een bestaande pijpleiding iets om rekening mee te houden. Vanwege dit moeten veel telers vloeibaar aardgas gebruiken, waarvan China meer dan de helft importeert en dat onderhevig is aan dezelfde fluctuatie als de rest van de wereld.
Naast het gebruik van restwarmte van nabijgelegen fabrieken, is een oplossing om het agglomeratie-effect uit te oefenen door veel kassen in één gebied te clusteren en hetzelfde pijpleidingnetwerk te gebruiken, waardoor de kosten worden verlaagd door het te splitsen en effectief kasclusters te creëren zoals ze in Nederland hebben."
Subsidies
Overheidssubsidies zijn cruciaal voor het waarborgen van de economische haalbaarheid van hightech kassen in China; echter, er is ruimte voor verbetering in de manier waarop deze subsidies zijn geregeld.
"Subsidies kunnen bijvoorbeeld meer regiospecifiek zijn. In plaats van 50% van de totale initiële investeringen te subsidiëren, zouden subsidiebeleid zich kunnen richten op technologieën die goed geschikt zijn voor individuele regio's. "De lokale overheid heeft misschien ingezien dat hightech niet altijd het beste werkt in alle regio's. Je moet kasontwerpen aanpassen aan lokale klimaat- en marktomstandigheden."
Subsidies beïnvloeden niet alleen de economische haalbaarheid, maar ook de timing van investeringen in kassen. De verwachting van een toekomstige afbouw van subsidies kan een sterke prikkel creëren voor investeerders om vroeg te investeren. Dit kan verklaren waarom er zoveel kassen werden gebouwd en vervolgens verlaten tijdens de vroege jaren. Om dergelijke voortijdige investeringen te voorkomen, zou de overheid stabiele verwachtingen onder investeerders kunnen bevorderen door duidelijk de voorwaarden of het tijdsbestek voor het afbouwen van subsidies te vermelden.
Oplossing
Xinyuan Min ziet een veelbelovende toekomst voor kasprojecten in China. Ze wijst op lokaal aangepaste kasontwerpen, een paar veranderingen in subsidies, en de manier van denken rond tuinbouw. Ze hoopt dat er in de toekomst kassen op grotere schaal kunnen zijn met goede marktkanalen en dat levering en productie geïntegreerd zijn in het bedrijf. Marktintegratie is een trend die ze echt in de toekomst wil zien.
Lees het volledige onderzoekspaper hier: https://edepot.wur.nl/642267