De keuze tussen telen in kassen of vertical farming wordt elke dag lastiger in Lapland in Finland. De extreme weersomstandigheden vormen een constante uitdaging voor de telers. "In vertical farms kan jaarrond geteeld worden ongeacht temperatuurschommelingen. Vooral in de jaarrond teelt in sla is dat interessant," vertelt Robert Jordas. Hij is oprichter en CEO van Robbe's Little Garden, een kas- en vertical farm in het koude gedeelde van Lapland.
Robbe's Little Garden is een Fins bedrijf dat gespecialiseerd is in de bouw van kassen en biedt hybride oplossingen voor kas- en verticale tuinbouw. Hun eerste hybride farm werd gebouwd in 2015 en bestond uit 500 vierkante meter aan teeltruimte. In 2022 bouwde Robbe's Little Garden een vierlaagse vertical farm met een oppervlakte van 4.400 vierkante meter.
Robert Jordas in zijn vertical farming (Foto credits: Meeri Utti)
Stroomstoringen en torenhoge prijzen
Finland kampt momenteel echter met enkele energieproblemen. Half januari was er een stroomstoring die de hele dag duurde. Veel telers in kassen waren gedwongen om de verlichting 12 uur uit te schakelen vanwege de torenhoge energieprijzen. Dit had een aanzienlijke impact op de groenteelt en toonde volgens de vertical farmer de kwetsbaarheid van traditionele kasteelt voor energiefluctuaties.
Terugkomende op de stroomstoring vertelt Robert: "Wanneer de belichting tijdens die crisis aan waren, hadden de verliezen voor een grote tomaten- of komkommerkas 100- tot 200.000 euro per dag kunnen bedragen. Tijdens dergelijke crisissen is het belangrijk om via zorgvuldige besluitvorming te balanceren tussen productiekosten met marktprijzen." Tot nu toe wordt de keuze van energieleveranciers handmatig gedaan
Robert ziet echter mogelijkheden in het automatiseren van deze processen omdat het veel werk is om de energietarieven constant te controleren.
Vanwege de onstabiele energieprijzen zijn telers onzeker of ze de contracten met afnemers kunnen nakomen. "Wanneer onze energieprijzen volgende week weer de pan uitrijzen, zouden we meer dan 50 euro per kg tomaten moeten rekenen. We hebben echter een goede relatie met onze klanten, dus we vinden altijd een eerlijke oplossing. Hopelijk stabiliseert de situatie, anders moeten de prijzen op de één of andere manier stijgen."
Kas of vertical farm?
Als de energieprijzen zo hoog zijn, zou het dan uitmaken of je in een kas of een vertical farm teelt? Robert is het niet eens met de algemeen aanvaarde overtuiging dat verticale farming energiezuiniger is dan hightech kassen. "Mijn vertical farm in Finland gebruikt ongeveer 40% meer energie per vierkante meter dan een hightech kas. Het is belangrijk om de juiste variabelen te vergelijken en geen appels met peren te vergelijken." Wiskunde is daarbij belangrijk.
Ondanks het debat over energie-efficiëntie, ziet Robert potentie voor verticale tuinbouw in specifieke scenario's. "Verticale farming kan voordelig zijn waar het land duur is, het klimaat een uitdaging vormt, of als er vraag is naar constante productie. We moeten ruimdenkend en transparant zijn om de beste weg vooruit te vinden om duurzaam voedsel te telen."
Retail partnerships
Hoeveel startups in vertical farming positief zijn voorziet Robert in de toekomst samenwerkingen tussen retailers en tuinders. "Directe samenwerkingen tussen tuinders en supermarktketens zullen vaker voorkomen, waardoor de behoefte aan tussenpersonen afneemt. Hoewel het onzeker is producten van verticale farms in elke winkel zullen liggen, zullen regionale factoren de tuinbouwtechnieken beïnvloeden."
Voor meer informatie:
Robert Jordas, eigenaar
Robbe's Little Garden
robert.jordas@robbes.fi
www.robbeslittlegarden.com