Via het project Zicht op Water zetten telers in Zundert zich al drie jaar in om, samen met andere partijen, efficiënter om te gaan met grond- en oppervlaktewater. "Dankzij de opgedane ervaring in het project zijn telers beter voorbereid op perioden van droogte en op eventuele beperkingen in het grondwaterverbruik. Ondernemers weten dan aan welke knoppen ze kunnen draaien", zegt René Rijken, gebiedsadviseur en accountmanager Agrarisch bij waterschap Brabantse Delta, in onderstaand item van Glastuinbouw Waterproof.
Door klimaatverandering zijn perioden van droogte vaker aan de orde. In het project Zicht op water willen Zundertse telers hun grond- en oppervlaktewatergebruik daarom optimaliseren en efficiënter maken. Daarnaast hebben grondwatergebruikers in het Noord-Brabantse Grondwaterconvenant 2021-2027 afgesproken het gebruik van grondwater met dertig procent te willen reduceren. Zicht op Water gooide eerder al hoge ogen: het project won namelijk de Waterinnovatieprijs 2023/2024 in de categorie 'Water en bodem sturend'.
Digitale watermeters
Kloppend hart van het project zijn digitale watermeters. Deze zijn geplaatst bij een kleine zeventig waterbronnen op 23 agrarische bedrijven in Zundert, vooral boomkwekerijen waarvan een aantal met teelten deels onder glas. "Deze watermeters brengen het waterverbruik in kaart", legt Rijken uit. "We verzamelen de data in een database en telers kunnen de gegevens inzien via een online dashboard."
Drie jaar na de start van het project concludeert Rijken dat het verzamelen en vergelijken van waterverbruiksgegevens veel en nuttige informatie oplevert. Zo blijkt het waterverbruik tussen bedrijven behoorlijk te verschillen. "Sommige ondernemers gebruiken wel een kwart meer water dan hun collega's. Dit hangt af van de teelt, maar heeft bij grondteelten ook te maken met de grondsoort en de bodemkwaliteit. Daarnaast zien we dat sommige telers veel eerder starten met watergeven dan andere."
Telers zetten stappen
Een medewerker van het waterschap gaat bij de bedrijven langs om de verbruiksgegevens te bespreken. "Daarnaast organiseren we jaarlijks een bijeenkomst voor alle deelnemers, waar we de resultaten bespreken en de verschillen onder de aandacht brengen." Die aanpak werpt zijn vruchten af. Volgens Rijken is er een beweging in gang gezet. "Het 'waterbewustzijn' onder telers is duidelijk gegroeid. Velen zetten stappen om bewuster en efficiënter om te gaan met grond- en oppervlaktewater. Bijvoorbeeld door de aanleg van extra bassins voor de opvang van hemelwater. Ook investeren meer kwekers in druppelirrigatie."
Verder zijn de deelnemers volgens Rijken ingestapt in BodemUP Brabant, een project gericht op het verbeteren van de bodemkwaliteit. "Hoe beter de kwaliteit van de bodem, hoe meer water de bodem kan vasthouden. Dat is ook relevant voor grondteelten onder glas."
Langjarige metingen nodig
Resulteert dit alles ook in een lager waterverbruik? "Dat is lastig te onderbouwen met cijfers", zegt Rijken. "Mede omdat het ene seizoen natter is dan het andere. Vorig jaar was uitermate nat, dit jaar is het veel droger. Hoogstwaarschijnlijk wordt het project, dat eigenlijk eind dit jaar zou aflopen, met twee jaar verlengd. Door langjarig metingen te doen, krijgen we een beter en realistischer beeld van het verbruik."
Ook voor het waterschap is de verzamelde informatie uit project waardevol. "Dankzij de digitale watermeters en het dashboard zien we beter op welke momenten telers water nodig hebben en in welke perioden van het jaar er mogelijk knelpunten ontstaan. Daar kunnen we op voorsorteren door voor die perioden op zoek te gaan naar aanvullende waterbronnen." Rijken denkt daarbij bijvoorbeeld aan restwater uit de industrie."
Aan het project Zicht op Water doen mee: Waterschap Brabantse Delta, provincie Noord-Brabant, gemeente Zundert, ZLTO-afdeling Rijsbergen-Zundert, Treeport Zundert en Fruitport West-Brabant.
Bron: Glastuinbouw Waterproof
