"Ons bedrijf draait zonder eigen verwarmingsinstallatie," zegt Simon Hansen, teler, vermeerderaar en productiemanager bij het Noorse Miljøgartneriet AS ("De Milieukas"). "In plaats daarvan vertrouwen we volledig op de overtollige warmte en CO₂ van de naastgelegen zuivelfabriek."
De zuivelfabriek, producent van kaas en melk, stuurt zijn hete water via een gedeeld leidingsysteem, waar het wordt afgekoeld voordat het terugkeert. Voor Simons team is deze 'afvalwarmte – samen met kooldioxide – essentieel en vermindert het het gebruik van fossiele brandstoffen drastisch. "Wij zijn een koeltoren voor de zuivelfabriek. Hun afval is onze schat."
"Het is een koelvloeistof voor hen, maar een warmtebron voor ons," legt hij uit. "Het is een symbiotische relatie: zij besparen op koelkosten, wij krijgen een goedkope, duurzame energiebron. Een win-winsituatie."
Dit systeem geeft Miljøgartneriet een unieke voorsprong in het verkleinen van hun ecologische voetafdruk, terwijl de kosten laag blijven. "In vergelijking met een gasketelopstelling zijn onze stookkosten aanzienlijk lager, en het past perfect bij ons milieuprofiel."
© Miljøgartneriet AS
Hernieuwde denkwijze over energiegebruik in belichting en ontvochtiging
Miljøgartneriet maakt gebruik van geavanceerde klimaattechnologieën die de energievraag verder verminderen, vooral tijdens de koude, donkere Noorse winters. "Toen we de helft van de kas overzetten op volledige LED-belichting en ontvochtigers van Drygair toevoegden, zagen we een enorme impact," deelt Simon. "Niet alleen op het energieverbruik, maar ook op het klimaatbeheer binnen de kas. Die extreme verwarmingspieken hebben we niet meer nodig."
De ontvochtigers helpen optimale vochtigheidsniveaus te behouden zonder de temperatuur drastisch te hoeven verhogen, wat belangrijk is voor energie-efficiëntie en de gezondheid van de planten bij temperaturen onder nul.
"Zonder ontvochtigers zouden we enorme buffertanks en heel heet water nodig hebben, wat noch efficiënt, noch duurzaam is. Het is veel beter voor de planten én voor onze financiële resultaten."
© Miljøgartneriet AS
Eigen opkweek en wat het betekent
Een ander kenmerk van Miljøgartneriet is de interne opkweekfaciliteit, die in Scandinavië steeds zeldzamer wordt. Simon en zijn team kweken hun eigen jonge planten.
"Het geeft ons flexibiliteit en controle," zegt hij. "We kunnen gespecialiseerde planten kweken die groter zijn, anders van blad, of behandeld met nuttige insecten zoals Macrolophus, zonder de kosten te hoeven verantwoorden aan een commerciële vermeerderaar."
Zelf opkweken stelt hen ook in staat de timing effectiever te beheren. "Als we niet klaar zijn om te planten, omdat iemand ziek is of de desinfectie vertraagd is, kunnen we de jonge planten vertragen door licht en temperatuur aan te passen. Dat kan niet met uitbestede opkweek."
"Je berekent de ROI niet op interne opkweek; als teler ken je de voordelen gewoon." Maar het heeft een prijs. "Het is veel extra werk en in de winter slaap ik nooit rustig. Arbeid kan een bottleneck worden en je hebt geschoolde handen nodig voor enten en knijpen, die moeilijk te vinden zijn."
"Arbeid is de bottleneck van boven naar beneden. Een CEO vinden is net zo lastig als een tomatenplukker."
Toch verdubbelt het team de inzet. "Volgend jaar halen we de HPS eruit en gaan we volledig over op LED voor de opkweek. We investeren ook in nieuwe schermoplossingen. We geven niet op omdat we echte waarde zien."
© Miljøgartneriet AS
Bioveiligheid en de weg naar vaccinatie
Enkele jaren geleden veranderde een virus alles. "We moesten stoppen met opkweken voor buren omdat we het Pepino-mozaïekvirus opliepen," herinnert Simon zich. "We waren eerlijk naar onze klanten, vertelden hen de risico's, en de meesten kozen hun planten elders."
Tegenwoordig maakt Miljøgartneriet deel uit van een nationaal vaccinatieprogramma met het DCM-vaccin. "Het elimineert het virus niet, maar verzwakt het. Alle planten hebben het vanaf het begin, maar het is milder en makkelijker te beheren."
Volgens Simon gaat de samenwerking met DCM verder dan een transactie. "Ze geven echt om ons. Het gaat niet alleen om een product verkopen, ze willen dat het werkt voor ons."
© Miljøgartneriet AS
Een verschuiving naar resistente rassen
Vooruitkijkend bereidt Simon zich voor op wat velen onvermijdelijk achten. "In 2026 verplaatsen we meer van onze productie naar hoogresistente tomatenrassen," zegt hij. "Het is noodzakelijk. ToBRFV is nog niet in Noorwegen, maar het komt eraan. We moeten klaar zijn."
Maar resistente rassen hebben ook uitdagingen. "Ze zijn vaak te vegetatief, vragen meer energie of zijn vatbaarder voor echte meeldauw," legt hij uit. "Hier is echte meeldauw momenteel een groter risico dan het virus."
Hij benadrukt dat een 20% hoger energieverbruik voor te vegetatieve planten niet te rechtvaardigen is zolang de virusdruk laag blijft. "Maar dat zal niet blijven. Bovendien worden veredelaars steeds beter. Hun materiaal kan de uitdagingen die wij tegenkomen steeds beter aan."
Een van de veelbelovende nieuwe rassen is Marisara van De Ruiter Seeds. "Het is zeer resistent tegen ToBRFV, en we zijn net begonnen met echte winterproductie ermee. Een nieuw hoofdstuk voor ons."
Het team werkt ook nauw samen met De Ruiter Seeds om nieuwe versies van hun populaire Strabini-ras te testen, inclusief de versies 9051 en 9053. "Alle respect voor De Ruiter, ze luisteren echt naar feedback van telers en verbeteren hun hoogwaardige resistentielijnen."
© Miljøgartneriet AS
De passie van een teler: meer dan een baan
Ondanks de geavanceerde technologie en grootschalige systemen blijft Simon diep geworteld in de persoonlijke, tastbare aard van het telen. "Als ik 's winters niet zou telen, zou ik in een winterdip raken." Hij maakt een grapje, maar er zit een kern van waarheid in. "Soms ga ik zondagochtend om vijf uur naar de kas, alleen om naar de planten te kijken. Ik kan uren over ze praten en kan er niet wegblijven."
Voor meer informatie:
Simon Hansen, Hoofd Teler
Miljøgartneriet AS
Næringsvegen 13
4365 Nærbø
Noorwegen
+47 916 10 424
[email protected]
https://miljogartneriet.no
