Tholen - Zouden het de broodjes van La Place zijn geweest of zien telers het belang van CO₂, als sleutel voor verduurzaming van hun bedrijfsvoering? Al snel werd woensdagmiddag duidelijk dat het dat laatste is. Natuurlijk. Rondom de NAVO-top ga je immers niet voor je lol de weg op.
De opkomst was goed bij het allereerste Kennisevent over CO₂, georganiseerd door Glastuinbouw Nederland en Kas als Energiebron. Het onderwerp leeft en dus kwamen telers, techniekpartijen en bedrijven van buiten de sector die bezig zijn met CO₂ samen om het over verduurzaming van de glastuinbouw met nieuwe biogene CO₂-bronnen te hebben.
Alexander Formsma aan het woord namens Glastuinbouw Nederland
Het bruggetje met die andere bijeenkomst in Den Haag was door Alexander Formsma, als Beleidsspecialist Energie & Klimaat voor Glastuinbouw Nederland ook regelmatig in Den Haag te vinden, snel gemaakt. Daarna ging hij echter snel door het inhoudelijke programma. Over de NAVO en Trump is er al genoeg in het nieuws.
Circus
ETS-2 en de groen gas bijmengverplichting waren dit jaar echter ook al vaak in het nieuws. Alexander gaf de zaal in De Meern nog even kort een update over de stand van zaken, zoals dat ook vorige week op het EnergiekEvent gebeurde. Het standpunt van Glastuinbouw Nederland is duidelijk. In compenseren voor ETS-2 ziet men niets. Dat wordt veel te ingewikkeld. "Tuig geen heel circus op", in de woorden van Alexander.
Tot de voorjaarsnota van 2026 werkt men in Den Haag zo'n compensatieplan voor opname van de glastuinbouwsector in ETS-2 uit. Ondertussen zoekt de brancheorganisatie naar mogelijkheden om de beleidsmakers aan hun verstand te brengen dat ze op de verkeerde weg zitten. Een lichtpuntje dat Alexander benoemde is dat een motie van CDA'er Bontenbal, over het schrappen van een nationale CO2-heffing voor de industrie, nu toch is aangenomen. Een kamermeerderheid stemde ermee in. Glastuinbouw Nederland ziet het als een nieuwe kans om toch ook nog eens naar de glastuinbouwkant van het hele CO₂-belastingsverhaal te kijken.
Diverse bedrijven die bezig zijn met CO₂ waren woensdagmiddag uitgenodigd om de bezoekers van het kennisevenement bij te praten. Enerzijds met een plenaire presentatie, maar er was anderzijds ook een bedrijvenmarkt waarin Value Carbon/Value Maritime, Skytree, Bright Renewables en Green Gas & Liquids.
Jeroen Boonekamp
Optimaal (autonoom) CO₂ doseren
Jeroen Boonekamp van B-Mex stond én op de bedrijvenmarkt en gaf een plenaire presentatie. Hij vertelde over hun CO₂-optimalisatietool CO₂ Optimaal, die samen met OCAP, van de CO₂-levering uit de haven, is ontwikkeld. In de huidige versie laat het systeem vooral zien 'wat er beter had gekund'. Daar kunnen telers van leren, maar al snel gaven zij aan B-Mex ook aan dat als het systeem het beter weet, ze het ook wel fijn vinden als het systeem de CO₂-dosering autonoom gaat aansturen. Precies dat is B-Mex nu aan het ontwikkelen.
Er draait momenteel een eerste testversie, die volgende week echt autonoom gaat sturen. Jeroen zocht woensdagmiddag nog 15 bedrijven die mee gaan testen zodra het moment voor opschalen daar is. B-Mex heeft hiervoor al 25 aanmeldingen en wil dus met 40 bedrijven gaan testen met de tool die autonoom de CO₂-dosering aan gaat sturen.
Voor CO₂ Optimaal, en de aanstaande autonome versie, is het belangrijk om goede data te hebben, bijvoorbeeld van weersomstandigheden. De tool rekent met twee scenario's: ofwel maximaliseren van kilo's door optimaal CO₂ te doseren ofwel met minimale CO₂ maximaal resultaat halen. Het eerste scenario wordt veel gebruikt in de vruchtgroenten, ziet Jeroen, terwijl in de sierteelt een chrysantenteler niet per se nog zwaardere takken wil en daarom soms juist iets minder CO₂ wil doseren.
Tot nu toe zag B-Mex in de praktijk al dat er regelmatig te weinig CO₂ wordt gedoseerd bij hoge lichthoeveelheden, en dat er winst geboekt kan worden door meer CO₂ te doseren in de vroege ochtend als de raamstanden nog beperkt zijn. Op dat moment kun je vrij efficiënt, zonder veel ventilatieverlies, de gewenste ppm's CO₂ halen. Een uitdaging is nog wel omgaan met wisselvallig weer, zelfs voor de tool die het al beter doet dan de teler vaak zelf kan.
Al direct tijdens de presentatie van Jeroen kwamen de vragen los. Hoe werkt dat bijvoorbeeld als je voor wkk-data naar de dag van gisteren kijkt, maar het wkk-draaiprofiel in het weekend heel anders is dan doordeweeks? Daar moest Jeroen erkennen dat hier nog optimalisatie mogelijk is. Sowieso is de tool dus nog niet uitontwikkeld. Voor de autonome sturing wordt gewerkt aan koppeling met klimaatcomputers. De koppeling met Ridder en Hoogendoorn is gemaakt en 'de gesprekken met Priva lopen' gaf Jeroen de zaal mee.
Besparen
Ook wilde de zaal natuurlijk wel even weten welke besparingen er gerealiseerd worden met CO₂ Optimaal. Dat hangt af van het soort bedrijf, was Jeroens terechte antwoord. Waar de ene teler erachter komt dat hij te vaak te zuinig doseerde voor een optimale productie, ziet een andere teler juist dat hij soms teveel doseerde. In het ene geval levert dat inzicht misschien wel een hogere, maar efficiëntere dosering van CO₂ op, terwijl in het andere geval de teler echt kan besparen.
Besparen is zeker ook iets waarop de sector in zijn geheel inzet. Desondanks wordt conform afspraken in het convenant richting 2030 nog gezocht naar extra externe CO₂ voor telers. De 2 Mton is nog niet bereikt. Er moet nog ruim 1 Mton bij, vertelde Alexander. Hiervoor is afvang uit de buitenlucht een interessante optie, net als levering vanuit afvalverbrandingsinstallaties (Peter Simoës van de Vereniging Afvalbedrijven presenteerde erover) of vanuit de scheepvaart.
Janneke Grit en Alexander Boedijn
Volop ontwikkeling CO₂-technieken
Namens de WUR bespraken Janneke Grit en Alexander Boedijn enkele projecten. Bij de universiteit zien ze veel beweging op het gebied van CO₂, en zien ze ook nog altijd nieuwe bedrijven met nieuwe technieken de markt opzoeken. Veel bedrijven zien kansen, zoals ook New Energy Coalition. Ruud Paap presenteerde over groen gas en de markt voor biogene CO₂. New Energy Coalition gaf er begin dit jaar al een rapport over uit.
Value Carbon/Value Maritime vangt CO₂ af op schepen en slaat het op in batterijen om naar de wal te brengen, waar tuinders het kunnen gebruiken.
Green Gas & Liquids realiseert een CO₂-afvangproject bij een tomatenteler in Oostenrijk
Bright Renewables vangt CO₂ af uit rookgassen
Jeroen Boonekamp van B-Mex had inschrijfformulieren liggen voor wie mee wil doen bij opschalen van de test met autonoom CO₂-doseren.