De glastuinbouwsector stapt in rap tempo over van traditionele HPS-lampen naar energiezuinige LED-technologie. Toch blijft één belangrijk aspect vaak onderbelicht: wat gebeurt er met de oude armaturen die worden verwijderd? Brian Gandy, oprichter van Sustainable Terrains en initiatiefnemer van het Relamp & Relax-programma, werkt aan LED-retrofitprojecten en ziet in de verwerking van afgedankte lampen een cruciaal maar vaak genegeerd onderdeel van verduurzaming.
"LED-retrofits zijn op zich niets bijzonders," zegt Brian. "Maar wat vaak wordt vergeten, is wat er met de verwijderde apparatuur gebeurt." De milieubelasting van deze afvoer is namelijk allesbehalve verwaarloosbaar. Veel oudere armaturen bevatten componenten die niet alleen elektronisch afval zijn, maar ook giftige stoffen zoals polychloorbifenylen (PCBs). Die zitten met name in condensatoren van oudere magnetische voedingen, zoals die van veel systemen uit de jaren negentig. PCBs zijn wereldwijd geclassificeerd als gevaarlijke stoffen vanwege hun schadelijkheid voor mens en milieu.
De kosten voor een verantwoorde verwerking van deze materialen zijn hoog. Waar normaal elektronisch afval minder dan een euro per kilo kost om te recyclen, kunnen voedingen met PCBs oplopen tot wel zeventien euro per kilo. Aangezien een enkel armatuur al snel 13 kilo weegt, kan de recycling per stuk ruim €150 kosten - exclusief arbeid en overige logistiek.
Toch worden deze kosten in veel subsidieprogramma's niet meegenomen. Vaak ligt de focus volledig op de energiebesparing en terugverdientijd van de LED-installatie, zonder aandacht voor de milieukosten van de afvoer. Volgens Brian wordt die verantwoordelijkheid te vaak doorgeschoven naar de teler, of zelfs helemaal genegeerd. "Dat is niet duurzaam - dat is uit het zicht, uit het hart," stelt hij. "Als je echt iets wilt verduurzamen, moet je ook de afvoer goed regelen. Niet alleen het leuke deel van het verhaal vertellen."
Hij vindt dat ook energiebedrijven en subsidieverstrekkers hier verantwoordelijkheid in moeten nemen. "Als je een subsidie geeft voor een retrofit, moet je ook meebetalen aan de recycling. Alleen zo voorkom je dat je de milieulast van het ene dossier naar het andere doorschuift."
Met zijn programma Relamp & Relax biedt Brian begeleiding bij verantwoorde afvoer en recycling van oude systemen. Hij pleit ervoor om dit integraal onderdeel te maken van elk belichtingsproject in de sector. "Elke lamp die op de juiste manier wordt gerecycled, draagt bij aan een schonere, veiligere keten. Het is een investering in de toekomst van de tuinbouw."
Tot slot adviseert hij telers en leveranciers om alleen samen te werken met partijen die aantoonbaar zorgen voor een correcte verwerking van afgedankte apparatuur. "Of je nu met ons werkt of met een ander, zorg dat het goed gebeurt."
Voor meer informatie:
Brian Gandy
Sustainable Terrains
[email protected]
www.sustainableterrains.com