Tholen - In kassen die ooit vol vruchtgroenten stonden, staan tegenwoordig diverse koolgewassen, en ook onder meer uien en prei. Niet voor een productieteelt, maar voor zaadproductie. Voormalig chrysantenteler Bastiaan Borst en zijn zoon Timo hebben de zaadteelt in de kassen in Sexbierum opgezet. Dat doen ze op opvallend grote schaal. Het bedrijf telt in totaal 13 hectare.
Bastiaan en Timo Borst, vader en zoon in de zaadteelt
Voordat de zaadteelt van start kon, zijn de kassen na aankoop eind 2023 eerst leeggeruimd. Daarna zijn er de nodige investeringen gedaan, vooral in watertechniek en in insectengaas. Voor Huisman Scherming was het een 'megaproject'. Teler Bastiaan erkent dat wat hij en zijn zoon in het noorden van Friesland doen, bijzonder is. Een zaadteelt op zo'n grote schaal als hier, komt niet veel voor in Nederland.
Kool in bloei
Ondernemende zoon
De stap naar zaadteelt zette Bastiaan in 2016, in Heerhugowaard. Daar teelde hij voorheen chrysanten. Op zoek naar een groter areaal, om aan de vraag naar zaad vanuit een veredelingsbedrijf te kunnen voldoen, kwam de familie Borst uit in Sexbierum. Daar stonden kassen leeg, die voorheen nog door het grote teeltbedrijf Hartman zijn gebruikt. Twee van de kassen, één ingericht voor een bioteelt én één voor een conventionele teelt, wisten Bastiaan en zijn zoon te kopen.
Selderij
Timo is er medio mei niet. Hij zit tijdelijk in de VS, voor een klus in de pioenrozen. "Mijn zoon is een ondernemende jongen, een doener", vertelt Bastiaan trots. "Als jonge jongen kocht hij bijvoorbeeld kerstbomen in om te verkopen." Na zijn agrarische mbo-opleiding bij Vonk is hij nu samen met zijn vader ondernemer. Vader en zoon zijn allebei eigenaar van de kwekerij die naar de naam Floris luistert. "Zonder mijn zoon had ik deze stap niet gezet", erkent Bastiaan, die ook naar een nabijgelegen dorp is verhuisd om dicht bij het zaadteeltbedrijf te komen wonen.
Om de grond voor zaadteelt klaar te maken werd er in de kas, waar voorheen conventioneel is geteeld, een groenbemester gezaaid, en daarna ingemengd met de grond.
Kwartels en graanpollen
De gewassen die we medio mei in één van de twee kassen tegenkomen, zijn vorig jaar augustus geplant. Voor die tijd is de kas aangepakt, en de grond. "In de biokas hoefden we weinig aan de grond te doen, daar zat al veel organische stof in. In de andere kas hebben we veel groenbemesters gezaaid, die we daarna versnipperd hebben en door de grond heen gemengd."
Wat ook opvalt als je door de kas loopt is dat er kwartels rondscharrelen. "Een project van mijn zoon", legt Bastiaan uit. "De kwartels scharrelen tussen de prei, en eten rupsen." Ook staan er op diverse plekken graanpollen tussen het gewas. Ook voor biologische bestrijding, zo blijkt. De graanpollen zijn waardplanten voor luisbestrijders.
Venkel
Insectengaas
Een deel van de gewassen bloeit al. Als Bastiaan één afgesloten kascompartimenten met rode kool even openritst, levert dat het bekende beeld van bamboestokken en een doorgeschoten gewas op. Het draait immers om zaden produceren. "We telen drie soorten rode kool. Diverse teeltregio's vragen om verschillende rassen."
Hier speelt het insectengaas ook een rol. Het is niet de bedoeling dat de bestuiving in de war loopt. In totaal zijn door Huisman Scherming 7.000 luchtramen voorzien van Simplefold insectengaas, 35 tussengevels van elk meer dan 100 meter lang geplaatst en 374 nokschermen geïnstalleerd.
Om onder meer de koolsoorten goed van elkaar gescheiden te houden, worden ze ook afgeschermd met tussengevels, met daarin een rits. Als we over het betonpad verder lopen, komen we venkel tegen, wortelen en ook uien. Hier valt het bloemengaas op, zoals je ook in de chrysantenteelt ziet.
Bloemengaas bij de uien
Verschil met chrysanten
Hoewel 13 hectare groot is, is het in de zaadteelt goed te behappen met een klein team. "Het is anders dan bijvoorbeeld de zaadteelt van tomaten", weet Bastiaan. "Daar moet je elk bloemetje met de hand bestuiven. Voor ons schiet het op deze schaal lekker op met de zaadteelt. De zaadteelt is stabieler, ook in omzet. In de chrysanten heb je hele goede en hele slechte jaren. In de zaadteelt werkt dat anders en dat werkt prettiger." Bastiaan en Timo zijn een mooi Fries avontuur aangegaan.
Voor meer informatie:
Floris Sexbierum
[email protected]