Tholen - Het duurde even, maar Aardwarmte Maasdijk draait. Bij de doorgaans onbemande mijnbouwlocatie, waar normaal gesproken hoogstens een enkele operator of onderhoudsmonteur te vinden is, was voor de gelegenheid donderdag een tent opgezet om een openingsfeestje te vieren. Het project levert sinds 1 maart warmte aan de eerste 24 glastuinbouwbedrijven en ook door de eerste leidingen van Warmte Netwerk Westland (WNW) stroomt warm water, waarin bovendien gehandeld kan worden via een uniek handelsplatform.
Zoals dat hoort bij de viering van een mijlpaal hielden Arjan ten Elshof, directeur warmte van HVC, Evelien Brederode namens Warmte Netwerk Westland en teler Frank Barendse, tevens voorzitter van Warmtecoöporatie Maasdijk, een praatje.
Frank Barendse, Evelien Brederode en Arjan ten Elshof
Urgentie
De directeur warmte van HVC stond kort stil bij de lange aanlooptijd die er bij de realisatie van aardwarmteprojecten komt kijken. Aardwarmte Maasdijk is voor HVC niet het eerste project. De ontwikkeling van Trias Westland duurde 10 jaar, in Maasdijk ging er 7 jaar overheen voordat er warmte aan tuinders geleverd kon worden en bij een volgend project hoopt Ten Elshof dat het nog sneller kan.
De urgentie van aardwarmte is inmiddels wel hoog. Waar voor corona en de energiecrisis het vooral enkele tuinders waren die zelf het initiatief namen om te gaan boren vanuit een duurzame toekomstvisie, zijn er inmiddels veel meer grote partijen bij betrokken.
Na de openingsspeeches was het tijd voor rondleidingen. Bekijk hier het hele fotoverslag.
Telers zetten eerste stap
Ook bij Aardwarmte Maasdijk waren het eerst de tuinders die met elkaar om tafel gingen, vertelde Frank van Frestia. Hij is voorzitter van de Warmtecoöperatie Maasdijk, dat een bestuur vol Westlandse daadkracht kent. Toch kwamen de tuinders er eind 2019 na het nodige rekenwerk achter dat ze het niet alleen konden. Na 'een blik over de Maasdijk, naar het Westland', werden partners gevonden om het project verder te ontwikkelen.
Dat was wel even wennen, erkende Barendse donderdagmiddag. "We stonden weer langs de zijlijn." Terwijl de gasaanvoer uit Rusland stilviel, de gasprijs steeg en belastingmaatregelen energie voor in de kas alsmaar duurder maakten, was het wachten op succesvolle boringen en levering van aardwarmte. Er werden 'pittige gesprekken' gevoerd. "Die kostten soms meer energie dan ze op zo'n dag opleverden", was de teler eerlijk. Maar: iedereen had één stip op de horizon, en nu Aardwarmte Maasdijk draait is er ook het besef dat 'de juiste afslag' is gemaakt. "Aardwarmte vraagt om specialisatie."
Frank Barendse spreekt de zaal toe als voorzitter van Warmtecoöperatie Maasdijk. Bekijk hier het hele fotoverslag.
Grote gasbesparing
De Maasdijkse mijlpaal is gevierd samen met de betrokken ondernemers, betrokken partijen en ook enkele omwonenden kwamen op de aangeboden rondleiding af. Barendse maakte van de gelegenheid gebruik om op de hoge gasbesparing te wijzen die het gebruik van aardwarmte in de glastuinbouw mogelijk maakt. "Een gasbesparing van 40-60% is mogelijk voor veel teelten", benadrukte de paprikateler die het belangrijk vindt dat de buitenwereld dit ook weet.
Zelfs de directeur warmte van HVC was nog onder de indruk van die getallen. Dat er met aardwarmte een verduurzamingsslag gemaakt kan worden, is hem wel bekend. In zijn hoofd zat Arjan ten Elshof echter met 30% besparing voor de basislast, aangevuld met bijvoorbeeld ook 30% besparing bij gebruik restwarmte uit het havengebied. Daarop is het nog wachten, en daarin gaat naast WarmtelinQ ook de aanleg van Warmte Netwerk Westland een belangrijke rol spelen.
Handelen in aardwarmte
Het was Evelien Brederode van Capturam die hier kort iets over mocht vertellen. Capturam is een dochteronderneming van Juva, waarmee HVC samenwerkt bij de realisatie van de broodnodige warmte-infrastructuur. Op het Westlandse warmtenetwerk zullen de komende jaren steeds meer aardwarmteprojecten aangesloten worden, om zo tot een zo robuust mogelijk warmtenetwerk te komen. Haar droombeeld? De afbeelding op een kartonnen bord waarop alle aardwarmtebronnen in de regio aan elkaar zijn verbonden, en er tevens een plekje is voor invoer van restwarmte.
De warmte die momenteel uit de Maasdijkse bodem komt, gaat naar de kassen van tuinders. Voor een goedlopend aardwarmteproject is het belangrijk dat er een goede flow in de warmteafname zit. Telers conformeren zich voor de lange termijn voor een bepaalde warmteafname. Uniek bij het project in Maasdijk is dat er in aardwarmte gehandeld kan worden. Evelien vertelde dat sinds de start van de handel, dit voorjaar, zo'n tien procent van alle geproduceerde warmte al van eigenaar gewisseld is.
Het handelssysteem stelt glastuinbouwondernemers in staat om overtollige aardwarmte van Aardwarmte Maasdijk te verkopen en een tekort aan te kopen, waardoor ze flexibel kunnen inspelen op hun warmtebehoefte. Het handelen op deze manier sluit aan bij de bedrijfsvoering van de glastuinbouwondernemers, omdat zij al gewend zijn om te handelen in elektriciteit en met dit platform heeft WNW daar warmte aan toegevoegd.
Momenteel ontvangen 24 bedrijven warmte van Aardwarmte Maasdijk. De ambitie is om in de toekomst zo'n 80 ondernemers in het Westland van duurzame warmte te voorzien. Het eerste doublet is nu in gebruik. Het tweede doublet volgt in oktober dit jaar. Het laatste doublet wordt naar verwachting het tweede kwartaal van 2026 in gebruik genomen. Bekijk hier het hele fotoverslag.
Warmtenetwerk opschalen
De focus bij HVC ligt, na de feestelijkheden op donderdagmiddag, op het in productie krijgen van de overige twee doubletten in Maasdijk, realisatie van nieuwe projecten maar vooral ook op realisatie van de netwerkinfrastructuur. Dat benadrukt Arjan ten Elshof. "We zijn als publiek infrabedrijf bezig met opschalen. We zitten erin voor de lange termijn en willen graag de voorzieningen bouwen voor een groot warmtenetwerk." Daarbij kunnen ook aardwarmteprojecten van andere partijen aansluiten, graag zelfs. HVC realiseert zich dat het zeker niet alle projecten zelf kan realiseren. "Telers stimuleren ons. Wij hebben een aanjagende rol en hopen dat de dingen die wij hebben bedacht, ook door anderen worden overgenomen."
Het valt de directeur warmte van HVC nog wel op dat anders dan inmiddels bij netcongestie er bij warmte nog niet één groot algemeen belang is. Ook de ambities van glastuinbouwondernemers onderling verschillen hier nog weleens. En dan zijn er soms nog de zorgen over de toekomst van de glastuinbouw in de regio, waar de ruimte schaars is en er geluiden opgaan om huizen te bouwen op plekken waar nu nog kassen staan. Ten Elshof kijkt hier nuchter tegenaan. "Over vijftien jaar staan in onze visie hier nog kassen."
Zo'n vijftien jaar is ook de levensduur van een aardwarmtedoublet. De mogelijkheid om warmte te leveren aan woningen is er, maar in Maasdijk gaat de warmte nu eerst naar de kassen. Met de glastuinbouw als eerste afnemer werkt Warmte Netwerk Westland toe naar een duurzamer Westland. En het zomaar eens kunnen zijn dat de aanwezigheid van aardwarmtebronnen en een groot, robuust warmtenetwerk de glastuinbouw juist aan deze proactief opererende regio bindt. Alle reden om nieuwe mijlpalen te blijven vieren. De volgende alcoholvrije prosecco volgend jaar bij Aardwarmte Polanen?
Aardwarmte Maasdijk in vogelvlucht bekijken? Dat kan hier.