Tholen - In een proef met een belichte tomatenteelt bij Proof is de afgelopen maanden geteeld met LED-lampen met een ingebouwde ventilator. Ervaringen dat met het systeem van Climalux een forse energiebesparing te realiseren is, zijn er al volop. Daarom lag de focus in dit onderzoek op een andere grote uitdaging: kwalitatief goede tomaten onder LED-belichting telen. Daarbij is niet zozeer het spectrum, regulier 90-5-5, maar vooral de rol van ventilatie van belang, constateren de onderzoekers, die in de resultaten van het nieuwste onderzoek genoeg reden zien om op voort te borduren.
Convectiewarmte
Het speciale armatuur van Climalux, dat gevestigd is in Hoek van Holland en de lampen ook daar produceert, is uitgerust met een ventilator waarmee het mogelijk is verticaal te ventileren. "De ventilator koelt de lamp en de warme lucht, de convectiewarmte, blaast de ventilator het gewas in waardoor de plant warmer is dan in de reguliere LED-teelt. In het gewas zorgt de warme lucht voor opname van vocht", legt Ary de Jong van HortiTech uit. Hij voerde de proef in opdracht van Climalux samen met Elke van der Stok uit.
In de proef zijn grove trostomaten geteeld onder de CLX-2 groeilampen, een één-op-één-vervanger van HPS-belichting. Er is gekozen voor een bekend ras, waarmee al veel data is opgebouwd. "Waar onder volledige HPS-belichting de ervaring van tomatentelers is dat het gewas 2,2 liter per dag per vierkante meter in de donkere wintermaanden op kan nemen, is dat onder full-LED zo'n 1,8. Bij meer energie-input bereikt een full-LED-teler vaak 2,0 liter/m². Minder dus", benadrukt Ary. En het vermoeden in de markt bestaat dat hier een van de oplossingen voor de huidige kwaliteitsproblemen zit.
Wankleur
In de proef die bij Proof is uitgevoerd kregen Ary en Elke de bevestiging dat ze op de goede weg zitten. "De veredelaar die meekeek, bevestigde ons dat er in onze teelt minder bontheid is opgetreden bij de vruchten", geeft Elke aan. "Vooral de eerste trossen vertoonden minder wankleur dan in andere teelten." Juist die bontheid, of de 'kakelbonte tomaten' waarover telers al langer klagen, is vervelend. Bij wankleur gaat het om vruchten die bij de afrijping niet egaal rood kleuren en groene vlekken houden. Zulke vruchten zijn niet te verkopen.
In de praktijk kijken telers die tegen het probleem met bonte vruchten aanlopen om zich heen. Is het calcium? Of iets anders? Ieder heeft zo zijn eigen visie, ziet Ary. "Het feit is dat, waar je de oplossing voor het probleem ook zoekt, er vocht door de plant heen moet."
De standaardreflex is dan: stoken. Maar in dit onderzoek is juist verder gekeken dan het inzetten van meer buisverwarming. "Met een buis van 55 graden Celsius kom je er niet meer altijd", is de ervaring van de ervaren teeltman. "We konden in dit onderzoek nu meer schermuren maken, omdat we de kaslucht mixen met convectiewarmte. Eigenlijk zijn we lucht verticaal aan het ronddraaien door de kas, waardoor we ontvochtigen en ook meer activiteit in de kop krijgen."
Oogst uit de proef onder Climalux-lamp met ventilator
Donkere winterdagen
Om de werking van de ventilator van het systeem van Climalux te testen, is ook een rookproef gedaan. Elke: "Daarin hebben we gezien hoe die de rook, en dus de lucht die de ventilator uitblaast, in het gewas komt." Vooral in de donkerste periode is dat een flink voordeel, vult Ary aan over de proef waar op 1 november een bloeiende plant is geplant. "Er zit een functie op de ventilator waardoor je als het echt nodig is extra veel lucht kunt verplaatsen. Voor de moeilijkste winterdagen bleek dat een uitkomst. We zagen door de 'boostfunctie' van de ventilator te gebruiken meet drain, en drain en gift ook beter in balans komen tijdens de donkerste dagen. Een stijging van de wateropname betekent ook een stijging van opname van nutriënten, en dat draagt weer bij aan een betere plantweerbaarheid."
CLX-2 groeilamp van Climalux
Voor meer informatie:
Niels Damen
Climalux
[email protected]
www.climalux.nu
Ary de Jong
Elke van der Stok
HortiTech
[email protected]
[email protected]
www.horti-tech.com