Tholen - Een roerbakmix die mogelijk bleekselderij bevat, terwijl dat niet op het etiket staat, de mogelijke aanwezigheid van shiga-toxine producerende E.Coli in pesto, blauwe bessen die mogelijk besmet zijn met hepatitis A of de mogelijke aanwezigheid van plastic in diepvriesspinazie. Het is maar een greep uit de 15 voedingsgerelateerde veiligheidswaarschuwingen die de NVWA in januari op haar website plaatste. Incidenten met voedselveiligheid zijn dus aan de orde van de dag.
Director Claims bij assurantiemakelaar Raetsheren-Acrisure Bas van Nispen ziet dat de aanleiding voor zo'n actie vaak heel klein kan zijn. "In de praktijk heb ik meegemaakt dat onverklaarbare stukjes hout in een product bleken te zijn veroorzaakt door een houten bezemsteel die werd gebruikt om een verstopping bij het legen van een tankauto op te lossen, waarbij de steel in de tankauto schoot. In een ander geval was een dop van een afsluiter op een leiding blijven zitten, waardoor er bij gebruikt plastic in het product kwam. Maar het kan ook zijn dat een silo verkeerd of niet gespoeld wordt, waardoor er residu achterblijft dat het volgende product in de silo besmet. Het kan van alles zijn, maar het heeft vaak hele vervelende, grote gevolgen."
Gezondheid
Zeker als die gevolgen rechtstreeks verband houden met de gezondheid, kan de impact groot zijn. Daarom ziet Bas voor bedrijven in de AGF-sector een groter risico. "Met bederfelijke waar kan meer misgaan, dat is iets heel anders dan bijvoorbeeld ondeugdelijke vazen verkopen. Hoewel vaak de kans dat de consument ziek wordt van ondeugdelijke voeding heel klein is, wil je op dat vlak absoluut geen risico lopen, je wil dat maximaal oplossen."
Hoe zo'n oplossing eruitziet, kan per incident veel verschillen. Bas geeft aan dat de risico's soms redelijk zwart-wit zijn, zoals bijvoorbeeld als blauwe bessen mogelijk met hepatitis A besmet zijn. "Uiteindelijk is dat een samenspel van alle partijen die betrokken zijn. Daarbij speelt ook het risico van de reputatie een rol. Dus is een fabrikant vaak geneigd om het zekere voor het onzekere te nemen en alles terug te halen."
Kosten kunnen in de papieren lopen
En als terughalen dan de oplossing is, kan dat veel kosten met zich meebrengen, de first party kosten. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van bedrijfsschade, omdat de consument het product niet meer koopt; er is schade, omdat het product weggehaald moet worden; er zijn onderzoeks- en communicatiekosten. "Soms is het nodig om advertenties in dagbladen te plaatsen of moet er een callcenter worden ingericht om de telefoontjes van bezorgde consumenten te beantwoorden. Dat kan best in de papieren lopen."
Waar een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB) wel de schade dekt die een derde lijdt als gevolg van het incident, geeft Bas aan dat dit niet geldt voor de first party kosten. "Daarvoor kun je bij de AVB een recalldekking afsluiten of er kan voor een Contaminated Product Insurance (CPI) worden gekozen. Die dekken vooral de kosten die je als bedrijf zelf maakt. Als een bedrijf voor deze risico's verzekerd is, maakt dat de afweging of er wel of niet teruggeroepen wordt soms makkelijker."
Bewust met risico's omgaan
Wel geeft Bas aan dat deze verzekeringen duur zijn en verzekeraars soms terughoudend zijn om ze te verstrekken. "Recallverzekeringen zijn wel in te kopen, maar verzekeraars stellen, terecht, eisen aan wie ze willen verzekeren en onder welke voorwaarden. Ze willen dat klanten bewust met risico's omgaan. Als een bedrijf dat niet doet, zijn verzekeraars terughoudend, maar doet een bedrijf dat wel, is er in principe veel mogelijk."
Overigens is lang niet altijd direct duidelijk hoe een voedselveiligheidsincident gemanaged moet worden en/of terugroepen wel de juiste oplossing is. Wat doe je bijvoorbeeld met een product waarvan één van de ingrediënten een vruchtenconcentraat is met een overschrijding, maar waarvan een consumptie van 6 kilo nodig zou zijn, wil het ingrediënt gevaar opleveren? "Soms is terughalen bij de consument niet nodig, omdat de overschrijding gaat over een concentratie die miniem laag is. Hoe dan ook is het altijd maatwerk waarbij overleg met alle betrokken partijen essentieel is en de voedselveiligheid altijd op één staat."
Ingewikkelde situaties
En ook in de gevallen dat geen terugroepactie nodig is, kan een verzekering behulpzaam zijn. "Hoewel de kosten in de papieren kunnen lopen en het goed is te weten dat er een vergoeding kan zijn, is dat vaak niet de eerste zorg. Het kan heel ingewikkeld zijn om met deze incidenten om te gaan, zeker als er meerdere landen betrokken zijn, en een recallverzekering kan daarbij helpen." Daarbij spelen aspecten als aansprakelijkheid, wel of niet terugroepen, wie in te lichten, wel of niet melden bij Europese instanties een rol, geeft Bas aan. "Daar schakel je dan over met een verzekeraar; vaak hebben die overeenkomsten met achterliggende partijen die hier dagelijks mee te maken hebben en daadwerkelijk hulp kunnen bieden. Hierbij is ook de rol en het netwerk van de assurantiemakelaar essentieel en niet te onderschatten."
Vooral rondom carcinogene stoffen zijn er veel vragen, ziet Bas. "Omdat kankerverwekkende stoffen in zo veel producten zitten, worden die vaak uitgesloten door een verzekering. Maar het is wel een probleem, want overschrijdingen op dat vlak komen heel vaak voor. Ook in zo'n geval ben je blij met een goede verzekeringsmakelaar zoals bijvoorbeeld Raetsheren-Acrisure, want we kunnen dan ondanks het feit dat misschien niet alles vergoed wordt, wel hulp bieden."
Begrip
En, mits goed gemanaged, hoeft een voedselveiligheidsincident een bedrijf geen blijvende schade te berokkenen, merkt Bas op. "Als een bedrijf met zo'n situatie niet goed omgaat, kan het een bedrijf de kop kosten. Maar als een bedrijf zich met een goede risicoanalyse voorbereidt – en veel versbedrijven zitten daar bovenop – hoeft het geen blijvende schade op te leveren. De consument heeft er best begrip voor als er iets misgaat; niet als er loopje wordt genomen met de veiligheid. Maar als er onverhoopt iets misgaat – het blijft een natuurproduct – en dat wordt goed opgevolgd, snapt iedereen dat."
Dit artikel verscheen eerder in editie 2, 39e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Raetsheren
Tel: 072 541 4151
[email protected]
www.raetsheren.nl