Terwijl Franse landbouwers actievoeren tegen een vrijhandelsakkoord tussen de EU en Mercosur, was de vergadering van de Landbouwcommissie van het Europees Parlement op 18 november een gelegenheid om terug te blikken op de gevolgen van een andere overeenkomst: het vrijhandelsakkoord tussen de EU en Marokko voor land- en tuinbouwproducten. Ondanks duidelijke aanwijzingen dat dit akkoord schadelijk is voor Europese en Franse tomatentelers, blijft de Europese Commissie het probleem negeren. Volgens hen is er niets aan de hand.
De Spaanse Europarlementariër Carmen Crespo Díaz vroeg om een debat om de gevolgen van recente uitspraken van het Europees Hof van Justitie te bespreken. Deze uitspraken hebben betrekking op de annulering van de uitbreiding van de voordelen van het EU-Marokko-akkoord naar de landbouwproducten uit de Westelijke Sahara.
De uitspraken van het Hof hebben directe invloed op de exportvoorwaarden van tomaten naar Europa. Ze volgen op een klacht van het Front Polisario tegen het akkoord uit 2019, waarin tomaten uit de Westelijke Sahara als "Marokkaans" werden beschouwd en dus in aanmerking kwamen voor gunstige douaneregels.
Een tweede klacht was ingediend door de Franse telersorganisatie Confédération Paysanne, die eiste dat tomaten en meloenen uit de Westelijke Sahara een herkomstetiket kregen met "Westelijke Sahara" in plaats van "Marokko".
In beide gevallen kregen het Front Polisario en de Confédération Paysanne gelijk. Gevolgen van deze uitspraken:
- Binnen een jaar worden land- en tuinbouwproducten uit de Westelijke Sahara niet meer als Marokkaans beschouwd en verliezen ze de gunstige douanevoordelen van het EU-Marokko akkoord.
- Vanaf nu moeten tomaten uit de Westelijke Sahara als zodanig worden geëtiketteerd in winkels.
Ondanks deze uitspraken kon de Europese Commissie geen garanties geven over het toezicht op import uit Marokko. Logischerwijs zou de Marokkaanse tomatenexport naar de EU vanaf 2026 moeten afnemen. Maar of dit daadwerkelijk gebeurt, blijft onzeker.
Cherrytomaten uit de Westelijke Sahara liggen een groot deel van het jaar in de Franse winkels. In theorie zouden ze nu etiketten moeten hebben met "Westelijke Sahara", maar de Europese Commissie heeft geen specifieke controlemaatregelen aangekondigd.
Sterke groei van de Marokkaanse tomatenimport
In 2022-2023 importeerde Frankrijk 424.690 ton Marokkaanse tomaten, 7,6% meer dan de 394.740 ton in 2021-2022. In waarde steeg de import met € 168 miljoen, een toename van 27,5%. Toch stelt de Europese Commissie dat deze groei geen verstoring van de markt veroorzaakt.
De grootste Marokkaanse teler van cherrytomaten exporteert jaarlijks 60.000 ton naar Frankrijk en heeft daarmee 52% van de Franse cherrytomatenmarkt in handen.
Naar aanleiding van de uitspraken van het Hof van Justitie vragen Franse en Spaanse tomatentelers de Europese Commissie om actie te ondernemen. Tijdens een geplande bijeenkomst met de Commissie zullen de volgende punten worden benadrukt:
- Seizoensgebonden importbeperkingen: Beperk de import van Marokkaanse tomaten tijdens het hoogseizoen van de Franse teelt.
- Gelijke concurrentie door douanerechten: Zorg voor douanerechten die het prijsverschil tussen Franse en Marokkaanse cherrytomaten op de schappen verkleinen.
- Duidelijke productonderscheiding: Stel douanerechten in die onderscheid maken tussen kleinere tomaten (diameter <47 mm) en grotere ronde tomaten (diameter ≥47 mm).
- Handhaving van etiketteringsregels: Dwing Marokko tot naleving van de uitspraken van het Europees Hof, inclusief de etikettering van producten uit de Westelijke Sahara.
Voor meer informatie:
www.tomates-de-france.com/