De late start van het Marokkaanse kasgroenteseizoen, na een moeilijke zomer, heeft de normale gang van zaken verstoord. Terwijl de prijzen voor Marokkaanse groenten normaal gesproken dalen in september/oktober en stijgen in januari/februari, zien we dit jaar het tegenovergestelde beeld. De beslissing van Mauritanië om de invoerrechten op Marokkaanse groenten en fruit te verhogen heeft ook tot verwarring geleid. Oussama Machi, een groenteteler in de regio Souss Massa, deelt zijn visie op het ongewone seizoen 2023-2024.
"De regio Souss Massa is verantwoordelijk voor 80% van de vroege Marokkaanse groenteteelt en voor 67% van de export. De volumes uit deze regio zijn dus bepalend. In die zin waren enerzijds de moeilijke zomer met recordtemperaturen, plantenziektes en zaadtekorten en anderzijds de late start van de herfstoogst bepalende factoren voor het Marokkaanse seizoen als geheel."
Wachten
De late start is deels te wijten aan onzekerheid in de sector, voegt Machi toe. "Telers wachtten op zaden die resistent zijn tegen ToBRFV, dat in Marokko een epidemie is geworden. Iedereen had wel zijn redenen om te wachten voor ze risico's namen: welke gewassen telen, met welke zaden, op hoeveel hectare, tegen welke prijs? De beslissingen over de aanplant werden pas op het laatste moment genomen. Deze afwachtende houding in oktober, gecombineerd met gewasverliezen in de zomer, leidde tot een tekort en stijgende prijzen op de binnen- en buitenlandse markt." Maar plots leidde deze afwachtende houding vervolgens tot overproductie.
Toen alle telers uiteindelijk met de aanplant begonnen, klom het kwik naar ongekende hoogtes. "De temperaturen schommelden tussen de 27 en 33 graden, terwijl het historische gemiddelde voor de regio 14 graden is. Deze uitzonderlijke warmte creëerde een ideale omgeving voor de groenteteelt. Bovendien zorgde de heldere, felle zon voor optimale belichting voor de plantengroei."
Overproductie
De ideale weersomstandigheden leidden tot een overproductie van bijna alle vroege groenten en een daling van de prijzen. "De prijzen voor Marokkaanse tomaten zijn op de lokale markt met 80% gedaald, en voor paprika's met 50%. Ook de exportprijzen zijn aanzienlijk gedaald, vooral voor product dat voor Frankrijk bestemd is. De prijzen voor courgettes zijn stabiel gebleven. De enige uitzonderingen zijn sperziebonen, snijbonen en komkommers. Daarvan zijn de prijzen gestegen door de inkrimping van het areaal, wat een gevolg is van de lage winstmarges van de afgelopen seizoenen", legt Machi uit.
De prijsdaling werd gevoeld – en gevierd – op de lokale markt, en viel samen met de dag na de beslissing van Mauritanië om de douanerechten op Marokkaanse groenten en fruit te verhogen. Maar voor Machi betekent gelijktijdigheid niet noodzakelijkerwijs causaliteit: "Je moet verder kijken dan de timing. Ten eerste is er dit seizoen in Marokko een uitzonderlijke overproductie, die direct verantwoordelijk is voor de daling van de prijzen. Mauritanië importeert niet zoveel Marokkaanse groenten, en dus is de impact van de teruggevallen export naar dat land op de prijzen in Marokko en op de export in zijn geheel beperkt."
"Mauritanië is in de eerste plaats een distributiehub. Het merendeel van de volumes doorkruisen dat land voor levering aan West-Afrika, maar de verhoging van de douanerechten heeft geen invloed op deze vrachtwagens. Nu is het wel zo dat West-Afrika veel Marokkaanse groenten importeert en het einde van het regenseizoen er heeft plaatsgemaakt voor lokale oogst en een daling van de Marokkaanse export. De impact was heel snel voelbaar, vooral omdat Marokkaanse telers geen coördinatie hadden met de West-Afrikaanse markt vanwege de aanwezigheid van te veel tussenpersonen. Maar goed, met het productieoverschot hebben we momenteel voldoende volumes voor iedereen. Hopelijk trekt de vraag nu ook aan."
Lagere opbrengsten
De groentevoorraden stapelen zich stilaan op in Marokko, terwijl de vraag, met name uit Europa, achterblijft. Deze situatie is volgens Machi te wijten aan de hoge temperaturen in het hele Middellandse Zeegebied. "Ook in andere grote teeltlanden zoals Spanje, Italië, Turkije en Egypte is het uitzonderlijk warm. Alle opbrengst uit deze landen komt samen in Europa, en dan dalen de prijzen. De Europese vraag naar onze producten is dus aanzienlijk gedaald. Kijk maar naar de tomaten die naar het VK worden geëxporteerd, daarvan is de export met 30% afgenomen."
Een vooruitblik op de rest van het seizoen? "Eén ding is zeker: de prijzen zullen weer stijgen voor het einde van het seizoen", stelt Machi. "Veel telers hebben dringend behoefte aan cashflow om hun activiteiten verder te zetten, en sommigen missen zelfs motivatie. We zien steeds meer kassen leeggemaakt worden, of percelen die aan hun lot worden overgelaten. Dat betekent lagere opbrengsten voor de late groenten."
"Het is natuurlijk moeilijk te voorspellen wanneer de prijzen precies weer zullen stijgen en of dit zal samenvallen met de Ramadan, of ervoor of erna. Maar de prijzen zullen niet zo hard stijgen als in oktober-december. De export zal eindigen in mei, wanneer de lokale oogst in Europa beschikbaar komt. Ook dat is zeker", besluit Machi.
Voor meer informatie:
Oussama Machi
Casamance Food
Tel: +212 661178150 (Marokko)
[email protected]