Tholen - Zorg voor contrast bij het verpakken van tomaten, bijvoorbeeld door te kiezen voor zwart. Dat was een van de adviezen die de (inter)nationale tomatenketen dinsdag na een volle dag Global Tomato Congress mee naar huis kreeg, naast een tros tomaten van BelOrta en een pakket folders.
In het World Trade Center in Rotterdam kwamen tijdens het door Fruitnet georganiseerde congres de bekende thema's voorbij: arbeid, virus, robotisering en marketing. Van iets over negen tot vijf uur kwamen er vrijwel aan de lopende band sprekers aan bod die hun zegje mochten doen over uitdagingen en kansen.
Bekijk hier de hele fotoreportage
Paniek
Aan het begin van de dag ging het direct veel over uitdagingen. Cindy Van Rijswick van Rabobank Research Food & Agribusiness en Luc Vanoirbeek namens het VBT en Copa Cogeca zien er genoeg. "Jullie zijn de experts in crisis", sprak die laatste tegen de zaal met daarin zeker telers, maar nog meer veredelaars, techniekpartijen en marketeers.
Opvallend was dat Cindy ondanks alle uitdagingen van de afgelopen tijd constateerde dat tomatentelers het eigenlijk heel aardig hebben gedaan. Bij de Rabobank was er sprake van paniek toen de energiecrisis uitbrak, erkende de marktanaliste, maar telers bleken dankzij strategiebeslissingen en bijvoorbeeld ook verkoop van elektriciteit of zelfs volledige gascontracten zich goed te kunnen redden.
1958
Toch zijn het eerst en vooral nog altijd de tomaten waarom het draait. Daarbij blijft een terugkerend onderwerp op het congres het vergroten van de tomatenconsumptie. Luc gaf aan dat daarin volgens hem niet de oplossing voor de marktuitdagingen zit. 'Business as usual' hoeft de markt niet meer te verwachten.
Ook had hij een woordje over politiek. Luc liet zien hoe bepaalde EU-doelen uit 1958 weer helemaal actueel zijn en wees erop dat de Farm to Fork-strategie die de Europese Unie volgt goed is, mits er ook oog is voor de realiteit, het 'eerlijk' is en betaalbaar. In dat kader was de bespreking van inflatiecijfers door de VBT-man interessant. Hij wees erop dat inflatieverschillen effect hebben op de competitie tussen landen.
Anders dan andere jaren waren de meeste presentaties gebundeld op het centrale podium en waren er minder presentaties op zijpodia. Dit jaar kregen alleen Source.ag, MetoMotion en Delphy hier de kans productontwikkelingen te presenteren op het gebied van automatisering, artificiële intelligentie en robotica.
Philippe Appeltans, Imre Vellenga, Adam Davy en Dirk Aleven in een paneldiscussie over hoe de tomatenmarkt zich kan wapenen tegen marktuitdagingen
Penny wise, pound foolish
Op het centrale podium klommen na een eerste pauze Dirk Aleven van FoodVentures, Imre Vellenga van Agro Care Growers, Philippe Appeltans van BelOrta en Adam Davy van ICA. Zij gingen in 'debat' over de uitdagingen waarover de tomatenmarkt zich gesteld ziet. Hoe gaat de keten daarmee om en hoe zou de keten daarmee om moeten gaan?
Philippe kreeg de vraag hoe hij tegen de Britse tomatentekorten van deze winter aankijkt. Hij pleitte voor meer producentenorganisaties in het Verenigd Koninkrijk, om supermarkten te bewegen beter voor hun tomaten te betalen. Nu ontstonden er deze winter tekorten, terwijl BelOrta volgens Philippe tomaten beschikbaar had, alleen tegen een iets hogere prijs. "Penny wise, pound foolish", was zijn oneliner.
Marokko
Imre besprak de ambitie van Agro Care (1000 hectare in 2030) en hoe de telers met teelt in meerdere landen kiezen voor risicospreiding. Dirk benadrukte dat veerkracht sinds de coronacrisis 'de sleutel' is. Davy herkende dat ook en wees op het belang van goede relaties tussen teler, veredelaar en retailer. "Nederland in de zomer en Spanje in de winter, dat werkt niet meer", zei hij verder. Veel meer landen doen mee. Waaronder Marokko. Jammer was dat de aangekondigde spreker namens Delassus daarom niet ook op het podium zat.
Meermaals ging het wel over Marokko, en in mindere mate ook over Tunesië en Turkije. Helemaal aan het eind van het programma bijvoorbeeld. Daarin besprak Karin Gorree namens Normec Foodcare hoe afgelopen winter de tomaten erbij lagen in de Nederlandse winkelschappen. Ook importtomaten werden besproken.
Zacht of taai
Opvallend was dat de geanalyseerde Nederlandse grove trostomaten in de winter van 2022-2023 'beter' bevonden werden dan die in de winter van 2021-2022. Ook scoorden de tomaten beter dan de Spaanse concurrentie. Hier was sprake van meer uitval. Spaans product had wel een hogere brix, maar een taaie schil levert minpunten op.
In de snacktomaten scoorden Nederlandse tomaten een stuk minder. Hier is een duidelijk opmars van Marokkaans product te zien, dat ook kwalitatief goed scoort. Nederlands product is soms 'te melig' en deze winter ook een stuk zachter dan vorige winter. Het viel in de consumententesten op dat zachte, melige vruchten harder 'afgestraft' worden dan tomaten met een flauwe smaak.
Ruud Kaagman, Rick van Meurs, Christian Zeiler en Jeroen Rouppe van der Voort bespraken ToBRFV
ToBRFV
Het onderwerp kwaliteit van tomaten kwam in het programmaonderdeel ToBRFV niet echt voorbij. In de wandelgangen gaat het er wel veel over dat de rassen met resistentie soms nog wat te wensen over laten op het gebied van kwaliteit.
Op het podium ging het meer over de resistentie zelf. Vooral Jeroen Rouppe van der Voort van Enza Zaden ging er relatief diep op de hoge resistentie in die Enza Zaden claimt. Ook Rijk Zwaan claimt een hoge resistentie, waarvan teler Christian Zeiler getuigde. Hij vertelde hoe hij met hoog resistente rassen het virusprobleem probeert op te lossen. De teler gaf de complimenten aan alle veredelingsbedrijven die zich inspannen om het ToBRFV-probleem te tackelen.
Opvallend was dat ze bij Zeiler ervoor kozen na een besmetting wel resistente rassen te zetten, maar niet (extra) op hygiëne in te zetten. Namens de veredelingsbedrijven wezen Ruud Kaagman van Syngenta en Rick van Meurs van Rijk Zwaan juist wel op het belang van hygiëne, naast resistente rassen. Als de virusdruk te hoog blijft, kunnen er virusmutaties optreden. Daarop zit niemand te wachten.
Techniek
Waar de markt wel op zit te wachten, is op praktijkrijpe technische innovaties. Die zijn er stilaan, bijvoorbeeld uit de roboticahoek, maar zeker ook met behulp van artificiële intelligentie. Op het zijpodium kwamen opties voorbij, en ook op het hoofdpodium was er aandacht voor techniek.
Of die technieken altijd voor iedereen al zo de kas in kunnen, is nog de vraag, maar de presentaties zetten soms wel tot denken aan. Tomaten telen op goten alsof het sla is, zoals Certhon presenteerde, bijvoorbeeld. Of een drone voor dataverzameling, bestuiving én oogstvoorspelling van Polybee.
Vooral die laatste partij is nog relatief onbekend. Een congres is dan een mooie gelegenheid tot kennismaking. En anders altijd nog de kans om bij te praten met bekenden. Die kans greep iedereen in de pauzes volop. De fotoreportage geeft er een goede indruk van. Bekijk hem hier.