"De Deense markt voor vanille is behoorlijk groot: bijna elke supermarkt verkoopt vanillepeulen. De normale prijs voor een grote peul is 120-150 Deense kronen (€16 - €20), en sommige mensen schrapen de binnenkant van de peulen eruit voor de zoete inhoud," zegt Ann Sofie Forssling, oprichter van Dansk Vanilje.
Ann Sofie Forssling
Dansk Vanilje is een indoor farm in Denemarken die vanille wil telen in een gesloten omgeving. Ann legt uit dat de container is uitgerust met LED-verlichting, ventilatie, verwarming en ontvochtigingssystemen om de perfecte omgeving voor de vanille-orchideeën te creëren.
Terwijl bladgroenten en andere gewassen die typisch zijn voor vertical farming vaak minder dan een maand nodig hebben voor hun groei, kan het bij vanille-orchideeën tot drie jaar duren om te gaan bloeien als je begint met een meterslange liaan. Dit maakt vanille een vrij risicovol gewas voor de vertical farming sector, die al worstelt met hoge operationele kosten en vaak lage opbrengsten.
"We beginnen met een zeer klein areaal om te leren hoe we dit kunnen doen zonder dat het een fortuin kost. We moeten nog veel leren met betrekking tot het klimaat, de bloei, de bodem en de vochtigheid, enz."
Wat de bloei betreft, is de vraag of je gewoon drie jaar moet wachten of dat de bloei ook kan worden versneld door een koude of droge periode in te lassen. In een gesloten omgeving kan het klimaat gemakkelijk worden aangepast om koude en droge omstandigheden te creëren om de bloei te stimuleren. Ann legt uit dat ze de relatieve vochtigheid hoog genoeg moeten houden om te voorkomen dat de luchtwortels uitdrogen.
Momenteel voert Ann Sofie een lichtproef uit met blauw licht aan de ene kant en rood licht aan de andere kant van de container.
Hoe teel je vanille in een vertical farm?
Vanille-orchideeën zijn hoge liaanplanten die tot 30 meter lang kunnen worden en zich om bomen of andere steunen heen vlechten. Bij Dansk Vanilje zorgt het gebruik van kunstbomen ervoor dat de liaan kan klimmen zoals hij normaal zou doen en het vocht dat zich op de boom heeft gecondenseerd kan aanzuigen.
Dansk Vanilje heeft ook LED-bovenbelichting en tussenverlichtingsoplossingen geïnstalleerd om te zorgen voor een uniform lichtniveau in het hele bladerdek, hoewel orchideeën niet zo'n hoog lichtniveau nodig hebben als andere tuinbouwgewassen. Het bedrijf experimenteert met zowel rood-blauwe als breedspectrumverlichting.
In een recent gebouwde teeltruimte van 200m2 huisvest Ann Sofie verschillende zaailingen en jonge planten.
Orchideeën nemen 's nachts CO2 op voor de fotosynthese overdag. Hoewel Dansk Vanilje het CO2-gehalte monitort en over een verrijkingssysteem beschikt, gebruiken zij dit zeer weinig omdat de CO2-behoefte van de planten gering is. Dansk Vanilje heeft de containers ook uitgerust met verschillende omgevingssensoren om de temperatuur, vochtigheid, kooldioxide en lichtniveaus in de ruimte te volgen.
Hoewel Dansk Vanilje graag biologisch gecertificeerd zou zijn, is dat op dit moment niet mogelijk omdat de planten worden geteeld in een mengsel van turf, kokos en schors in plaats van in grond.
Zaailingen van de vanilleplant
Oogsten: zeker niet de laatste stap in de vanilleteelt
Maar laten we drie jaar vooruitspoelen in de teeltcyclus wanneer Dansk Vanilje zijn eerste vanillestokjes van eigen bodem zal hebben. Zelfs dan is de uitdaging nog maar net begonnen. Zodra de vanillebloemen zijn bestoven, duurt het 8-10 maanden voordat de peul volledig rijp is en dan is de peul nog groen. Vanillepeulen worden groen geoogst en ondergaan dan een rijpingsperiode van 2-3 maanden waarin de peulen voortdurend worden gedraaid om de juiste kleur en smaak te ontwikkelen. Hierna moeten de peulen nog 3-4 maanden drogen.
Idealiter vindt deze rijpingsperiode buiten plaats in de volle zon. Ann merkt echter op dat de autoriteiten in Denemarken het drogen van vanillepeulen buiten niet toestaan wegens veiligheidsredenen, waardoor Dansk Vanilje gedwongen is de peulen binnen te drogen. Dit kan een negatief effect hebben op de smaakontwikkeling, de houdbaarheid en de groei van ziekteverwekkers. Het bedrijf is dus op zoek naar betere manieren om zijn vanillepeulen te drogen die voldoen aan de plaatselijke voorschriften zonder de productkwaliteit te belemmeren.
Invoer plantaardig materiaal blijft een uitdaging
Een andere hindernis in de regelgeving waarmee Dansk Vanilje wordt geconfronteerd, is de invoer van plantmateriaal in de Europese Unie. Dansk Vanilje heeft twintig gezonde planten die zijn verkregen van de Wageningen Universiteit, maar in 2021 kocht Dansk Vanilje 200 stekken van vanille-orchideeën uit Tanzania en was klaar voor het planten voordat het nieuws kwam: de 200 stekken zouden niet worden toegelaten in de EU. De teeltfaciliteit van 200 m2 stond daardoor vier maanden leeg, wachtend op planten die nooit zouden komen.
Genoeg ruimte voor uitbreiding
Drie weken geleden heeft Ann 50 planten uit Slovenië opgehaald, die niet de meest gezonde waren, maar beter iets dan niets. Ann heeft ook 200 kleine planten uit weefselkweek besteld en werkt aan het papierwerk om ze de komende drie maanden binnen te krijgen.
Voor meer informatie:
Ann Sofie Forssling, oprichter
Dansk Vanilje
+45 9383 5156
asf@danskvanilje.dk