Tholen - Ook voor de aardbeienproductie in de kas was 2022 een moeilijk jaar. “Eerst hadden we in het voorjaar te maken met zwakke prijzen, omdat de programma’s langer konden worden bediend met Spaanse aardbeien. In het najaar was het te warm op het gebruikelijke moment voor het planten van herfstaardbeien begin/half augustus, waardoor veel bedrijven pas laat konden planten.
Deze late oogst kwam dan pas vanaf half oktober op de markt en in te grote aantallen tegelijk. Door de oogstvertraging was ook de totale opbrengst in het najaar te laag, wat weer te wijten was aan de hitte,” vat Volker Janssen, aardbeienteler uit Viersen en lid van de telerscoöperatie Landgard, samen in dit verhaal dat eerder in vakblad Primeur verscheen.
De familie Janssen had ook last van de exponentiële stijging van de energiekosten, die vooral in de glastuinbouw merkbaar was. Janssen: “We hadden het geluk dat we vaste contracten hadden die liepen tot eind 2022. De sterk gestegen kosten voor elektriciteit en gas zullen ons dan ook pas vanaf januari 2023, met ingang van de nieuwe contracten, dus tijdens het nieuwe seizoen, volledig raken.”
Het bedrijf valt onder de zogenaamde ‘Strompreisbremse’ (rem op de elektriciteitsprijs), waardoor de kosten met de nieuwe contracten ongeveer verdubbeld zijn. “Gezien het feit dat de energieprijzen niet alleen in Duitsland, maar in heel Europa aanzienlijk zijn gestegen, is de concurrentiepositie voor ons in het algemeen vergelijkbaarder geworden, vooral ten opzichte van de Nederlandse en Belgische producenten. Want die zitten momenteel op hetzelfde hoge prijsniveau dat we in Duitsland al lange tijd hebben.”
Volker en Dominik Janssen staan samen aan het roer van het in Viersen gevestigde familiebedrijf.
Gezien de omstandigheden heeft de teler zich ten doel gesteld zo energiezuinig mogelijk te produceren en de kosten zo laag mogelijk te houden. “Consumenten hebben momenteel gewoon minder geld beschikbaar en besparen dienovereenkomstig bij het kopen van voedsel."
"Dus ook al zal er vraag zijn naar aardbeien, we zullen onze prijsverhogingen niet één op één kunnen doorberekenen. In het algemeen verwachten we dat de prijzen voldoende zullen zijn, maar niet meer dan dat. We zullen geen reserves kunnen opbouwen voor verdere ontwikkelingen,” voorspelt hij.
Meer dan 90 procent van de opbrengst wordt via Landgard afgezet bij Duitse retailers. De rest wordt verkocht in automaten onder het eigen merk Edelrot.
Nieuw ras Rendezvous start het seizoen
In week 11 konden de eerste kasaardbeien van het seizoen van dit jaar al worden geplukt. “Het gaat om een nieuw in Duitsland gekweekt ras, genaamd Rendezvous, dat we vorig jaar voor het eerst als testsoort hebben geteeld en dit jaar waarschijnlijk tot half mei kunnen oogsten. De kwaliteiten van de vroege aardbeien zijn goed, maar het volume is voorlopig nog laag, vooral omdat we in de kas bij wijze van spreken met de handrem erop produceren.
Door de extreem koude temperaturen in Spanje zullen er, zeker aan het begin van het seizoen, vrij weinig producten op de markt komen. Daarom zijn we ervan overtuigd dat we goede prijzen zullen halen.”
Als vroege variëteit heeft het nieuwe ras Sonsation zich sterk gevestigd, gevolgd door Malling Centenary. De reeds gevestigde Elsanta blijft sterk vertegenwoordigd in de glastuinbouw. Volgens Janssen winnen ook doordragers aan belang. “Vooral de lagere kosten en minder inspanning en materiaalgebruik bij de productie pleiten voor deze rassen."
"De smaak kan nu nog geoptimaliseerd worden, maar in de toekomst zullen er zeker nieuwe, verbeterde rassen komen. In het algemeen zal de veredeling van doordragers een uitdaging blijven. Dit komt doordat zij minder uniform zijn in de oogst, de producten in pieken rijpen en daardoor moeilijker te plannen zijn voor de bedrijven.”
Kasaardbeien, een niche in de Duitse teelt
In de jaren negentig waagde Volker Janssen zich aan de beschermde tomatenteelt op substraat, zo’n 30 jaar geleden gevolgd door de eerste proeven met kasaardbeien. Sinds 2020 heeft hij zich, samen met zijn zoon Dominik, volledig toegelegd op de teelt van aardbeien, zowel in de vollegrond als in beschermde teelt (tunnel, foliekas en kas).
De energiefactor was toen al een belangrijke motivatie voor de herstructurering van het bedrijf, bevestigt Janssen. “In Nederland en België is de teelt van aardbeien de laatste twee jaar sterk uitgebreid. Bestaande installaties - zoals tomaten- of paprikakassen - zijn omgebouwd naar aardbeien. Daarnaast hebben reeds bestaande grote teeltbedrijven hun productie uitgebreid met nieuwe grote kassencomplexen.”
In Duitsland daarentegen is het areaal al enkele jaren nagenoeg gelijk gebleven. Dat komt onder meer door de complexere Duitse bouwvoorschriften en een gebrek aan belangenbehartiging, gekoppeld aan het momenteel onopgeloste energievraagstuk, beschrijft Janssen de moeilijke randvoorwaarden.
“Door de prijsstijgingen voor alle energiebronnen zijn de kosten voor de glastuinbouw in sommige gevallen verdrievoudigd. Producenten in Nederland en België kampen met dezelfde problemen. Onder deze omstandigheden is alles wat met veel energie geteeld moet worden gewoon niet interessant, en dat maakt de glastuinbouw in het algemeen moeilijk. De import uit warmere streken zoals Marokko en Spanje daarentegen zal de markt meer onder druk zetten.”
De huidige energiecrisis heeft ook een remmend effect op het gebruik van geavanceerde kastechnologie, zoals belichting. “Het gebruik van zelf opgewekte elektriciteit is momenteel niet rendabel. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat er momenteel geen product wordt aangeboden op de veilingklokken. Dit probleem treft niet alleen de aardbeienteelt, maar ook andere gewassen. Wij gebruiken daarom geen kostenintensieve fotosynthetische belichting, maar werken met strooilicht om de dag te verlengen en zo de opbrengst te verbeteren.”
Gezien de omstandigheden zijn er volgens hem voorlopig geen investeringen gepland. “Je moet onder ogen zien dat de nabije toekomst geen jaren van groei zal kennen. Maar je moet gewoon volhouden en erop vertrouwen dat de zaken weer zullen veranderen. De ontwikkelingen gaan tegenwoordig over het algemeen veel sneller, dus voorlopig moeten we geduld hebben,” besluit Janssen.
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 37e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Volker Janssen
Rheindahlener Str. 321
D-41751 Viersen, Duitsland
Tel: +49 (0) 21 62 55 69 6
info@edelrot.eu
www.edelrot.eu